Welwiczja przedziwna (Welwitschia mirabilis), nazywana również welwiczja osobliwa, to jedna z najbardziej fascynujących roślin na Ziemi. Jest to gatunek endemiczny, który występuje tylko na obszarach pustynnych w Namibii i Angoli. Roślina ta jest jedynym przedstawicielem swojego rodzaju Welwitschia oraz swojej rodziny welwiczjowatych (Welwitschiaceae). Najbliższymi krewnymi welwiczji są rośliny z rodziny gniotowatych (Gnetaceae).
Welwiczja przedziwna została odkryta 3 września 1859 r. przez austriackiego botanika Friedricha Welwitscha (1806–1872). Przez miejscowych była nazywana n’Tumbo, co oznacza mniej więcej „cebula pustyni”.
Welwiczja przedziwna to roślina o bardzo oryginalnym wyglądzie. Jest to dwupienna roślina wieloletnia o krótkiej i nierozgałęzionej łodydze oraz palowym systemie korzeniowym. Posiada gruby i krótki pień w większości schowany pod ziemią, osiągający do 50 cm wysokości i 120 cm średnicy. Z łodygi wyrastają pędy rozrodcze tuż przy nasadzie liści, ale nie z ich kąta jak u innych roślin, lecz nad nim.
Z pnia wyrastają tylko dwa skórzaste liście mogące osiągać ogromne rozmiary, nawet do 6 m. Przyrastając u nasady, z biegiem lat stają się coraz bardziej skręcone i postrzępione. Nigdy nie zrzucane, żyją wraz z całą rośliną kilkaset lat – najdłużej ze wszystkich liści. Służą magazynowaniu zapasów węgla w sprzyjających warunkach, dzięki czemu rośliny mogą przeżyć długie okresy suszy. Aparaty szparkowe są obecne po obu stronach liści, umożliwiając roślinie pochłanianie rosy. Welwiczja mirabilis ma około 22 000 aparatów szparkowych na cm².
Kwiaty męskie i żeńskie rosną na osobnych roślinach w rozgałęzionych kwiatostanach nad pachwinami liści. Męskie kwiaty produkują czerwony pyłek, który przenoszony jest przez pluskwiaki lub wiatr do żeńskich kwiatów. Owady są przyciągane słodkim nektarem, wydzielanym w miejscu, gdzie w kwiatach żeńskich znajduje się zalążek. Nektar wypływa przez ujście mikropylarne w kwiatach żeńskich, otoczone przez 6 trzoneczków zakończonych mikrosynangiami. Kwiaty męskie zbierają się w szyszkowate kwiatostany, u nasady otoczone są przez 4 łuski. Kwiaty żeńskie skupione są w kwiatostanach podobnych do męskich, ale większych, składają się z jednego zalążka z długą rurką mikropylarną.
Welwiczja przedziwna jest gatunkiem reliktowym, a niektórzy paleontolodzy uważają, że welwiczjowate występowały w Ameryce Południowej już w erze mezozoicznej. W Polsce welwiczję przedziwną można podziwiać w Ogrodzie Botanicznym w Poznaniu.
Roślina ta jest uznawana za „świętego Graala” przez wielu kolekcjonerów roślin ze względu na jej wielce ograniczoną dostępność na rynku. Co więcej, welwiczja przedziwna widnieje w herbie Namibii, co dodaje jej jeszcze większego prestiżu i unikalnego charakteru.
Welwitschia mirabilis jest tak wyjątkowa, że warto ją zapamiętać jako niepowtarzalną ciekawostkę przyrodniczą.
Źródła
1. https://pl.wikipedia.org/wiki/Welwiczja_przedziwna
2. https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/welwiczja-przedziwna;3994746.html
3. http://www.botanix.kpr.eu/pl/index.php?text=5-welwiczja-przedziwna-welwitschia-mirabilis-uprawiajcie-zyjaca-rosline-kopalna
4. https://whatnext.pl/welwiczja-przedziwna-najdziwniejsza-roslina/
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Hans Hillewaert. Licencja: CC BY-SA 4.0.
