Drop (zwyczajny), znany także jako drop wielki (Otis tarda) to ptak z rodziny dropiowatych. Jest jedynym żyjącym przedstawicielem rodzaju Otis. Gniazduje na otwartych trawiastych terenach i obszarach rolniczych. Spotkać go można od północnego Maroka przez południową i środkową Europę aż po umiarkowaną strefę Azji Środkowej i Wschodniej. Populacje europejskie są w większości osiadłe, a azjatyckie migrują zimą na południe. W 2023 roku ptak ten uznany został za gatunek zagrożony wyginięciem. Wcześniej klasyfikowany był jako gatunek narażony – w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych IUCN.
Obecnie około 60% światowej populacji dropia wielkiego zamieszkuje Portugalię i Hiszpanię. W Wielkiej Brytanii ptak ten wyginął. Ostatni osobnik został zastrzelony w 1832 roku. Od 1998 roku grupa The Great Bustard Group działa na rzecz reintrodukcji gatunku na angielskich równinach Salisbury Plain.
Taksonomia
Nazwa rodzajowa Otis została wprowadzona w 1758 roku przez szwedzkiego przyrodnika Karola Linneusza w dziesiątej edycji jego dzieła Systema Naturae. Nazwa wywodzi się z greckiego określenia ὠτίς (ōtis), które zaczerpnięto z Historii naturalnej Pliniusza Starszego, opublikowanej około 77 roku n.e. W dziele tym ptak został zaledwie krótko wspomniany. Autor określił go mianem ωτιδος (ōtidos). Później, w 1555 roku, Pierre Belon odniósł się do niego jako aves tardas. W 1600 roku powtórzył to Ulisse Aldrovandi.
Epitet gatunkowy tarda pochodzi z łaciny. Oznacza „powolny” oraz „stateczny”. Doskonale oddaje to charakterystyczny sposób poruszania się dropia wielkiego. Łacińska fraza avis tarda („powolny ptak”) stała się źródłem słowa „drop” poprzez starofrancuskie bistarda.
Opis
Drop wielki to jeden z najcięższych latających ptaków na świecie. Dorosły samiec osiąga wysokość 90–105 cm. Długość ciała wynosi około 115 cm. Rozpiętość skrzydeł wacha od 2,1 do 2,7 metra. Ptak waży od 5,8 do 18 kg. Odnotowano rekordowe osobniki. Najcięższy potwierdzony okaz pochodził z Mandżurii i ważył 21 kg. W Hiszpanii samce ważą średnio 11,62 kg w okresie lęgowym i 9,65 kg poza nim. W Niemczech natomiast średnia masa wynosiła 11,97 kg. Drop wielki rywalizuje pod względem masy z dropiem olbrzymim (Ardeotis kori), który jest dłuższy i wyższy, oraz z dropiem indyjski (Ardeotis nigriceps).
Drop wielki charakteryzuje się wyjątkowym dymorfizmem płciowym. Dorosłe samce ważą średnio 2,5 razy więcej niż samice. Czyni to te ptaki jednymi z najbardziej dymorficznych pod względem masy. Samice mierzą 75–85 cm wysokości i mają około 90 cm długości. Ważą od 3,1 do 8 kg. Średnia masa samic w Hiszpanii wynosi 4,35 kg, a w Niemczech 3,82 kg. W populacjach wschodnich (O. t. dybowskii) różnice w masie między płciami są mniej wyraźne.
Samce mają brązowy grzbiet z czarnym prążkowaniem, białe podbrzusze oraz szary kark i głowę. Na bokach szyi i piersi występuje kasztanowe ubarwienie. Wraz z wiekiem staje się ono coraz bardziej intensywne. W okresie lęgowym u samców pojawiają się długie białe pióra na szyi. Osiągają długość do 15 cm. Samice mają bardziej stonowane ubarwienie w tonacjach brązu i beżu. Zapewnia im to doskonały kamuflaż. W locie długie skrzydła są głównie białe z brązowymi krawędziami. Drop wielki wyróżnia się masywną sylwetką, długimi nogami i szyją. Sprawia to, że praktycznie nie można pomylić go z innymi gatunkami. Warto pamiętać, że na jego obszarze występowania żyją również inne dropie, takie jak houbara arabska czy strepet.
Zasięg występowania
Drop wielki zamieszkuje trawiaste tereny stepowe, charakteryzujące się otwartymi, płaskimi lub lekko pofałdowanymi krajobrazami. Preferuje obszary o ograniczonej ingerencji człowieka. Szczególnie często jest spotykany na polach uprawnych z dzikimi lub uprawianymi roślinami, takimi jak zboża, winnice czy rośliny pastewne. W sezonie lęgowym unika terenów, gdzie działalność rolnicza może zakłócać jego spokój. Dropie wielkie chętnie przebywają w miejscach obfitujących w owady. Stanowią one bowiem ważny składnik ich diety.
Obszar lęgowy gatunku rozciąga się obecnie od Portugalii aż po Mandżurię. Dawniej obejmował również wschodnie rejony. Ze względu na spadek liczebności, ponad połowa światowej populacji koncentruje się obecnie w centralnej Hiszpanii. Żyje tam około 30 tysięcy osobników. Mniejsze grupy występują w południowej Rosji i na Wielkiej Nizinie Węgierskiej.
Drop wielki to ptak towarzyski, zwłaszcza zimą. O tej porze roku tworzy stada liczące nawet kilkadziesiąt osobników. Poza sezonem lęgowym samce i samice przebywają w oddzielnych grupach. Drop porusza się dostojnym, powolnym krokiem. W razie zagrożenia woli biec niż wznosić się w powietrze. Choć prędkości biegu nie została dokładnie zmierzona, dorosłe samice potrafią wyprzedzić lisa rudego (Vulpes vulpes), który osiąga prędkość do 48 km/h.
Ptaki te na ogół są mało wokalne. W sytuacjach zagrożenia lub zdenerwowania wydają głębokie pomruki. Samce w trakcie zalotów mogą wydawać dudniące, gardłowe i szorstkie dźwięki. Samice przy gnieździe posługują się gardłowymi odgłosami. Młode, pozostające pod opieką matki, komunikują się z nią miękkimi, trylującymi dźwiękami.
Dropie wielkie z populacji iberyjskich wykazują krótkie sezonowe migracje na odległość od 5 do 200 km. Dotyczy to w szczególności samców. Większość populacji europejskich prowadzi osiadły tryb życia lub przemieszcza się nieregularnie w odpowiedzi na surowe warunki klimatyczne. W Rosji ptaki gniazdujące wzdłuż Wołgi migrują na około 1000 km, by spędzić zimę na Krymie i w obwodzie chersońskim. Z kolei populacje z północnej Mongolii pokonują ponad 2000 km. Na zimowiska przenoszą się do chińskiej prowincji Shaanxi.
Przed migracją dropie często gromadzą się w większych grupach w wybranych miejscach. Ułatwia im to wspólne przemieszczanie się na zimowiska. Na Półwyspie Iberyjskim zaobserwowano, że terminy migracji różnią się w zależności od płci. Co ciekawe, żadna populacja nie wykorzystuje tych samych terenów zarówno latem, jak i zimą. Dropie wielkie są silnymi lotnikami. Osiągają prędkości od 48 do 98 km/h podczas migracji. Czyni je to jednymi z najszybszych ptaków migrujących.
Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:
- Gałeczka żeberkowana – kulkówka żeberkowana
- Dront dodo – dodo
- Pofalowane dno oceaniczne – czy wyewoluowało?
- Ewolucja mózgu, czyli czy mózg mózgowi nierówny?
- Pismo węzełkowe kipu świadczy o inteligencji starożytnych
Źródło
1. https://en.wikipedia.org/wiki/Great_bustard [dostęp: 20.12.2024]
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Andrej Chudý. Licencja: CC BY-SA 2.0.
