Labraks – okoń morski

Labraks, czyli okoń morski (Dicentrarchus labrax) to gatunek morskiej ryby okoniokształtnej. Zamieszkuje głównie wody oceaniczne wzdłuż zachodnich i południowych wybrzeży Europy oraz północnych wybrzeży Afryki. W okresie letnim i późną jesienią rybę tę można również spotkać w płytkich wodach przybrzeżnych i ujściach rzek. Okoń morski należy do rodziny Moronidae, która obejmuje jedynie sześć gatunków.

Labraks ma duże znaczenie w komercyjnym rybołówstwie i akwakulturze, zwłaszcza w rejonie Morza Śródziemnego. Uważany tam jest za jedną z najważniejszych ryb hodowlanych. Okoń morski rośnie powoli. Dojrzałość osiąga dopiero po kilku latach. Dorosłe osobniki ważą zazwyczaj około 2,5 kg, choć mogą dorastać do metra długości i osiągać masę nawet 12 kg. Ich ciało jest srebrzystoszare. Na grzbiecie przybiera czasami ciemniejszy, niebieskawy odcień.

Młode okonie tworzą ławice i żywią się bezkręgowcami. Dorosłe osobniki są mniej towarzyskie i polują głównie na inne ryby. W lecie labraksy można spotkać w strefie przybrzeżnej. Zimą migrują w głąb morza. Choć ryby te są ulubionym gatunkiem wędkarzy, według Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody ich populacja nie jest zagrożona. Gatunek ten został sklasyfikowany jako „najmniejszej troski”.

Taksonomia

Szwedzki zoolog Karol Linneusz opisał okonia morskiego w 1758 roku w swoim dziele Systema Naturae. Nadał mu nazwę Perca labrax. Przez następne 150 lat gatunek przechodził różne klasyfikacje. Dopiero w 1987 roku ustalono ostateczną nazwę – Dicentrarchus labrax.

Nazwa rodzajowa Dicentrarchus pochodzi z języka greckiego. Odnosi się do dwóch kolców odbytowych (słowo „di” oznacza dwa, „kentron” – kolec, a „archos” – odbyt). W Europie ryba ta jest znana pod wieloma nazwami, w tym jako „okoń morski”, „labraks”, „bass”, czy „biały łosoś”.

Naukowcy wyróżnili dwie odmienne populacje okonia morskiego. Jedna z nich występuje w północno-wschodnim Atlantyku, a druga w zachodniej części Morza Śródziemnego. Populacje te oddziela stosunkowo wąska bariera, która zwana jest frontem oceanograficznym Almeria-Oran. Znajduje się ona na wschód od miasta Almeria w Hiszpanii.

Zasięg występowania

Labraks zamieszkuje estuaria, laguny, wody przybrzeżne oraz rzeki. Można go spotkać na rozległych obszarach wschodniego Atlantyku – od południowej Norwegii po Senegal. Występuje również w Morzu Śródziemnym i południowej części Morza Czarnego. Nie pojawia się jednak w Morzu Bałtyckim. Do Morza Czerwonego przedostał się przez Kanał Sueski w wyniku nietypowej migracji gatunków. Okoń morski jest gatunkiem sezonowo migrującym. W okresie zimowym przemieszcza się na tarliska, a latem wraca w rejony żerowania.

Dieta

Okoń morski poluje w ciągu dnia oraz nocą. Żywi się małymi rybami – zarówno pelagicznymi, takimi jak sardynki czy szproty, jak i dennymi. Jego dieta obejmuje również wieloszczety, głowonogi, w tym kalmary oraz skorupiaki. Większe osobniki, te, które ważą ponad 4 kg, są nocnymi drapieżnikami. Tarło odbywa się od lutego do czerwca, głównie w wodach przybrzeżnych. Młode osobniki, początkowo pelagiczne, z czasem przenoszą się do estuariów, gdzie pozostają przez rok lub dwa.

Opis

Ciało okonia morskiego jest smukłe i wydłużone, a płetwa odbytowa posiada trzy twarde promienie. Grzbiet przybiera ciemnoszary kolor, podczas gdy boki są jaśniejsze i mają srebrzysty połysk. Brzuch jest biały, a wzdłuż ciała ciągnie się czarna linia boczna. Na górnej, wewnętrznej części pokrywy skrzelowej widoczna jest charakterystyczna ciemnoszara plama. Ryba ta osiąga do 1 metra długości. Może ważyć nawet 12 kg. To typowy drapieżnik, który poluje na małe ryby stadne, takie jak śledzie, sardynki czy sardele.

Rozmnażanie

Labraks odbywa tarło od maja do sierpnia, najczęściej w ujściach rzek. Jego ikra posiada kropelkę tłuszczu, co sprawia, że swobodnie unosi się na powierzchni wody. Ułatwia to rozwój i przetrwanie młodych ryb w ich naturalnym środowisku.

Znaczenie gospodarcze

Połowy labraksa są stosunkowo skromne. Wahają się od 8 500 do 11 900 ton rocznie. Większość odnotowanych połowów pochodzi z Oceanu Atlantyckiego. W Wielkiej Brytanii nadmierne odławianie okoni morskich przez rybołówstwo komercyjne sprawiło, że wędkarze rekreacyjni zaczęli podejmować działania na rzecz ochrony labraksa. W Republice Irlandii obowiązują surowe przepisy dotyczące tego gatunku – całkowity zakaz połowów komercyjnych oraz restrykcje dla wędkarzy: zamknięty sezon od 15 maja do 15 czerwca, minimalny wymiar ryby wynoszący 40 cm oraz limit dwóch sztuk dziennie. Zgodnie z opiniami ekspertów śmiertelność ryb związana z połowami rośnie, a całkowita biomasa gatunku spada od 2005 roku. W latach 2011–2012 biomasa była o 32% niższa niż w latach 2008–2010.

Labraks był jednym z pierwszych gatunków ryb hodowanych komercyjnie w Europie. Początkowo hodowany był w przybrzeżnych lagunach i rezerwuarach pływowych, zanim w latach 60. XX wieku opracowano techniki masowej produkcji. Obecnie jest to najważniejsza komercyjna ryba hodowlana w regionie Morza Śródziemnego. Największymi producentami są Grecja, Turcja, Włochy, Hiszpania, Chorwacja i Egipt. W 2010 roku roczna produkcja przekroczyła 120 tysięcy ton. Największym producentem na świecie była Turcja.

Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:

• Gwiazdy neutronowe, czyli najgęstsze obiekty w kosmosie
• 7 cudów świata – poznaj najbardziej znane starożytne budowle
• Jak powstały liczby rzymskie?

Źródło

1. https://en.wikipedia.org/wiki/European_seabass [dostęp: 11.10.2024].

© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Wikimedia Commons. Licencja: CC BY-SA 3.0.