Cytryn to odmiana kwarcu o zabarwieniu żółtym, jednak może on występować w różnych odcieniach – od jasnego żółtego po głęboki odcień miodowy. Należy do minerałów rzadkich. Jego nazwa pochodzi od starofrancuskiego słowa citrin – żółty; gr. kitros – cytryna; łac. citrus – drzewo cytrusowe. Inne nazwy (niedopuszczalne w handlu) to: topaz czeski, topaz złoty, topaz fałszywy, topaz Madeira.
Właściwości fizyczne
Naturalne cytryny są rzadkie i wysoko cenione, ale większość dzisiejszych cytrynów to poddany obróbce cieplnej ametyst lub kwarc dymny. Cytryn jest stosunkowo twardym kamieniem szlachetnym, z oceną siedmiu w skali twardości Mohsa, dzięki czemu nadaje się do codziennego noszenia. Jest również dość odporny na zarysowania i inne rodzaje uszkodzeń, dzięki czemu jest mniej prawdopodobne, że z czasem straci swój blask.
Cytryn czasami wytwarza formy dwubarwne, będące w części cytrynem, a w części ametystem – tzw. ametryn. Tworzy prawidłowo wykształcone kryształy w formie szczotek krystalicznych, a także skupienia zbite i ziarniste.
Występowanie
Cytryn stanowi składnik pegmatytów i utworów hydrotermalnych. Spotyka się go w geodach wśród melafirów i jako otoczaki w aluwiach rzecznych. Występuje w bogatych w krzem pegmatytach, gdzie często towarzyszą mu turmalin, beryl i mika.
Cytryn występuje w miejscach najbardziej czystych, a największe kryształy pochodzą z Campo Belo, Sete Lagoas, Minas Gerais w Brazylii. Znajduje się go też w Rosji na Uralu, a także na Madagaskarze. W innych złożach rzadko spotyka się okazy o wartości jubilerskiej: Kazachstan, Wielka Brytania, Francja, Włochy, Hiszpania. W Polsce występuje w okolicach Jeleniej Góry i Nowej Rudy w Sudetach.
Zastosowanie
Kamień ten zyskał popularność już w starożytności, kiedy to używano go do wyrobu ozdób i biżuterii, a także do celów leczniczych. W starożytnej medycynie stosowany był w celu poprawy trawienia, łagodzenia bólów i zapobiegania infekcjom. Według ówczesnych wierzeń cytryn miał działanie oczyszczające.
W biżuterii cytryn jest często wykorzystywany do produkcji złotych pierścionków, kolczyków, wisiorków, zawieszek i bransoletek. Ze względu na łatwość obróbki cytryn jest dostępny w różnych kształtach i rozmiarach, dzięki czemu można go dopasować do różnych stylów i preferencji. Najczęściej spotyka się cytryny o kroju okrągłym, kaboszonowym lub szlifowanym w kształcie kropli. Kamień ten doskonale komponuje się z różnymi kruszcami, takimi jak srebro, złoto, a także platyna. Biżuteria z cytrynem może mieć klasyczny i elegancki charakter lub bardziej nowoczesny i niekonwencjonalny. Cytryn jest także często wykorzystywany do połączenia z innymi kamieniami półszlachetnymi, takimi jak granat, oraz szlachetnymi, jak ametyst czy topaz. W jubilerstwie wykorzystuje się również surowe okazy cytrynu, które wyglądają bardzo efektownie w nietypowych projektach biżuterii.
Rozpoznanie
Jednym z najskuteczniejszych sposobów sprawdzania autentyczności cytrynu jest przyjrzenie się kolorowi kamienia. Naturalny cytryn posiada dość równomierny kolor, bez drastycznych zmian w odcieniach. Można sprawdzić, czy kamień posiada pęcherzyki pod powierzchnią. Jeśli tak, to prawie na pewno jest to sztucznie podgrzewany cytryn. Cytryn naturalny będzie raczej czysty lub dymny, bez szczególnie wyrazistych inkluzji pod powierzchnią.
Źródła
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Cytryn#Bibliografia
- https://www.sklepjubilerski.com/porady-ekspertow/kamien-szlachetny-cytryn-co-warto-wiedziec
- https://www.onyxwroclaw.pl/cytryn,c164.html
- https://www.anahana.com/pl/lifestyle/crystals/citrine
