Babka łysa, zwana także babką gołogłową (Babka gymnotrachelus) to gatunek ryby okoniokształtnej z rodziny babkowatych. Jest to jedyny przedstawiciel rodzaju Babka, wcześniej zaliczanego w randze podrodzaju do Negobius. Jako oddzielny rodzaj gatunek ten został opisany na podstawie analizy molekularnej. Babka łysa zamieszkuje głównie słodkowodne, a czasami lekko zasolone akweny basenu Morza Czarnego. Ryba ta jest reliktowym gatunkiem ponto-kaspijski. Oznacza to, że wywodzi się z tego regionu i przetrwała tam do dziś.
Opis
Babka łysa wyróżnia się spośród innych gatunków rodzaju Neogobius kilkoma cechami morfologicznymi. Posiada 7–8 kolców w płetwie grzbietowej oraz14–18 miękkich promieni w tej samej płetwie, a także pojedynczy kolec i 12–16 miękkich promieni w płetwie odbytowej. Charakterystyczne dla tego gatunku są ukośne pasy o nieregularnym kształcie i rozmieszczeniu. Pierwszy rozgałęziony promień drugiej płetwy grzbietowej jest niemal tak długi jak jej przedostatni promień. Na linii środkowej karku, przed pokrywą skrzelową, brakuje łusek. Fałd tarczki brzusznej jest zaokrąglony, a jego długość nie przekracza 1/6 szerokości u podstawy. W serii środkowo-bocznej występuje 54–62 + 2–3 łuski. Na tylnej części pierwszej płetwy grzbietowej brakuje charakterystycznej czarnej plamy.
Ekologia
Zasięg występowania
Babka łysa to gatunek ryby występujący głównie w przybrzeżnych wodach Turcji oraz rzekach Kaukazu. Spotkać ją można także w rejonie Kolchidy, w tym w jeziorach Paliastomi i Suzha. Na północno-zachodnim wybrzeżu Morza Czarnego widywana jest w Limanie Dniestru i Bohu, Limanie Dniestru, oraz w pobliżu mierzei Tendra i wyspy Berezań.
Gatunek ten jest szeroko rozpowszechniony w Dunaju. Świadczy o tym, chociażby fakt, że zasięg występowania babki łysej sięga tam aż po Widyń. Ryba ta zasiedla również dopływy i jeziora w delcie Dunaju, takie jak Brateș, Kahul, Jałpuh, Kitaj czy Razelm. Gatunek ten zamieszkuje również Dniestr i jego dopływy, m.in. Zbrucz, Żwańczyk, Smotrycz, Răut, Bîc oraz Zbiornik Dubosarski. Występuje także w rzece Południowy Bug i Dniepr – aż po Kijów. W Bułgarii zasiedla rzekę Kamcziję. Na obszarze Morza Azowskiego występuje w Zatoce Taganroskiej, a także w rzekach Don, Aksaj i Doniec Siewierski. W Morzu Kaspijskim reprezentuje go podgatunek Babka gymnotrachelus macrophthalmus, który potencjalnie może zostać uznany za odrębny gatunek.
Babka łysa występuje również poza swoim naturalnym zasięgiem, m.in. w rzekach dorzecza Bałtyku, takich jak Bug i Wisła. Wprowadzono ją także do środkowego biegu Dunaju na Węgrzech. Najbardziej wysuniętym na zachód miejscem występowania tej ryby jest niemiecki odcinek Dunaju. Po raz pierwszy zaobserwowano ją tam w 2011 roku. Doniesienia o jej introdukcji do dolnego Renu uznano natomiast za błędne.
Biologia
Babka łysa występuje w środowiskach słonawych i słodkowodnych o niskim zasoleniu (poniżej 2 ppt), takich jak laguny, jeziora, duże rzeki oraz mniejsze, szybko płynące strumienie. Preferuje piaszczyste lub muliste dna. Spotkać ją można głównie w siedliskach z bogatą roślinnością lub o wysokiej złożoności strukturalnej. Szczególnie licznie zasiedla spokojne wody i odnogi rzek. Żyje od 4 do 5 lat. Do tarła po raz pierwszy przystępuje w wieku 2 lat. Okres rozrodu przypada na kwiecień–czerwiec. Czasem trwa do połowy sierpnia. Samice mogą wielokrotnie składać ikrę w jednym sezonie. Zwykle jednak rozmnażają się tylko raz w życiu. Samce strzegą jaj aż do momentu wylęgu larw; kleiste jaja są składane na kamieniach, muszlach lub roślinach wodnych.
Karmienie
W Limanie Dniestru dieta babki gołogłowej w połowie składa się z ryb. Pozostała część to mieszanka skorupiaków z rodziny Corophiidae (29,6%), mięczaków, takich jak Dreissena, Adacna i Monodacna (12,5%), oraz wieloszczetów z gatunku Hypania invalida. Z kolei w rzece Dniepr w pobliżu Kijowa ryba ta żywi się głównie mięczakami z rodzaju Dreissena, a także obunogami oraz skąposzczetami Tubifex tubifex.
Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:
- Perłoródka rzeczna – skójka perłorodna
- Mrówka faraona (faraonka)
- Zwoje z Qumran – najważniejsze odkrycie archeologii biblijnej
- Czwarta rewolucja przemysłowa a nasze człowieczeństwo – część 2
- Starożytne mity – więcej niż tylko mity (cz. 2)
Źródło
1. https://en.wikipedia.org/wiki/Racer_goby [13.11.2024]
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Yuriy Kvach. Licencja: CC BY-SA 3.0.