Krokodyl amerykański (Crocodylus acutus) to największy i najszerzej rozpowszechniony przedstawiciel rodziny krokodyli występujący w obu Amerykach. Zasięg obejmuje południową Florydę, karaibskie wyspy takie jak Kuba, Jamajka i Haiti, a także nadbrzeżne regiony Meksyku, Kolumbii, Wenezueli, Ekwadoru i Peru. Posiada najszersze terytorium występowania spośród czterech gatunków krokodyli żyjących na kontynencie amerykańskim.
Krokodyle amerykańskie zamieszkują przede wszystkim rejony nadbrzeżne – solniskowe laguny, namorzyny, słonawo-słodkie jeziora i wysepki. Wiele gatunków krokodyli posiada gruczoły solne, które pozwalają im tolerować środowiska słonowodne, ale tylko krokodyle amerykańskie i różańcowe regularnie zasiedlają takie obszary. Przykładem może być hipersalinowe jezioro Enriquillo w Dominikanie.
Krokodyl amerykański to największy przedstawiciel gatunki na świecie. Samce dorastają do 2,9–4,1 metra długości. Osiągają masę do 400 kg. Odnotowywano nawet osobniki przekraczające 7 metrów i ważące ponad tonę. Samice są znacznie mniejsze. Rzadko przekraczają 3,8 metra. Gatunek uchodzi za mniej agresywny niż niektóre inne krokodyle. Na obszarach takich jak np. Floryda, gady te współistnieją z aligatorami amerykańskimi, a dalej na południe – z kajmanami okularowymi.
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) klasyfikuje krokodyla amerykańskiego jako gatunek narażony na wyginięcie.
Taksonomia i etymologia
Krokodyl amerykański został po raz pierwszy opisany przez francuskiego zoologa Georges’a Cuviera w 1807 roku jako „aligator o ostrym pysku”. Dopiero w 1822 roku Constantine Samuel Rafinesque zwrócił uwagę, że zwierzę to nie należy do aligatorów, lecz do krokodyli prawdziwych. Dalsze zamieszanie wokół klasyfikacji nastąpiło w 1875 roku, gdy amerykański zoolog William Temple Hornaday podczas ekspedycji na Florydzie opisał rzekomo nowy gatunek pod nazwą Crocodylus floridanus. Inspiracją była opowieść o „wielkim, starym gatorze” z Arch Creek, który okazał się być imponującym, siwym krokodylem. Jak ujął to sam Hornaday, „prawdziwym wielorybem wśród gadów”.
Z czasem ustalono, że C. floridanus to nic innego jak ten sam gatunek, który wcześniej opisany został przez Cuviera – Crocodylus acutus. Obecnie nazwa Hornadaya uważana jest za nieważny młodszy synonim.
Analizy DNA sugerują, że populacje krokodyla amerykańskiego z Jamajki są genetycznie odrębne od występujących równolegle krokodyli kubańskich – mimo udokumentowanego zjawiska krzyżowania się obu gatunków. Co więcej, populacje z meksykańskich wysp Cozumel i Banco Chinchorro mogą stanowić osobne gatunki.
Opis krokodyla amerykańskiego
Krokodyl amerykański to gatunek nie tylko długowieczny, ale i wyjątkowo płodny. Samice składają średnio 38 jaj w jednym lęgu. Ich zdolność rozrodcza przekracza 20% – po ukończeniu 15. roku życia. Dorosłe osobniki cechuje wysoka przeżywalność. Pozwala to utrzymać stabilność populacji.
Cechą charakterystyczną gada są krępe kończyny, potężny ogon i pokryte łuskami ciało, z rzędami kostnych tarcz biegnących wzdłuż grzbietu i ogona. Krokodyle amerykańskie nierzadko stają się gospodarzami dla pasożytów i epibiontów: od kleszczy i pijawek po pąkle, a nawet ukwiały. Co ciekawe, układ tarcz grzbietowych bywa na tyle unikalny, że umożliwia identyfikację poszczególnych osobników.
Zwierzę posiada długi, smukły pysk i potężne szczęki. U osobnika mierzącego 3,2 metra i ważącego 164 kg zarejestrowano siłę zgryzu wynoszącą 4355 niutonów. Oczy wyposażone zostały w migotki oraz gruczoły łzowe. Nozdrza, uszy i oczy umieszczone zostały na szczycie czaszki. Pozwala to na niemal całkowite zanurzenie ciała w wodzie.
Krokodyl amerykański wyróżnia się wśród krewniaków jasnoszarym lub oliwkowozielonym ubarwieniem. Odróżnia go to od ciemniejszego aligatora amerykańskiego. Młode osobniki mają wyraźne, ciemne prążkowanie na grzbiecie i ogonie. Zwierzę zwykle porusza się, pełzając. Potrafi jednak również unosić ciało nad ziemią w tzw. wysokim chodzie. Duże okazy mogą ruszyć do szarży z prędkością niemal 16 km/h. W wodzie poruszają się jeszcze szybciej – do 32 km/h.
Krokodyl amerykański bywa mylony z mniejszym krokodylem meksykańskim.
Zasięg występowania i siedlisko
Krokodyl amerykański to najpowszechniej występujący gatunek krokodyla w obu Amerykach. Wyjątkowa zdolność do życia w środowiskach słonowodnych sprawiła, że z powodzeniem skolonizował liczne wyspy karaibskie, a także niektóre wybrzeża Pacyfiku.
Zasiedla różnorodne ekosystemy. Występuje od ujść rzek i słodkowodnych lagun, przez namorzyny i słone jeziora, aż po otwarte wody morskie. Spotkać go można w południowej Florydzie, na Wielkich Antylach, a także na Martynice, w południowym Meksyku, w Ameryce Środkowej oraz w Kolumbii, Peru, Ekwadorze i Wenezueli – także na wyspie Margarita. Szczególnie licznie występuje w Kostaryce.
Na terenach, które zamieszkuje, współistnieje z mniejszym kajmanem okularowym. W niektórych regionach dzieli środowisko także z krokodylem meksykańskim oraz z krytycznie zagrożonymi krokodylami kubańskimi i orinokańskimi. Najnowsze badania genetyczne wykazują, że w niektórych populacjach, dochodziło do hybrydyzacji z krokodylem kubańskim. Dodatkowo komplikuje klasyfikację i utrudnia gatunku.
Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:
- Koza złotawa – kózka złotawa
- Krab wełnistoszczypcy – krab wełnistoręki
- Najstarsze drzewa na świecie
- Sumeryjskie miasto Ur – miejsce pochodzenia Abrahama
Źródło:
1. https://en.wikipedia.org/wiki/American_crocodile [dostęp: 14.06.2025]
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Zsoldos Márton. CC BY-SA 2.5.
