Perłoródka rzeczna (Margaritifera margaritifera) nazywana także skójką perłorodną, to zagrożony gatunek małży słodkowodnych z rodziny perłoródkowatych.
Ten gatunek jest znany z wytwarzania pereł, choć inne małże, jak Margaritifera auricularia, też tworzą perły. Większość pereł hodowlanych pochodzi jednak z Azji (Hyriopsis) lub Ameryki Północnej (Amblema). Muszla perłoródki rzecznej jest gruba, z masą perłową wysokiej jakości. Dawniej intensywnie ją eksploatowano w poszukiwaniu pereł.
Rosyjski malakolog Walerij Ziuganow odkrył, że perłoródka starzeje się bardzo wolno i żyje nawet 250 lat. Te dane potwierdzili także badacze z Finlandii.
Podgatunki
Wyróżnia się trzy podgatunki:
- Margaritifera margaritifera margaritifera,
- Margaritifera margaritifera parvula,
- Margaritifera margaritifera durrovensis – krytycznie zagrożony w Irlandii.
Opis
Skójka perłorodna to jeden z najdłużej żyjących bezkręgowców. W Estonii znaleziono okaz mający 134 lata. Muszla perłoródki rzecznej jest duża i ciężka, u młodych osobników żółtawo-brązowa, a wraz z wiekiem tego mięczaka ciemnieje. Starsze muszle są często skorodowane. Wnętrze muszli jest białe i iryzujące. Skójka perłorodna ma dużą „nogę”, która umożliwia powolne poruszanie się i zakopywanie w dnie.
Występowanie
Gatunek występuje w regionach holarktycznych, czyli wokółbiegunowych, po obu stronach Atlantyku:
- Ameryka Północna: Kanada Wschodnia i Nowa Anglia w USA.
- Europa:
- Austria: populacje w Mühlviertel i Waldviertel, liczebność maleje.
- Czechy: krytycznie zagrożona, prawdopodobnie wymarła na Morawach.
- Dania: obecna tylko w rzece Varde.
- Fennoskandia: w Norwegii wrażliwa, w Szwecji i Finlandii zagrożona.
- Polska: wymarła.
- Wielka Brytania: większość populacji rozmnażającej się znajduje się w Szkocji.
Siedlisko
Perłoródka rzeczna potrzebuje czystych, szybko płynących rzek i strumieni. Żyje w żwirowym i piaszczystym dnie na głębokości 0,5–2 metrów. Młode osobniki są bardzo wrażliwe na niedobór tlenu, który może być spowodowany osadzaniem się mułu. Gatunek zależy od obecności ryb łososiowatych, takich jak łosoś i pstrąg.
Cykl życia
Skójka perłorodna żyje nawet 130 lat. Samice latem uwalniają larwy (glochidia), które przyczepiają się do skrzeli ryb łososiowatych. Po kilku miesiącach opadają na dno, gdzie rozwijają się powoli. Dojrzałość osiągają po 10–15 latach. W ciągu życia samica może wyprodukować 200 milionów larw.
Zagrożenia
Populacja perłoródki rzecznej drastycznie spadła. Powodem jest degradacja siedlisk, zanieczyszczenie wód oraz obecność gatunków inwazyjnych, takich jak racicznica zmienna.
Ochrona
Perłoródka rzeczna jest chroniona we wszystkich krajach europejskich. Ochrona obejmuje przywracanie siedlisk, hodowlę młodych osobników i ich reintrodukcję. Ważna jest także ochrona ryb łososiowatych.
W Wielkiej Brytanii prowadzony jest projekt LIFE R4ever Kent. Celem jego jest zwiększenie populacji skójki perłorodnej w rzece Kent o 4000 osobników. Młode małże hodowane są w specjalnych ośrodkach, a ich siedliska są przywracane do naturalnego stanu.
Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:
- Golec piaskowy
- Marabut indyjski
- Czym jest układ okresowy pierwiastków i do czego jest wykorzystywany?
- Pradawne skamieniałości – czym są trylobity?
- Satelity Starlink – czym są i co warto o nich wiedzieć?
Źródło
1. https://en.wikipedia.org/wiki/Freshwater_pearl_mussel [dostęp: 17.12.2024].
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Boldie. Licencja: CC BY-SA 3.0.
