Niedźwiedź grizli – grizli – grizzly – niedźwiedź szary

Niedźwiedź grizli – grizli – grizzly – niedźwiedź szary (Ursus arctos horribilis) to podgatunek niedźwiedzia brunatnego, drapieżnego ssaka należącego do rodziny niedźwiedziowatych.  Pierwotnie zamieszkiwał on rozległe obszary Ameryki Północnej. Obecnie można go spotkać głównie w północno-zachodniej części kontynentu.

Wygląd

Rozmiar

Niedźwiedzie grizli to jedne z największych podgatunków niedźwiedzia brunatnego. Pod względem wielkości ustępują jedynie niedźwiedziom kamczackim i kodiackim. Ich rozmiary zależą od populacji i regionu występowania. Największe grizzly zamieszkują wybrzeża półwyspu Alaska. Samce osiągają tam masę 389 kilogramów, a samice 207 kilogramów. Populacje zamieszkujące np. północną Kanadę, charakteryzują się dużo mniejszą wagą. Samce ważą tam średnio 139 kilogramów, a samice 95 kilogramów. Zbliża je to do miejscowej populacji czarnych niedźwiedzi. Przeciętna długość ciała grizzly wynosi od 198 do 240 cm, a wysokość w kłębie 102 cm.

Opis

Futro niedźwiedzi grizli ma barwę od jasnopłowej po ciemnobrązową. Łapy są ciemniejsze. Włosy na bokach i grzbiecie są jasno zakończone. Grizzly i niedźwiedzie czarne mają zbliżony zasięg występowania. Odróżnić je można od siebie za pomocą kilku cech, które są charakterystyczne dla obu gatunków. U dorosłych niedźwiedzi szarych widoczny jest wyraźny, muskularny garb na barkach. Niedźwiedzie czarne natomiast tego garbu nie posiadają. Ponadto grizzly mają wklęsły profil twarzy i krótkie, zaokrąglone uszy. Niedźwiedzie czarne z kolei charakteryzują się prostym profilem i dłuższymi uszami. Kolejną różnicą jest wysokość zadu. U grizzly jest on niżej niż barki, natomiast u czarnych niedźwiedzi wyżej. Długość pazurów również znacząco się różni – u grizli wynoszą one od 5 do 10 cm, a u niedźwiedzi czarnych od 2,5 do 5 cm.

Zasięg występowania

Niedźwiedzie grizli kiedyś zamieszkiwały tereny od Alaski po Meksyk i zachodnie brzegi Zatoki Hudsona. Obecnie ich zasięg ogranicza się głównie do Alaski, zachodniej Kanady oraz północno-zachodnich stanów USA, takich jak Waszyngton, Idaho, Montana i Wyoming. Na południu zwierzęta te występują na terenach parków narodowych Yellowstone i Grand Teton. W Kanadzie żyje około 25 tysięcy grizzly, głównie w Kolumbii Brytyjskiej, Albercie, Jukonie, Terytoriach Północno-Zachodnich, Nunavut oraz północnej części Manitoby. W Kolumbii Brytyjskiej niedźwiedzie szare zajmują obecnie około 90% swojego pierwotnego terytorium. Ich liczebność znacznie spadła od czasów przybycia tam europejskich osadników. W 2008 roku populację szacowano na 16 tysięcy, a w 2012 – na 15 tysięcy. Dane te opierają się na badaniach, oznaczaniu zwierząt oraz modelach matematycznych. Najdalej na północ grizzly zaobserwowano na Wyspie Melville’a w Arktyce w 2003 roku.

Rozmnażanie

Niedźwiedzie grizli z reguły są samotnikami. Wyjątek stanowią samice, które opiekują się młodymi. Na obszarach przybrzeżnych drapieżniki te gromadzą się jednak przy rzekach i jeziorach podczas tarła łososia. Samice, zwane lochami, rodzą zazwyczaj od jednego do czterech młodych – najczęściej dwa. Maluchy ważą zaledwie 450 gramów. Lochy są niezwykle opiekuńcze wobec swoich dzieci. Zaatakują, jeśli poczują zagrożenie.

Grizzly charakteryzują się jedną z najniższych zdolności reprodukcyjnych wśród ssaków lądowych Ameryki Północnej. Niedźwiedzice osiągają dojrzałość płciową dopiero w wieku pięciu lat. Po kopulacji, która ma miejsce latem, samica opóźnia implantację zarodka do momentu hibernacji. Matka opiekuje się dziećmi przez dwa lata. W tym czasie nie wchodzi w kolejny okres rozrodczy.

Po opuszczeniu młodych samice mogą nie rozmnażać się przez kolejne trzy lata lub nawet dłużej. Zależne jest to od warunków środowiskowych. Samce, posiadają ogromne terytoria, sięgające nawet 4000 km². Fragmentacja siedlisk może prowadzić do problemów z inbreedingiem. Ciąża trwa od 180 do 250 dni. Młode niedźwiedzie rodzą się w zimowym legowisku, gdy samica hibernuje.

Zachowanie

Niedźwiedzie grizli hibernują od pięciu do siedmiu miesięcy w roku. Wyjątek stanowią obszary o ciepłym klimacie. Tam proces hibernacji może zostać całkowicie pominięty, jak ma to miejsce np. w przypadku kalifornijskich grizzly. W trakcie hibernacji samice rodzą młode, które od razu zaczynają pić mleko matki, by nabierać sił. Przygotowując się do zimowego snu, grizzly budują legowiska i gromadzą olbrzymie zapasy tłuszczu. W trakcie hibernacji nie jedzą. Co więcej, w tym czasie nie wydalają kału ani nie oddają moczu. Samce budzą się wcześniej, zwykle między marcem a połową kwietnia. Samice natomiast wychodzą z legowisk dopiero w kwietniu lub maju.

Niedźwiedzie mogą przybrać nawet 180 kg masy ciała w fazie tzw. hipofagii, czyli przed wejściem do legowiska. Zanim udadzą się na zimowy sen, czekają na duże opady śniegu. Zmniejsza to ryzyko odkrycia ich kryjówki przez drapieżniki. Legowiska często znajdują się na północnych stokach, na wysokościach przekraczających 1800 metrów. Naukowcy wciąż debatują, czy grizzly rzeczywiście hibernują, czy raczej przechodzą w stan bliski hibernacji. Ich temperatura ciała pozostaje bowiem w tym okresie względnie wysoka, a czasem mogą nawet się poruszać. Niedźwiedzie żyjące w górach spędzają prawie połowę życia w legowiskach. Grizzly z wybrzeży z kolei – gdzie dostęp do pożywienia jest lepszy – hibernują krócej. W rejonach, gdzie jedzenie dostępne jest przez cały rok, niektóre grizli mogą całkowicie pomijać hibernację.

Długość życia

Średnia długość życia samców wynosi 22 lata. Samice żyją nieco dłużej – do 26 lat. Dlaczego tak się dzieje? Samice nie biorą udziału w sezonowych walkach godowych, które niosą ze sobą większe ryzyko śmierci. Najstarszy znany niedźwiedź szary żyjący na wolności miał 34 lata i pochodził z Alaski. Z kolei najstarszy osobnik z wybrzeża dożył 39 lat. Większość grizzly umiera w pierwszym roku życia. W niewoli niektóre osobniki dożywają nawet 44 lat.

Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:

• Mikroplastik – co to jest i jak wpływa na florę i faunę
• Kosmiczne śmieci – co to? Jak powstają? Czy mogą być niebezpieczne?
• Zorza polarna – czym jest, jak powstaje i gdzie możemy ją zaobserwować?

Źródło

1. https://en.wikipedia.org/wiki/Grizzly_bear [dostęp: 11.10.2024].

© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Dwayne Reilander. Licencja: CC BY-SA 4.0.