Antylopa indyjska, dawniej: garna (Antilope cervicapra) to średniej wielkości ssak parzystokopytny. Zamieszkuje Indie i Nepal. Preferuje otwarte przestrzenie trawiaste oraz tereny z lekkim zalesieniem w pobliżu stałych źródeł wody. Samce osiągają wysokość w kłębie od 74 do 84 cm. Ważą od 20 do 57 kg. Przeciętna masa ciała wynosi 38 kg. Samice są lżejsze. Ważą 20–33 kg, z przeciętną masą 27 kg. Charakterystyczną cechą samców są długie, korkociągowate rogi, które mierzą od 35 do 75 cm. Sporadycznie występują również u samic. U obu płci widoczny jest kontrast białej sierści na podbródku i wokół oczu z ciemnymi pasami na pysku. Samce wyróżniają się ciemnobrązowym lub czarnym grzbietem. Samice i młode mają sierść w odcieniach żółtawobrązowych.
Antylopa indyjska prowadzi dzienny tryb życia. Tworzy niewielkie stada – samic, samców lub młodych kawalerów. Samce zakładają terytoria godowe, na które przyciągają samice. Jako roślinożerca antylopa żywi się głównie trawami. Czasami zgryza liście krzewów. Dojrzałość płciową samice osiągają w wieku ośmiu miesięcy. Rozmnażają się dopiero po ukończeniu dwóch lat. Samce dojrzewają później, około 1,5 roku. Ciąża trwa sześć miesięcy. Zazwyczaj kończy się narodzinami jednego cielęcia. Ssaki te żyją od 10 do 15 lat.
Naturalny zasięg gatunku obejmuje Indie. Antylopa wyginęła lokalnie w Pakistanie i Bangladeszu. W XX wieku populacja gwałtownie spadła wskutek nadmiernych polowań i niszczenia siedlisk. Obecnie zwierzęta występują głównie na obszarach chronionych. Polowanie na nie jest zakazane na mocy Ustawy o ochronie przyrody z 1972 roku. Ssaki te mają szczególne znaczenie w hinduizmie. Mieszkańcy traktują je z szacunkiem i nie wyrządzają im krzywdy.
Etymologia
Naukowa nazwa antylopy indyjskiej, Antilope cervicapra, wywodzi się z łacińskiego słowa antalopus, które oznacza „rogate zwierzę”. Określenie gatunkowe cervicapra to połączenie łacińskich słów cervus („jeleń”) i capra („koza”). Popularna nazwa „czarna antylopa” odnosi się do charakterystycznej ciemnobrązowej lub czarnej barwy grzbietu samców. Po raz pierwszy użyta została w 1850 roku.
Opis
Antylopa indyjska zachwyca wyraźnym kontrastem w umaszczeniu. Biała sierść na podbródku i wokół oczu ostro odcina się od czarnych pasów na pysku. Samce charakteryzują się dwutonową kolorystyką. Ciemnobrązowy lub czarny grzbiet oraz zewnętrzne strony nóg kontrastują z białymi podbrzuszem i wewnętrznymi partiami kończyn. Ciemna barwa ciała u samców staje się bardziej intensywna z wiekiem. Samice i młode mają żółtawą lub płową sierść. Wiosną, w Teksasie, samce zmieniają futro. Stają się jaśniejsze, choć ciemna barwa utrzymuje się na twarzy i nogach. W okresie godowym ich umaszczenie znów ciemnieje. U dzikich antylop przyrodnicy zaobserwowali melanizm i albinizm. Albinosy są atrakcją w ogrodach zoologicznych, takich jak np. Park Zoologiczny Indiry Gandhi.
Antylopa indyjska to średniej wielkości zwierzę. Ssaki te osiągają wysokości w kłębie od 74 do 84 cm. Ich długości ciała wynosi do 120 cm. W Teksasie samce ważą 20–57 kg. Średnia masa wynosi 38 kg. Samice są lżejsze, z masą od 20 do 33 kg. Wyraźny dymorfizm płciowy przejawia się nie tylko w różnicach wagowych, ale także w umaszczeniu. Samce są ciemniejsze. Ich charakterystyczne rogi w kształcie korkociągów mierzą od 35 do 75 cm. Tworzą „V”-kształtny rozstaw. W Indiach rogi są zwykle dłuższe i bardziej rozchylone u osobników z północy i zachodu kraju.
Pod względem wyglądu antylopa indyjska przypomina gazele. Odróżnia ją od niej jednak ciemniejsza barwa grzbietu u samców.
Zasięg występowania
Antylopa indyjska jest rodzimym gatunkiem subkontynentu indyjskiego. Zasiedla otwarte równiny trawiaste oraz zalesione tereny z dostępem do stałych źródeł wody. W XIX wieku brytyjski przyrodnik William Thomas Blanford opisał zasięg występowania antylopy w swojej pracy The Fauna of British India (1891). Podkreślił, że gatunek zamieszkiwał tereny od podnóża Himalajów po południowe krańce Indii, a unikał gęsto zalesionych obszarów, wzgórz i bagiennych delt Gangesu. Największe populacje występowały w prowincjach północno-zachodnich, Radżputanie i na części obszaru Dekanu.
Obecnie niewielkie, rozproszone stada antylopy indyjskiej spotkać można głównie na obszarach chronionych. Na przykład w kampusie Indian Institute of Technology w Madrasie żyją pojedyncze zwierzęta. W Nepalu, na terenie Blackbuck Conservation Area, populacja w 2008 roku liczyła 184 osobniki. Niestety, w Pakistanie i Bangladeszu gatunek został uznany za lokalnie wymarły.
W przeszłości antylopy indyjskie sporadycznie występowały na terenach przygranicznych Pakistanu. Ostatnie doniesienia o ich obecności w tym regionie pochodzą z 2001 roku. Ten dramatyczny spadek liczebności związany jest głównie z polowaniami i utratą siedlisk.
Ekologia i zachowanie
Antylopa indyjska jest zwierzęciem dziennym. W upalne dni unika jednak aktywności w południe. To wyjątkowo szybki biegacz. Osiąga prędkość do 80 km/h. Wielkość stad zmienia się w zależności od dostępności pożywienia i charakterystyki siedliska. Większe grupy są w stanie szybciej wykryć zagrożenie, ale czujność pojedynczych osobników jest niższa. Ponadto spędzają one więcej czasu na żerowaniu, choć ich przemieszczanie wymaga większych zasobów. Latem liczebność stad zazwyczaj maleje.
Samce, aby przyciągnąć samice do rozrodu, tworzą terytoria o powierzchni od 1,2 do 12 hektarów. Granice są oznaczane wydzielinami z gruczołów, kałem i moczem. Choć konkurenci nie są wpuszczani na te obszary, samice mogą je odwiedzać w poszukiwaniu pożywienia. Daje to samcom okazję do prób kopulacji. Strategia ta wymaga siły i dominacji, a rywalizacja często prowadzi do obrażeń. Słabsze osobniki mogą próbować wymuszać kopulację, jeśli nie są w stanie bronić własnych terytoriów.
Antylopa indyjska jest wrażliwa na klęski żywiołowe, takie jak powodzie czy susze. Mogą one wpływać na populację nawet przez okres pięciu lat. Głównym drapieżnikiem jest wilk, szczególnie polujący na starsze samce w okresie rui. Szakale złociste atakują młode, a wiejskie psy zabijają cielęta. Rzadko jednak są w stanie zagrozić dorosłym osobnikom.
Na terenach rezerwatu Great Indian Bustard Sanctuary antylopy indyjskie dostosowują się do zasobów i zagrożeń, które ulegają sezonowym zmianom. Korzystają z małych fragmentów siedlisk o powierzchni około 3 km². Choć ich ruchy są silnie zależne od działalności człowieka, obecność niewielkich ostoi umożliwia przetrwanie populacji w zmienionym krajobrazie.
Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:
- Grzechotnik preriowy – grzechotnik zielony
- Frynosoma rogata
- Pofalowane dno oceaniczne – czy wyewoluowało?
- Ewolucja mózgu, czyli czy mózg mózgowi nierówny?
- Pismo węzełkowe kipu świadczy o inteligencji starożytnych
Źródło
1. https://en.wikipedia.org/wiki/Blackbuck [dostęp: 20.12.2024]
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Mr Raja Purohit. Licencja: CC BY-SA 2.5.
