Dlaczego starożytne cywilizacje posługiwały się kalendarzami liczącymi 360 dni, bez 5 ostatnich dni? Może to świadczyć o ich obsesji na punkcie doskonałości ruchów na niebie. Jednak biorąc pod uwagę, jak duże znaczenie mitologiczne miało to dla starożytnych, może za tym stać coś więcej.
Od zarania dziejów człowiek próbuje liczyć czas. Pomagają mu w tym ciała niebieskie: Ziemia, Księżyc, Słońce, a także odległe gwiazdy. Dlatego powstały kalendarze, które liczą dni, miesiące i lata (a także okresy pośrednie, jak tygodnie czy dekany1). Problem leży w tym, że naturalne miesiące i lata nie współgrają ze sobą. Jeden rok zwrotnikowy2 nie wynosi bowiem równo 12 miesięcy synodycznych3, lecz 12,37. Sam jeden obrót Księżyca wokół Ziemi wynosi średnio 29,5 dnia. Dlatego od czasów starożytnych mamy do czynienia z kilkoma rodzajami kalendarzy. Są to: kalendarz słoneczny (solarny), księżycowy (lunarny) i księżycowo-słoneczny (lunisolarny).
Współczesne kalendarze gregoriański i juliański są kalendarzami słonecznymi. Opierają się na roku zwrotnikowym, który średnio4 wynosi 365,242 dnia, czyli 365 dni, 5 godzin, 48 minut i 45 sekund. Choć dzielą rok na 12 miesięcy, to liczba dni w miesiącu nie opiera się ściśle na tzw. miesiącach synodycznych. Z kolei kalendarz muzułmański jest kalendarzem księżycowym, opartym o miesiące synodyczne, a nie o rok zwrotnikowy. Dlatego rok kalendarzowy gregoriański i juliański wynosi 365, czasem 366 dni, zaś muzułmański tylko 354 lub 355 dni5, ale równo 12 miesięcy synodycznych.
Starożytni ludzie wiedzieli, że pełny rok słoneczny liczy około 365 dni. Mogli wiedzieć także o latach przestępnych. Mimo to okazuje się, że pierwsze kalendarze w starożytności liczyły tylko 360 dni6. Jak to jest możliwe? Tym bardziej, że 360-dniowe kalendarze były używane nie tylko przez jedną cywilizację w starożytności, ale w zasadzie przez wszystkie. Przyjrzyjmy się kalendarzom poszczególnych starożytnych cywilizacji.
360 dni w starożytnych kalendarzach
Mezopotamia
W starożytnej Mezopotamii, gdy żyli tam Sumerowie i Babilończycy, podstawę obliczeń matematycznych stanowiła liczba 60, a nie 10. Ten system jest ściśle związany z babilońską astronomią i kalendarzem. Babilończycy dzielili jednostki czasu na 60 mniejszych jednostek. I tak zostało nam do dzisiaj – godzinę dzielimy na 60 minut, a minutę na 60 sekund. To również Babilończycy podzielili ekliptykę (pozorną ścieżkę Słońca na niebie) na 360 stopni. Każdemu stopniu odpowiadał jeden dzień. Babilończycy podzielili również te 360 dni na 12 miesięcy po 30 dni, a ostatnie 5 dni roku, zwane dniami epagomenalnymi, traktowali jako gorsze7. Warto też zwrócić uwagę, że system 360 stopni przejęli starożytni Persowie, których rok kalendarzowy pierwotnie również liczył 360 dni8.
Egipt
Egipcjanie przejęli od Babilończyków ideę dzielenia koła na 360 stopni. Co jednak ciekawsze, ich rok pierwotnie również liczył tylko 360 dni, mimo że znali faktyczną liczbę dni roku zwrotnikowego. Na temat 5 dni epagomenalnych powstał nawet szczególny mit egipski. Dawno temu, gdy rok zwrotnikowy naprawdę liczył 360 dni, bóg Ra rzucił zaklęcie na Nut, aby nie mogła rodzić dzieci przez wszystkie dni roku. Jednak bóg Thot obmyślił plan, aby obejść to zaklęcie. Zaproponował grę w senet bogu Chonsu, a stawką było światło Księżyca. Chonsu przegrał i musiał oddać ilość światła Księżyca bogu Thot równą około 5 dni. Ponieważ te dni nie były częścią roku, Nut mogła wtedy zrodzić swoich synów9. Dlatego Egipcjanie uznali, że owe 5 dni nie mogą być częścią roku kalendarzowego. Uznano je za złowieszcze i stanowiły one dni świąteczne10.
Izrael
Pismo Święte, gdy mówi o Potopie Noego, podaje okres 150 dni, gdy wody się podnosiły. Podane są daty początku Potopu i końca wznoszenia się wód – odpowiednio 17. dzień drugiego miesiąca i 17. dzień siódmego miesiąca. Aby okres ten mógł liczyć równe 150 dni, między tymi datami musiałoby minąć 5 miesięcy równych 30 dniom11. Ponadto Biblia w wielu miejscach posługuje się symboliką 360 dni. Najbardziej oczywistymi miejscami są Księgi Daniela i Objawienia, w których mowa o 1260 dniach, 42 miesiącach i 3,5 czasu (interpretowanych jako 3,5 lat)12. Część biblistów uważa, że te okresy dotyczą symboli proroczych o tych samych cechach, dlatego uznają, że wszystkie wspomniane okresy dotyczą jednej i tej samej potęgi. Stąd wspomniane trzy okresy stanowią tak naprawdę jeden okres. Według nich jeden proroczy rok liczy 12 proroczych miesięcy po 30 dni, czyli w sumie 360 proroczych dni roku13.
Indie
W starożytnych Indiach również wierzono w 360-dniowy rok. Wszystkie indyjskie Wedy mówią o roku podzielonym na równe 12 miesięcy, które z kolei liczyły po 30 dni. Co jednak ciekawe, owe teksty nie wspominają o 5 dniach epagomenalnych (przestępnych). Zamiast tego Indo-Ariowie dodawali trzynasty miesiąc co kilka lat, aby nadgonić straty w kalendarzu. Ponadto w Wedach mowa jest o mitycznych wiekach, takich jak Złoty Wiek czy Srebrny Wiek, i czas trwania każdego z nich można dzielić przez 36014.
Mezoameryka
Również kalendarze starożytnych cywilizacji Nowego Świata nie były wolne od liczby 360. Majowie byli znakomitymi badaczami i astronomami, którzy stworzyli skomplikowany i bardzo dokładny system kalendarzowy. Liczbę 360 dni znajdujemy w dwóch kalendarzach: świeckim Haab i tzw. długiej rachubie. Haab dzielił rok na 365 dni, ale każdy z 12 miesięcy tego roku wynosił 30 dni, co równało się 360 normalnym dniom. Pozostałe 5 “bezimiennych” dni stanowiło “miesiąc” przestępny zwany Wayeb. Były one uznawane za pechowe. Z kolei tzw. długa rachuba to kalendarz złożony z aż 5 cykli. Cykl tun, składa się z 18 cykli uinal, zaś każdy 1 uinal wynosi 20 kin (dni). Mnożąc 18 uinal razy 20 kin otrzymujemy 360 kin – jest to liczba dni składających się na 1 tun15. Tę tradycję przejęli również Aztekowie, którzy zawarli 360-dniowy rok w swoim Kamieniu Słońca i również określili 5 dni epagomenalnych mianem przeklętych i “bezimiennych” (nēmontēmi)16.
Dlaczego 360 dni?
Powyższe przykłady – a jest ich więcej, w tym Chińczycy17 i ludy Andów18, a nawet Rzymianie19 i Arabowie20 – pokazują nam, jak ważna była dla nich liczba 360 i jednocześnie jak niechętnie te cywilizacje liczyły do 365 dni. Skąd się wzięła ta obsesja na punkcie 360 dni? Faktem jest, że ta liczba jest bardzo wygodna matematycznie, ponieważ można ją dzielić na wiele różnych sposobów. Liczba 360 jest podzielna przez 2, 3, 4, 5, 6, 8, 9, 10, 12, 15, 18, 20, 24, 30, 36, 40, 45, 60, 72, 90, 120 i 180. Jest to najmniejsza liczba podzielna przez niemal wszystkie liczby od 1 do 10 oprócz 7. Można sądzić, że to zadecydowało o tym, że starożytni pierwotnie liczyli 360 dni w roku, zamiast 365 dni.
Powstaje jednak pytanie: jak to możliwe, że praktycznie wszystkie starożytne cywilizacje na świecie na to wpadły? Czy to może tylko jakaś wspólna dla wszystkich starożytnych obsesja na punkcie mitycznej doskonałości niebios? Czy chodzi może o tęsknotę za dawnymi czasami, które były doskonalsze? Warto dodać, że część z tych kalendarzy zostało zmodyfikowanych dopiero wiele stuleci po ich powstaniu, w VIII wieku n.e., a nawet później21. Dlaczego starożytni tak długo trzymali się 360-dniowego kalendarza, skoro jest on mało praktyczny? Można to wyjaśnić tylko tym, że ów kalendarz miał głęboko religijne i mitologiczne znaczenie. A ponieważ w każdym micie jest co najmniej ziarno prawdy, to wydaje się, że za obsesją starożytnych stoi coś więcej.
360 dni a Potop Noego
Dla ewolucjonistów powyższe fakty na temat 360-dniowych kalendarzy pozostają nie do końca wyjaśnioną tajemnicą. Ale niektórzy badacze szukają głębiej. Część naukowców kreacjonistów uważa, że w dawnych czasach rok zwrotnikowy naprawdę mógł liczyć 360 dni. Zwolennikiem tego poglądu jest m.in. dr Walt Brown, który zaproponował teorię hydropłyt22. Mechanizm przedstawiony przez Browna ma na celu wyjaśnienie, dlaczego w ogóle doszło do biblijnego Potopu. Oprócz tego może dać wyjaśnienie zmiany rotacji osi ziemskiej poprzez redukcję promienia naszej planety. Zgodnie z zasadą zachowania pędu, im mniejszy promień ciała, tym szybciej ciało się obraca. Teoria Browna miałaby też wyjaśnić, dlaczego Księżyc okrąża Ziemię nie w równe 30 dni, a 29,5 dnia.
Czy tak naprawdę było, nie jesteśmy w stanie obecnie powiedzieć. Na temat powyższych teorii wciąż trwają dyskusje (część naukowców kreacjonistów nie zgadza się z teorią o 360-dniowym roku zwrotnikowym, w tym dr Danny R. Faulkner23). Wydaje się jednak, że starożytni ludzie wiedzieli swoje i głęboko wierzyli, że w dawnych mitycznych czasach rok naprawdę liczył 360 dni. Również Pismo Święte wyraźnie to sugeruje. Coraz więcej dowodów naukowych potwierdza także hipotezę ogólnoświatowego Potopu. Jeżeli uda się potwierdzić możliwość zajścia tak wielkiej zmiany w ruchu obrotowym naszej planety, to będzie to kolejna wskazówka mówiąca nam, że biblijny Potop Noego naprawdę miał miejsce.
Przypisy
- Dekan – okres liczący 10 dni, podobnie jak tydzień liczy 7 dni.
- Rok zwrotnikowy – odstęp czasu między dwoma momentami, gdy Ziemia znajduje się w tym samym miejscu na orbicie dookoła Słońca.
- Miesiąc synodyczny – okres między dwoma nowiami Księżyca.
- “Średnio”, ponieważ długość roku zwrotnikowego zmienia się co roku, a różnice między latami są liczone w minutach.
- Z tego powodu początek roku w kalendarzu muzułmańskim cofa się o 10-11 dni co rok względem roku zwrotnikowego i opartego na nim roku w kalendarzu gregoriańskim. Jednak współcześnie kalendarz muzułmański pełni jedynie funkcje kalendarza religijnego. Współczesne kraje muzułmańskie w sprawach cywilnych korzystają z kalendarza gregoriańskiego.
- Other Ancient Calendars, Calendars Through the Ages, http://www.webexhibits.org/calendars/calendar-ancient.html
- 360-Day Year, https://360dayyear.com/
- Price M., Iranian Calendar Systems, History and Origins, Iran Chamber Society, grudzień 2001, https://www.iranchamber.com/calendar/articles/calendar_systems_origins.php
- Deities in Ancient Egypt – Nut, Rosicrucian Egyptian Museum, https://egyptianmuseum.org/deities-nut
- Epagomenal days, Global Egyptian Museum, http://www.globalegyptianmuseum.org/glossary.aspx?id=148
- Zob. Rdz 7,11.24; 8,3-4.
- Zob. Dn 7,25; 12,11; Ap 11,2-3; 12,6.14; 13.5.
- A Prophetic Year is 360 Days, Jewish Roots, https://www.jewishroots.net/library/prophecy/daniel/daniel-9-24-27/360-day-prophetic-year.html
- 360-Day Year, op. cit.
- The Calendar System, Living Maya Time, Smithsonian National Museum of the American Indian, https://maya.nmai.si.edu/calendar/calendar-system
- Jay N., The Aztec Calendar – Importance, Use and Relevance, SymbolSage, https://symbolsage.com/the-aztec-calendar-guide/
- Chinese Calendars, Chinasage, https://www.chinasage.info/calendar/history.htm
- Zuidema R. T., The Inca Calendar, the Ceque system, and their interpretation in Exsul Immeritus, AMS Acta Institutional Research Repository, 2007, https://amsacta.unibo.it/2350/7/Cap2.pdf
- Plutarch, The Life of Numa, 18:1, w: Parallel Lives, https://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Plutarch/Lives/Numa*.html
- Armstrong K., Islam: A Short History, Modern Library, New York, 2002, s. 11, 23.
- Other Ancient…, op. cit.
- Brown W., In the Beginning: Compelling Evidence for Creation and the Flood, Center for Scientific Creation, 2008, http://www.creationscience.com/onlinebook/
- Enyart B., On the Caution about the 360-Day Year, Creation Research Society Quarterly, 50 (1), 2003, s. 40-45, https://kgov.com/files/docs/360-day-year-CRSQ-2013-Enyart.pdf