Żaba zwinka (Rana dalmatina), znana też jako żaba dalmatyńska, jest gatunkiem płaza bezogonowego z rodziny żabowatych (Ranidae). Zwierzę to występuje powszechnie w Europie. Można je także spotkać w Polsce, zwłaszcza w jej północno-wschodniej części. Żaby zwinki niekiedy żyją także w południowych rejonach kraju. Jednak jest ich tam znacznie mniej. Największe populacje w tych rejonach zamieszkują Kotlinę Sandomierską i Pogórze Karpackie.
Opis
Żaba dalmatyńska wyróżnia się krępą budową ciała. Jej kończyny przednie i tylne są długie. Płaz ma też charakterystyczny, spiczasty pyszczek. U tych żab występuje wyraźny dymorfizm płciowy. Przejawia się on głównie w różnicach w wymiarach ciała. Samice są nieco większe od samców. Osobniki płci żeńskiej z reguły dorastają do około 8 cm, a ich potencjalni partnerzy osiągają długość na poziomie mniej więcej 6,5 cm.
Żaby zwinki odznaczają się jasnobrązowym lub szarobrązowym umaszczeniem na grzbiecie. Między skronią a błoną bębenkową widać charakterystyczne plamy w kształcie trójkąta. Brzuch płaza ubarwiony jest na biało. Nie ma tam żadnych plam. W sezonie rozrodczym samce są ubarwione na ciemnobrązowo.
Dzięki długim nogom żaby dalmatyńskie są w stanie skakać na duże odległości. Jeden skok może mieć nawet dwa metry długości. Pięty zakończone są dobrze widocznymi modzelami. Między palcami występuje błona pławna umożliwiająca zwierzęciu sprawne pływanie. Nad poziomymi źrenicami widać złociste tęczówki. Oczy mają średnicę równą średnicy błony bębenkowej. Na grzbiecie zwierzęcia widać pasy gruczołowe. Jednak nie są one wyraźnie zaznaczone.
Rozmnażanie żaby zwinki
Żaby dalmatyńskie wydają ciche dźwięki przypominające swym brzmieniem gdakanie kury. Odgłosy te słychać tylko z bliskiej odległości. Poszczególne osobniki porozumiewają się ze sobą zarówno na lądzie, jak i pod powierzchnią wody.
Sezon godowy trwa kilka dni. Zwykle przypada on w pierwszych dwóch dekadach marca. W przypadku wyjątkowo niekorzystnych warunków pogodowych termin ten może jednak ulec przesunięciu. Samce z reguły łączą się w większe grupy koczujące nad stawami. W ten sposób próbują zwabić samice, aby odbyć z nimi kopulację.
Kłęby jajowe z reguły liczą 450 do 1800 jaj. Zwykle pozostają one przyczepione do gałęzi drzew, korzeni lub łodyg roślin wodnych. Są one zanurzone na głębokości od 5 do 40 cm. Relatywnie rzadko można je natomiast zobaczyć na dnie zbiorników wodnych. Każda samica składa jaja w kilku kłębach. To odróżnia te żaby od żab błotnych i moczarowych. Powierzchnię każdego jaja pokrywa żelatynowa osłonka.
Przeżywalność larw jest relatywnie niewielka. Tuż po wykluciu mają one postać kijanek. Wraz z upływem czasu przekształcają się jednak w małe żabki będące miniaturowymi kopiami swoich rodziców. Osobniki, którym uda się dożyć do dorosłego wieku, zwykle osiągają dojrzałość płciową w wieku dwóch lub trzech lat.
Żywienie
Żaby zwinki wykazują aktywność zarówno dzienną, jak i nocną. Żerują jednak głównie w nocy (a także w dni, w które panuje duża wilgotność powietrza). Mogą przemierzać dłuższe dystanse w poszukiwaniu pożywienia. W skład diety dorosłych osobników wchodzą głównie stawonogi. Do ich ulubionych przysmaków zaliczają się zwłaszcza: gąsienice, pająki, muchy, chrząszcze oraz cykady. Larwy żab natomiast preferują pokarm roślinny.
Środowisko
Żaby dalmatyńskie zamieszkują głównie środowiska leśne. Preferują zwłaszcza lasy liściaste i mieszane, w których jest dużo stawów i cieków wodnych. Mogą także zasiedlać obrzeża lasów. Dotyczy to zwłaszcza obszarów, gdzie drzewom towarzyszą krzewy. Żaby zwinki lubią przebywać w bliskości wody. Jednak nie jest im ona niezbędnie potrzebna do życia. Osobniki zamieszkujące ciepłe, suche lasy mogą się z powodzeniem obejść bez bliskości zbiorników wodnych. To znacząco odróżnia je od innych przedstawicieli rodzaju Rana.
Żaba zwinka – występowanie
Zasięg naturalnego występowania żaby zwinki rozciąga się głównie na tereny Europy. Liczną obecność przedstawicieli tego gatunku stwierdza się przede wszystkim we Francji, na Wyspach Normandzkich, w Niemczech, Szwecji, Danii, Czechach, Słowacji, Austrii, Węgrzech, Włoszech, na Bałkanach oraz w Grecji. Można je też nierzadko spotkać w rejonach usytuowanych nad Morzem Czarnym. W przeszłości jej populacje występowały także na Wyspach Brytyjskich. Obecnie jednak nie notuje się obecności żab dalmatyńskich w Wielkiej Brytanii. W najbliższym czasie planuje się jednak sztuczne wprowadzenie żab zwinek na te ziemie.
Status i ochrona
Żaby zwinki tworzą dość liczne populacje w całej Europie. Dotyczy to zwłaszcza jej centralnych i wschodnich rejonów. Na północy i zachodzie Starego Kontynentu liczebność populacji tych płazów od lat ulega jednak systematycznemu zmniejszeniu. Na ten stan rzeczy wpływają różnorodne czynniki. Do najważniejszych z nich Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) zalicza:
- osuszanie zbiorników, w których żaba się rozmnaża;
- ciągłe wylesianie terenów;
- zmniejszanie się liczby lasów liściastych na rzecz lasów iglastych, które nie tworzą sprzyjającego środowiska dla żab dalmatyńskich;
- częste wypadki drogowe;
- choroby skórne wynikające z zanieczyszczenia wód.
Mimo wyszczególnionych zagrożeń żaba dalmatyńska uważana jest przez IUCN za gatunek najmniejszej troski. Przewiduje się, że w najbliższym czasie nie grozi jej wyginięcie.
Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:
- Wigoń – wikunia andyjska – wikunia
- Traszka karpacka
- Czym się różni aligator, krokodyl i kajman – poznaj różnice
- Jakie są największe wieloryby na świecie?
- Homo pochowani po sąsiedzku – ewolucja człowieka do poprawki
Źródło
1. https://en.wikipedia.org/wiki/Agile_frog [dostęp: 04.03.2025]
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Bernard DUPONT. Licencja: CC BY-SA 2.0.
