Czy budowniczy Stonehenge znali rok przestępny?

Zobacz również

Strona głównaZiemia i kosmosHistoriaCzy budowniczy Stonehenge znali rok przestępny?

Czy starożytni budowniczy Stonehenge wiedzieli o 365-dniowym roku? Czy wiedzieli również o roku przestępnym? Zobaczmy, co mówią dowody.

Stonehenge to prawdopodobnie najsłynniejszy starożytny krąg kamienny na świecie. Znajduje się 13 km od miasta Salisbury w Wielkiej Brytanii i pod wieloma względami stanowi zagadkę dla historyków i archeologów. Badania zdają się wskazywać, że Stonehenge zaczęto budować około 3100 roku p.n.e., zaś właściwy krąg kamienny zbudowano około 2500 roku p.n.e.1 Tajemnicą pozostaje to, kto zbudował ten krąg. Ponadto nie wiadomo, w jaki sposób przetransportowano ważące wiele ton bloki kamienne ani jak je wzniesiono bez wykorzystania bardziej zaawansowanych metod.

Cele Stonehenge

Istnieje kilka teorii co do tego, jaki cel miałaby mieć ta prehistoryczna struktura. Z jednej strony uważa się, że było to miejsce ceremonii religijnych, a z drugiej strony, że jest to instrument astronomiczny. Wykopaliska wskazują również na to, że struktura ta była ważnym miejscem pochówku2.

Wspomniane teorie nie wykluczają się wzajemnie, a wręcz mogą być powiązane ze sobą. Ciała niebieskie stanowiły bowiem bardzo ważny element w ceremoniach religii prehistorycznych i starożytnych. Ponadto niektóre cele mogły mieć też bardziej świecki charakter. Obserwacje astronomiczne pomagały ludziom wyznaczyć odpowiedni czas na zasiewy i żniwa. Tym samym stanowiły nieodzowną pomoc przy uprawianiu ziemi.

Stonehenge jako kalendarz astronomiczny

Jak wspomniano, o budowniczych Stonehenge możemy powiedzieć bardzo niewiele. Jednak pojawia się coraz więcej informacji na temat ich wiedzy astronomicznej. 2 marca 2022 roku czasopismo “Antiquity” opublikowało artykuł Keeping time at Stonehenge prof. Timothy’ego Darvilla z Uniwersytetu w Bournemouth w Wielkiej Brytanii. Prof. Darvill jest zdania, że cały kromlech3 jest kalendarzem liczącym 365,25 dni w roku4 – czyli praktycznie tyle samo, ile nasz współczesny kalendarz gregoriański!

Jak prof. Darvill doszedł do tej konkluzji? Współczesny Stonehenge jest niekompletny. Części bloków kamiennych brakuje (uważa się, że mogły zostać skradzione w starożytności), część zaś leży na ziemi zamiast stać. Jednak pierwotnie strukturę tworzyły trzy najważniejsze elementy: 5 trylitów5 w środku, krąg 30 sarsenów6 z nadprożami oraz cztery kamienie zewnętrzne tworzące rogi czworokąta o rozmiarach 80×30 m.

Cała struktura jest również zorientowana tak, że jej oś główna ciągnie się od północnego wschodu na południowy zachód. Linia ta pokrywa się z miejscami na horyzoncie, gdzie Słońce wschodzi w momencie przesilenia letniego (w kierunku północno-wschodnim) i gdzie zachodzi w momencie przesilenia zimowego (w kierunku południowo-zachodnim)7.

Jak działał kalendarz Stonehenge?

Teoria archeologa polega na tym, że każdy z 30 sarsenów (liczonych od S1 do S30) reprezentuje 30 dni danego miesiąca. Gdy pomnożymy 30 dni przez 12 miesięcy, wyjdzie nam w sumie 360 dni. A co z 5 dodatkowymi dniami? Prof. Darvill twierdzi, że te są reprezentowane przez 5 trylitów w samym środku kromlechu. Z kolei za dni przestępne (dodatkowe dni w kalendarzu co 4 lata) miałyby odpowiadać cztery kamienie znajdujące się na zewnątrz kręgu 30 sarsenów. Innymi słowy budowniczowie kromlechu wiedzieli, jak traktować rok przestępny. Według profesora Stonehenge stanowi system, który koryguje się sam, dzięki czemu starożytni nie gubili się w kalkulacjach8.

Ryc. 1. Struktura Stonehenge. Źródło: Wikipedia. Autor: Jlert Joseph Lertola.

Inspiracja z Bliskiego Wschodu?

Prof. Darvill uważa, że wszystkie te elementy wzniesiono podczas tylko jednej fazy budowy struktury, w latach 2620-2480 p.n.e. To sugeruje, że budowa Stonehenge była przedsięwzięciem zaplanowanym, a nie przypadkowym. A to z kolei implikuje poważną wiedzę astronomiczną budowniczych. Co więcej, biorąc pod uwagę cechy kalendarza Stonehenge, prof. wysuwa dość śmiałą tezę, że idea takiego kalendarza może pochodzić ze wschodnich wybrzeży Morza Śródziemnego9.

O starożytnych Egipcjanach wiemy, że posługiwali się 365-dniowym kalendarzem słonecznym. 360 dni kalendarza egipskiego było dniami normalnymi, podczas gdy ostatnie 5 dni roku, zwane dniami epagomenalnymi, Egipcjanie uważali za dni świąteczne10. Co więcej dzielili oni miesiące na trzy części zwane dekanami, a każdy dekan miał po 10 dni. Prof. Darvill uważa, że znalazł dowody na posługiwanie się dekanami w Stonehenge. Ma temu dowodzić fakt, że sarseny S11 i S21 posiadają inne rozmiary.

Czyżby znajdujące się na Wyspach Brytyjskich Stonehenge zostało zainspirowane kalendarzem egipskim? Naukowiec przyznaje, że lokalni mieszkańcy mogli jak najbardziej sami wpaść na pomysł takiego kalendarza. Ale według jego własnych słów: “Dziś jednak wahadło interpretacji cofa się na rzecz kontaktów społecznych na duże odległości”11. Choć przez długi czas naukowcy patrzyli nieprzychylnym okiem na ideę dalekich kontaktów w starożytności, dziś dowody wskazują właśnie na nią. Smaczku dodaje również fakt, że podobne kalendarze były używane także w Mezopotamii.

Podsumowanie

Teoria prof. Darvilla doczekała się już krytyki ze strony m.in. prof. M. P. Pearsona, który uważa, że Darvill dopasował dowody pod z góry założoną tezę12. Archeolog nie wyjaśnia również, które kamienie odpowiadają za miesiące (choć przypuszcza, że mogą w tym uczestniczyć kamienie przy północno-wschodnim wejściu).

Niemniej nie można wykluczyć, że teoria prof. Darvilla ma sens. Wraz z innymi tajemnicami Stonehenge, jak to, w jaki sposób zbudowano ten krąg kamienny, również idea, że jego starożytni budowniczowie potrafili dokładnie liczyć dni, mówi nam dużo o starożytnych ludziach. A przynajmniej mówi nam, że współcześni naukowcy nie doceniają ich geniuszu. Wiele starożytnych budowli, w tym Wielka Piramida w Gizie, stanowią świadectwo geniuszu starożytnego człowieka. Do grona tych budowli należy również Stonehenge.

Wszystko to jest przeciwne narracji ewolucjonistycznej, według której ludzie stopniowo zdobywali umiejętności np. liczenia czasu. Jest to natomiast zgodne z narracją biblijną o ludziach żyjących po Potopie Noego. Pierwsze pokolenia żyjące po tym kataklizmie miały żyć znacznie dłużej niż my dzisiaj i posiadać znacznie lepsze zdolności fizyczne i mentalne. Budowa Wielkiej Piramidy, Stonehenge czy miast Mohendżo Daro i Harappa dowodzą tego, jakimi zdolnościami dysponowali ci ludzie bez współczesnych narzędzi.


Przypisy

  1. Jagodziński J., Stonehenge: co wiemy o tajemniczych megalitach?, HistMag, 11 października 2021, https://histmag.org/Stonehenge-co-wiemy-o-tajemniczych-megalitach-22990
  2. Stonehenge, History, 3 lutego 2020, https://www.history.com/topics/british-history/stonehenge
  3. Kromlech – inaczej kamienny krąg.
  4. Cox G., Stonehenge’s solar secrets, Creation Ministries International, 17 marca 2022, https://creation.com/stonehenge-solar-calendar
  5. Trylit – struktura złożona z trzech bloków kamiennych, z których dwa stoją pionowo, a trzeci leży poziomo na ich szczycie i pełni funkcję nadproża.
  6. Sarsen – głaz piaskowcowy, który uległ sylifikacji (skrzemienieniu).
  7. Darvill T., Keeping time at Stonehenge, “Antiquity”, Cambridge University Press (publikacja online), 2 marca 2022, https://www.cambridge.org/core/journals/antiquity/article/keeping-time-at-stonehenge/792A5E8E091C8B7CB9C26B4A35A6B399#
  8. Ibid.
  9. Ibid.
  10. Bickerman E. J., Calendar, Encyclopaedia Britannica, https://www.britannica.com/science/calendar/The-Egyptian-calendar 
  11. Darvill T., op. cit.
  12. Rybski J., Tajemnica Stonehenge w końcu została rozwiązana? Uczeni wiedzą, do czego służyło, National Geographic, 8 marca 2022, https://www.national-geographic.pl/artykul/tajemnica-stonehenge-w-koncu-zostala-rozwiazana-220307043413

Zobacz również

Popularne artykuły

Skip to content
facebook facebook facebook