Tarantula hawk jest gatunkiem owada zaliczanego do rodziny nastecznikowatych (Pompilidae). To wyjątkowo duża osa, której larwy są pasożytami tarantuli. Zwierzę stosuje specjalną technikę polowania. Najpierw wstrzykuje w ciało zdobyczy jad przy użyciu żądła. Później przenosi sparaliżowaną ofiarę do specjalnie przygotowanego w tym celu gniazda. Pająk pozostaje tam przez jakiś czas jako żywe pożywienie. Konsumuje go larwa osy, która wykluwa się z jaja złożonego wcześniej na tarantuli.
Zasięg występowania owada rozciąga się na niemal wszystkie kontynenty. Jego obecności nie stwierdza się jedynie na Antarktydzie oraz w Europie.
Opis
Tarantula hawk wyróżnia się dość dużymi rozmiarami ciała. Dorosły osobnik może osiągać nawet 6,5 cm długości. Odwłoki owadów zwykle wyróżniają się czarnym bądź ciemnoniebieskim umaszczeniem. Skrzydła odznaczają się natomiast rdzawoczerwonym kolorem. Dla niektórych osobników charakterystyczne są czarne skrzydła z niebieskimi akcentami. Jaskrawe ubarwienie skrzydeł ma stanowić dla potencjalnych drapieżników ostrzeżenie przed możliwym silnym ukłuciem.
Owad ma stosunkowo długie odnóża, które są zakończone pazurami w kształcie haków. Umożliwiają mu one sprawne chwytanie ofiary. Do ukąszenia zdobyczy tarantule hawk wykorzystują żądło o długości 12 mm. To jeden z najdłuższych tego typu narządów wśród os.
Zachowanie tarantuli hawk
Samice tarantuli hawk chwytają zdobycz i żądlą ją między odnóżami. Później wciągają sparaliżowaną ofiarę do tunelu i zakrywają jego otwór. Tam składają jedno jajo na odwłoku ofiary. Z niezapłodnionego jaja wykluwa się samiec, a z zapłodnionego samica tarantuli hawk. Larwa po opuszczeniu jaja umiejscawia się w ciele pająka i systematycznie go zjada. Nie narusza przy tym jego wewnętrznych narządów, aby uniknąć przedwczesnej śmierci ofiary. W ciągu kilku tygodni larwa przekształca się w poczwarkę. Dzieje się to po kilku linieniach. Później natomiast staje się dojrzałą osą.
Dorosłe tarantule hawki żywią się głównie kwiatowym nektarem zebranym z takich roślin jak trujące mleczaki, drzewa soapberry czy mesquite. Owady te wykazują wzmożoną aktywność w ciągu dnia. Jednak na ogół w razie upału kryją się w norach. Źle bowiem znoszą wysokie temperatury.
Samce nie wykazują skłonności do polowania na pająki. Charakterystyczny dla nich jest natmiast hill-topping. Istota tego zachowania sprowadza się do uważnego obserwowania przechodzących samic z miejsca na łodygach roślin. W ten sposób znajdują one partnerkę gotową do rozrodu. Osobniki płci męskiej cechuje silne przywiązanie do swojego terytorium. Ukłucie tarantuli hawk jest bardzo bolesne. Owady te jednak relatywnie rzadko żądlą ludzi.
Występowanie
Zasięg naturalnego występowania tarantuli hawk jest bardzo rozległy. Obejmuje on niemal wszystkie kontynenty, z wyłączeniem Europy i Antarktydy. Najliczniejsze populacje pochodzą z Nowego Świata. W Ameryce Południowej występują głównie w pasie od północnych wybrzeży kontynentu aż po Argentynę. W Stanach Zjednoczonych zasiedlają przede wszystkim pustynne rejony południowo-zachodnich obszarów kraju. Żyjące tam osobniki zwykle mają niebieskie odwłoki o metalicznym połysku oraz czerwone czułki. Ich pomarańczowe skrzydła przy samych krawędziach tracą kolor i stają się przezroczyste.
Tarantula hawk – żądło
Tarantule hawki z reguły zachowują się spokojnie. Jedynie sporadycznie dochodzi do ukąszenia przez nie ludzi. Ukłucie ich żądłem człowiek odbiera jako bardzo bolesne. Samo to nieprzyjemne odczucie trwa zaledwie kilka minut. Jednak jest bardzo uciążliwe i trudno je znieść. Ukąszenie tarantuli hawka pod względem bolesności zbliża się do szczytu indeksu bólu Schmidta, ustępując miejsca jedynie ukłuciu mrówki pociskowej. Nie wywołuje ono jednak poważniejszych skutków ubocznych. Jeśli nie wystąpi reakcja alergiczna, nie ma potrzeby podejmowania interwencji medycznej. Zaczerwienienie w miejscu ukłucia utrzymuje się przez kilka dni. Później samoistnie blednie i w końcu zanika.
Tarantule hawki ze względu na duże żądło mają niewielu naturalnych wrogów. Stanowią one przysmak tylko dla ptaków z rodzaju Geococcyx (przede wszystkim dla kukawki kalifornijskiej). Pozostałe zwierzęta z reguły trzymają się z daleka od tych os. Niektóre owady takie jak osy, pszczoły (mimiki Müllera) oraz ćmy, muchy i chrząszcze (mimiki Batesa) wykazują tendencje do ich naśladowania. To pozwala im uniknąć niebezpieczeństwa ze strony drapieżników.
Osa stanowa Nowego Meksyku
W 1989 roku stan Nowy Meksyk uznał gatunek tarantula hawka za swoje oficjalne owady stanowe. Na dokonanie tego wyboru wpływ mieli uczniowie szkoły podstawowej w Edgewood. Zainspirowali się oni stanami, w których już wcześniej wybrano owady stanowe. Po wyłonieniu trójki kandydatów stosowne ankiety rozesłano po wszystkich placówkach edukacyjnych na terenie całego stanu. Osa tarantula hawk zajęła w tym głosowaniu pierwsze miejsce.
Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:
- Gęś białoczelna – gęś białoczółka
- Bielik olbrzymi
- Krzyżodziób sosnowy
- Co na początku jadły ćmy
- Pustynia Pstra – cmentarzysko skamielin
Źródło
1. https://en.wikipedia.org/wiki/Tarantula_hawk [dostęp: 21.02.2025]
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Davehood. Licencja: Domena Publiczna.
