Kokos właściwy, palma kokosowa (Cocos nucifera) jest to gatunek z monotypowego rodzaju kokos (Cocos), należącego do rodziny arekowatych. Za ojczyznę palmy kokosowej uznaje się południowo-wschodnią Azję. Współcześnie jest gatunkiem rozpowszechnionym w całej strefie międzyzwrotnikowej.
Kokos jest rośliną zwykle dziczejącą wzdłuż wybrzeży, rzadko pojawia się w wyższych położeniach do ok. 1000 m n.p.m.
Palma dorasta do 20 m wysokości i osiąga 30 cm średnicy. Pień często rośnie pochyło. Liście są pojedynczo pierzaste, skupione w liczbie od 25 do 30 w koronie u szczytu pnia. Owoce palmy kokosowej ważą do 2,5 kg. Na żyznej glebie wysoka palma kokosowa może wydać do 75 owoców rocznie, ale częściej jest to mniej niż 30. Przy odpowiedniej pielęgnacji i warunkach wzrostu palmy kokosowe wydają pierwsze owoce w ciągu sześciu do dziesięciu lat, a osiągnięcie szczytowej produkcji zajmuje od 15 do 20 lat.
Owoc kokosa zawiera dużo nasyconych kwasów tłuszczowych i cukrów oraz stanowi bogate źródło żelaza i witaminy C. Wykorzystywany jest w kuchni do wielu dań, a olej kokosowy jest powszechnie stosowany do smażenia. Płyn z zielonego orzecha, znany jako woda kokosowa, spożywany jest na świeżo oraz używany do przygotowania napojów i koktajli.
Wewnętrzny miąższ owocu kokosa, a także olej i mleko, które można z niego wydobyć, są podstawowym elementem diety wielu ludzi w tropikach i subtropikach.
Wszystkie części palmy kokosowej są użyteczne. Liście wykorzystywane są do tkania koszy i mat, a czasami są używane do przygotowania pokryć dachowych.
Drewno palmy kokosowej służy do budowy mostów i chat.
Włókno z łuski jest używane do produkcji lin, mat, wycieraczek, mioteł i worków, a łupiny orzecha kokosowego są czasami używane jako miski.
Olej kokosowy i mleko często znajdują się w mydłach, balsamach do ciała, olejkach do włosów i innych kosmetykach, ponieważ silnie nawilżają włosy i skórę.
W języku malajskim pokok seribu guna, czyli palma kokosowa, oznacza drzewo tysiąca zastosowań.
Palma kokosowa jest jednym z najbardziej użytecznych drzew na świecie ze względu na wszechstronne zastosowanie.
Źródła
- https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Kokos_w%C5%82a%C5%9Bciwy
- Andrew Henderson: Palms of Southern Asia. Princeton, Oxford: The New York Botanical Garden, Princeton University Press, 2009, s. 98–99. ISBN 978-0-691-13449-9.
- https://www.kew.org/plants/coconut-palm
- Margolis, Jason. (December 13, 2006). Coconut fuelArchivedAugust 31, 2011, at the Wayback Machine. PRI’s The World. Dostęp 19 Luty 2023.
- „Cocos nuciferaL. (Source: James A. Duke. 1983. Handbook of Energy Crops; unpublished)”. Purdue University, NewCROP – New Crop Resource. 1983. Dostęp Luty 2023.
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Shizhao. Licencja: CC BY-SA 3.0.
