Kraśnik sześcioplamek, kraśnik łomignatek, błyszczenica łomignatek (Zygaena filipendulae) to jeden z najbardziej rozpoznawalnych dziennych motyli z rodziny kraśnikowatych. Gatunek jest szeroko rozpowszechniony w Europie. Występuje na ubogich, suchych stanowiskach porośniętych trawami, a także na torfowiskach i wrzosowiskach. Doskonale radzi sobie również w terenach wyżej położonych. Jego zasięg sięga aż 2000 metrów nad poziomem morza.
Opis
Najbardziej rozpoznawalną cechą kraśnika sześcioplamka jest wzór na skrzydłach. Na każdym z nich widnieje po sześć intensywnie czerwonych plam. Motyl wybiera nasłonecznione stoki i inne otwarte stanowiska. Żywi się nektarem komonicy zwyczajnej oraz cieciorki żółtej (Coronilla coronata). Często odwiedza oście z rodziny astrowatych. Jego jaskrawe ubarwienie stanowi ostrzeżenie dla drapieżników – jestem niejadalny. W barwnikach kryją się trujące związki cyjanowe. Sam owad wykazuje odporność na niektóre inne trucizny. Gąsienice możemy spotkać od czerwca do sierpnia, zwykle na roślinach motylkowych. Są krępe, o żółtawozielonym ubarwieniu. Utrudnia to ich dostrzeżenie wśród liści.
Występowanie kraśnika sześcioplamka
Kraśnik sześcioplamek to pospolity gatunek występujący na terenie niemal całej Europy, z wyjątkiem wybrzeża Atlantyku na Półwyspie Iberyjskim, północnej części Skandynawii oraz dalekiej północy Rosji. Jego zasięg rozciąga się również na Azję. Obejmuje obszary od Anatolii przez Kaukaz aż po Syrię i Liban.
Siedliska
Gatunek można spotkać na łąkach, polanach leśnych, klifach nadmorskich oraz terenach bogatych w trawy i kwiaty. Kraśnik sześcioplamek występuje na wysokościach sięgających nawet 2000 metrów nad poziomem morza.
Kraśnik sześcioplamek – odżywianie
Dorosłe kraśniki sześcioplamki szczególnie upodobały sobie nektar driakwi (Scabiosa), komonicy (Lotus), koniczyny (Trifolium) oraz chabrów (Centaurea). Czasem sięgają także po nektar ostów. Gąsienice nie są wybredne. Ich pokarm stanowią liście koniczyny, komonicy, a także babki (Plantago), cieciorki (Coronilla) oraz ostrołódki (Oxytropis). Ta różnorodna dieta sprzyja ich rozwojowi w różnych środowiskach.
Rozród
Samica kraśnika sześcioplamka składa żółtawe jaja na liściach roślin, które później stają się pożywieniem dla wykluwających się gąsienic. Larwy pojawiają się już w sierpniu. Przez resztę lata i jesień intensywnie żerują i linieją. Gdy warunki są niekorzystne – zimują. Następnie znowu jedzą i linieją, aż do czerwca następnego roku. W tym czasie produkują jasne niteczki, z których tworzą kokon – miejsce przemiany w poczwarkę. Kokon ma charakterystyczne dwukolorowe zabarwienie. Połowa, w której znajduje się głowa, jest beżowa, a druga część ma intensywniejsze odcienie. Czasem gąsienice zamiast przeobrazić się, kontynuują żerowanie i zimują po raz drugi. Dorosłe motyle obserwujemy przede wszystkim w lipcu i sierpniu.
Tryb życia i zachowanie kraśnika łomignatka
Tryb życia i zachowanie kraśnika sześcioplamka są ściśle związane z jego środowiskiem. Gąsienice zimują ukryte w resztkach roślinnych. Pomaga im to przetrwać surowe warunki. Okres aktywności dorosłych motyli przypada na lipiec i sierpień. To właśnie wtedy można je najczęściej obserwować podczas lotu. Gąsienice, gdy są podrażnione, wydzielają nieprzyjemny w zapachu płyn. Stanowi on skuteczną obronę przed drapieżnikami.
Toksyny
Kraśnik sześcioplamek jest motylem aposematycznym. Jego jaskrawe ubarwienie ostrzega drapieżniki, takie jak ptaki czy jaszczurki, o toksyczności. W razie ataku owad wydziela płyn zawierający cyjanek. Skutecznie odstrasza to potencjalnych napastników.
Taksonomia
Rodzaj Zygaena dzieli się na trzy podrodzaje, a opisywany gatunek należy do podrodzaju nominalnego.
Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:
- Kraska (zwyczajna) – kraska pospolita – siwka
- Kozioróg dębosz
- Czy łabędź odlatuje na zimę, a jeśli nie, to dlaczego?
- Wykopaliska potwierdzają zniszczenie Jerycha
Źródło:
- https://fr.wikipedia.org/wiki/Zygaena_filipendulae [dostęp: 11.06.2025]
- https://www.ekologia.pl/zwierzeta/krasnik-szescioplamek [dostęp: 11.06.2025]
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Magnefl. CC BY-SA 3.0.
