Suseł perełkowany (Spermophilus suslicus), zalicza się do przedstawicieli gryzoni z rodziny wiewiórkowatych (Sciuridae). Jego obecność notuje się przede wszystkim we wschodnich rejonach Europy. Dotyczy to w szczególności terenów Rosji, Białorusi i Ukrainy. Sporadycznie można go także spotkać w Polsce i w Mołdawii.
W obrębie gatunku wyróżnia się pięć podgatunków. Poza podgatunkiem nominatywnym Spermophilus suslicus suslicus istnieją także: Spermophilus suslicus boristhenicus, Spermophilus suslicus guttatus, Spermophilus suslicus volhynensis, Spermophilus suslicus ognevi. Największe zagrożenie dla tych ssaków stanowi utrata naturalnych siedlisk.
Opis
Suseł perełkowany swoim wyglądem przypomina wiewiórkę. Można go jednak łatwo rozpoznać po krótszym ogonie i mniejszych uszach. Jego sierść ma też inne umaszczenie. Zwykle jest ona ciemnobrązowa. Na grzbiecie można zauważyć charakterystyczne białe plamki. Przednie łapy gryzonia mają po cztery palce z długimi i mocnymi pazurami, świetnie przystosowanymi do kopania nor w ziemi. Na tylnych łapach znajduje się natomiast 5 palców.
Przeciętny dorosły osobnik waży około 280 g. Jego długość ciała oscyluje natomiast na poziomie mniej więcej 25 centymetrów. Susły perełkowane są zatem mniejsze od wiewiórek. Wyróżnia je też bardziej nieufne zachowanie w stosunku do człowieka i innych przedstawicieli świata zwierząt.
Taksonomia
Susły perełkowane żyją w dwóch populacjach, których geograficzną granicą jest rzeka Dniepr. Przedstawicieli obu linii różni odmienna liczba chromosomów. Reprezentanci populacji zachodniej dysponują 36 chromosomami. Osobniki żyjące na wschód od Dniepru mają natomiast 34 chromosomy.
Pierwszy naukowy opis susła perełkowanego pochodzi z 1770 roku. Jego autorem był niemiecki zoolog Johann Anton von Güldenstädt. Badacz ten określił analizowane zwierzę łacińskim terminem Mus suslicus. W okresie od 1816 do 1825 roku ssaka zaliczano do rodzaju Citellus. Jednak Międzynarodowa Komisja Nomenklatury Zoologicznej ostatecznie zakwestionowała istnienie takiej grupy zwierząt. Miało to miejsce w latach pięćdziesiątych ubiegłego wieku. Obowiązująca do dziś nazwa Spermophilus suslicus została zaproponowana przez francuskiego zoologa o nazwisku Frederic Cuvier.
Zasięg występowania susła perełkowanego
Zasięg naturalnego występowania susła perełkowanego rozciąga się na tereny Białorusi, Mołdawii, Polski i Ukrainy. Zwierzę liczne populacje tworzy także na zachodnim obszarze Rosji. Preferuje głównie porośnięte gęstą roślinnością pola i łąki. Czasem można się też z nim zetknąć na terenach uprawnych. Na obserwowany w ostatnim czasie spadek liczebności susłów w naturalnych siedliskach wpływa głównie systematycznie kurczenie się powierzchni siedlisk.. Dzieje się tak głównie na skutek ekspansji rolnictwa i leśnictwa, a także prowadzonej na masową skalę działalności przemysłowej i urbanizacji. W niektórych regionach susła perełkowanego uważa się za szkodnika rolniczego.
Zachowanie
Suseł perełkowany prowadzi dzienny tryb życia. Żeruje głównie rano tuż po wschodzie słońca oraz wieczorem niedługo przed jego zachodem. W ciągu dnia najczęściej przebywa natomiast w swojej kryjówce. Żywi się głównie pokarmem roślinnym. W skład jego diety wchodzą przede wszystkim zboża i trawy. Czasem poluje też na stawonogi i drobne kręgowce. W okresie zimowym (od października do kwietnia) pozostaje w stanie hibernacji. To pozwala mu przetrwać chłodniejsze miesiące.
Suseł perełkowany zwykle szuka pożywienia na gęsto porośniętych roślinnością terenach. Szacuje się, że na 1 ha powierzchni może przypadać nawet 160 osobników. Poszczególne zwierzęta zajmują osobne nory. Gryzonie tuż po wybudzeniu się z hibernacji przystępują do rozrodu. Okres godowy u tych zwierząt przypada na przełom kwietnia i maja. Po trwającej około 26 dni ciąży na świat przychodzi od 4 do 8 młodych, które rodzą się nagie i ślepe. Matka karmi potomstwo przez około 1 miesiąc. Młode usamodzielniają się niedługo po upływie tego czasu.
Drapieżnicy
Największe zagrożenie dla młodych osobników stanowi łasica Mustela nivalis, która zakrada się do nor susłów i porywa ich potomstwo. Wśród susłów perełkowanych zdarzają się też przypadki zjadania młodych przez dorosłe osobniki. Dotyczy to zwłaszcza okazów trzymanych w niewoli.
Wołanie alarmowe
Susły perełkowane komunikują się między sobą za pomocą charakterystycznych odgłosów. Wydawane dźwięki służą przede wszystkim do ostrzegania współtowarzyszy o zbliżającym się drapieżniku. Niekiedy mogą też być sygnałem, że dany osobnik został zauważony przez naturalnego wroga. Wołania alarmowe brzmią podobnie w przypadku osobników różnych płci. Zmieniają się one jednak wraz z postępującym wiekiem.
Suseł perełkowany – ochrona
Populacja susła perełkowanego wykazuje trend spadkowy. Dzieje się tak głównie z uwagi na fragmentację i kurczenie się jego siedlisk. W 1996 roku gatunek ten widniał na Czerwonej Liście Gatunków Zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN). Później uznano go za gatunek bliski zagrożenia wymarciem. W 2024 roku suseł perełkowany znalazł się na liście gatunków krytycznie zagrożonych. Oszacowano, że w ciągu zaledwie 30 lat jego populacja zmniejszyła się o prawie 99%. Reliktowa populacja w Polsce pozostaje pod ścisłą ochroną gatunkową w oparciu o stosowne przepisy krajowego prawa. Gatunek został też objęty ochroną na bazie Załącznika II Konwencji Berneńskiej.
Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:
- Bielik olbrzymi
- Kamieniuszka – kaczka wzorzysta
- Kaniony – pamiątki po biblijnym potopie
- Moralne konsekwencje darwinizmu
- Istnienie roślin przed powstaniem światła słonecznego – czy biblijny opis stworzenia jest nieścisły?
Źródło
1. https://en.wikipedia.org/wiki/Speckled_ground_squirrel [dostęp: 21.02.2025]
© Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock.
