Lejkowiec dęty (Craterellus cornucopioides (L.) Pers.) to gatunek grzybów z rodziny Kolczakowatych (Hydnaceae).
Nazewnictwo
Lejkowiec dęty w polskim piśmiennictwie mykologicznym był opisywany jako stroczek ciemnobrunatny i lejkowiec gładki, a jego nazwy regionalne to skórzak, cholewka, wronie uszy, wroniaki, kominki.
Morfologia
Kapelusz grzyba osiąga od 3-8 cm średnicy, a kształt ma trąbkowato-lejkowaty z podwiniętym brzegiem, pofałdowanym w dojrzałych okazach. Część wewnętrzna jest początkowo brązowoczarna, później czarnosiwa, w końcu czarna, z nieregularnymi rzadkimi łuskami. Zewnętrzna jest szarobrązowa, najpierw gładka, potem pomarszczona. Zewnętrzną stronę całego owocnika pokrywa hymenium, dlatego w dojrzałych okazach białe zarodniki zabarwiają ją na biało.
Trzon osiąga wysokość od 5-12 cm. Jest wewnątrz pusty, od dołu ku górze rozszerza się lejkowato, płynnie przechodząc w kapelusz. W górnej części jest często rozdarty. Powierzchnia jest gładka lub pomarszczona, o barwie siwobrązowej lub siwoczarnej. Starsze trzony, podobnie jak kapelusz, są biało oprószone od zarodników.
Miąższ ma cienki, z początku szaroczarny, potem całkiem czarny. Jest dość elastyczny i sprężysty. Po ususzeniu staje się łamliwy, ale po namoczeniu znów odzyskuje elastyczność. Smak ma nieznaczny, a zapach przyjemny. Zarodniki mają 12-15 × 7-8,5 µm średnicy, są gładkie, bezbarwne.
Występowanie i siedlisko
Lejkowiec dęty występuje niemal wyłącznie na półkuli północnej: w Ameryce Północnej i Środkowej, Europie i Azji. Jego północny zasięg sięga po środkową część Półwyspu Skandynawskiego i Zatokę Hudsona w Kanadzie. Na półkuli południowej występuje tylko na wyspie Nowa Gwinea.
W Polsce wytwarza owocniki od sierpnia do listopada w lasach liściastych i mieszanych, zwykle kępami, najczęściej na obszarach podgórskich. Zazwyczaj rośnie pod bukami i dębami. Lejkowiec dęty występuje od sierpnia do listopada. Ponadto pojawia się w skupiskach liczących kilka sztuk.
Znaczenie kulinarne
Lejkowiec dęty to grzyb jadalny, jednak ze względu na mało apetyczny wygląd oraz czernienie podczas gotowania najczęściej bywa suszony, mielony na proszek i używany jako przyprawa do zup i sosów. Ma jednak mierne własności smakowe i ze względu na coraz rzadsze występowanie nie powinien być zbierany.
Dawniej wykorzystywano go do przyrządzenia farszu do pierogów czy naleśników lub jako dodatek do jajecznicy.
Gatunki podobne
Trudno go pomylić z innym grzybem ze względu na charakterystyczny wygląd i brak podobnych do niego gatunków. Jednak najbardziej przypomina go lejkowniczek pełnotrzonowy (Pseudocraterellus undulatus).
Źródła
1. https://pl.wikipedia.org/wiki/Lejkowiec_dęty
2. https://zywienie.medonet.pl/produkty-spozywcze/grzyby/lejkowiec-dety-trabka-umarlych-czy-grzyb-jest-jadalny-wlasciwosci/508c3es
3. https://www.ekologia.pl/wiedza/grzyby/lejkowiec-dety
© Źródło zdjęcia głównego: Canva.
