Carangoides bajad to gatunek przybrzeżnej ryby morskiej z rodziny ostrobokowatych (Carangidae). Występuje dość powszechnie w tropikalnych i subtropikalnych wodach Indo-Pacyfiku – od Madagaskaru po Japonię. Preferuje siedliska przybrzeżnych raf. Posiada charakterystyczne pomarańczowo-żółte plamy na bokach. Carangoides bajad to drapieżnik o dużej sile, polujący na drobne ryby, nektony i skorupiaki. Osiąga dojrzałość płciową przy długości około 25 cm. Maksymalnie dorasta do 55 cm. W większości regionów gatunek ten jest połowem ubocznym. W południowej części Zatoki Perskiej stanowi jednak znaczną część połowów komercyjnych.
Taksonomia
Carangoides bajad należy do rodzaju Carangoides – grupy ryb wchodzących w skład rodziny ostrobokowatych (Carangidae) w rzędzie ostrobokokształtnych (Carangiformes). Gatunek ten po raz pierwszy został naukowo opisany przez szwedzkiego przyrodnika Petera Forsskåla w 1775 roku na podstawie okazu pochodzącego z Morza Czerwonego. Epitet gatunkowy pochodzi z języka arabskiego, choć współcześnie częściej odnosi się do suma (Bagrus bajad), któremu Forsskål również nadał nazwę. Początkowo szwedzki przyrodnik przypisał ten takson do podgatunku Scomber ferdau bajad, odnosząc go do makreli, a konkretnie do Scomber ferdau, który później również został przypisany do rodzaju Carangoides. Z czasem nadano mu rangę gatunkową jako Scomber bajad, później Caranx bajad, aż ostatecznie znalazł swoje miejsce jako Carangoides bajad.
Gatunek ten został niezależnie nazwany jeszcze trzy razy po opisie Forsskåla. Najpierw Christian Gottfried Ehrenberg nadał mu nazwę Caranx immaculatus. Nie opublikował jej jednak poprawnie, co skłoniło Georges’a Cuviera do nadania mu – w 1833 roku – nazwy Caranx auroguttatus, przeniesionej później do Carangoides. W 1871 roku Carl Benjamin Klunzinger zaproponował kolejną nazwę podgatunkową: Caranx fulvoguttatus var. flava. Wszystkie te nazwy są obecnie uznawane za młodsze synonimy i nie są stosowane w literaturze naukowej.
Opis
Carangoides bajad to ryba o charakterystycznej dla swojego gatunku budowie – jej ciało jest umiarkowanie spłaszczone i ma owalny kształt. Górna linia ciała jest bardziej wypukła niż dolna. Carangoides bajad jest gatunkiem o średniej wielkości, który zwykle dorasta do 45–60 cm. Największy odnotowany osobnik mierzył 72 cm. Najczęściej jednak spotykane są okazy poniżej 40 cm. Profil głowy od pyska po kark jest niemal prosty, a średnica oka jest mniejsza niż długość pyska. Obie szczęki są wyposażone w wąskie pasma zębów włoskowatych, które rozszerzają się ku przodowi.
Płetwa grzbietowa składa się z dwóch części: pierwsza zawiera osiem kolców, druga – jeden kolec i 24–26 miękkich promieni. Płetwa odbytowa jest podobna do drugiej części płetwy grzbietowej, choć nieco krótsza. Zawiera dwa oddzielone przednie kolce. Charakterystycznym elementem budowy tego gatunku jest długość płata płetwy odbytowej w stosunku do długości głowy – długość głowy jest większa niż płat płetwy odbytowej. Linia boczna tej ryby jest wyraźnie widoczna i składa się z dwóch odcinków. Przedni fragment jest lekko zakrzywiony i dłuższy, a tylny – prosty, pokryty 14–26 łuskami. Klatka piersiowa jest całkowicie pokryta łuskami, choć można zauważyć wąski, nieosłonięty obszar w pobliżu płetw brzusznych. Gatunek ten ma 24 kręgi oraz 25–43 skrzelowych wyrostków filtracyjnych.
Ciało Carangoides bajad ma kolor srebrzystoszary lub mosiężny, który przechodzi w srebrzystą biel w części brzusznej. Po bokach ryby widoczne są liczne pomarańczowe lub żółte plamy. Naukowcy zgłosili obecność całkowicie żółtych osobników, choć przypuszczają, że ryba ta jest po prostu zdolna do szybkiej zmiany koloru. Płetwy mają barwę od przezroczystej po cytrynowożółtą. Na pokrywie skrzelowej brak jest ciemnej plamy.
Zasięg występowania
Carangoides bajad zamieszkuje tropikalne i subtropikalne wody Oceanu Indyjskiego oraz zachodniej części Pacyfiku. Jej zasięg obejmuje obszary od Madagaskaru i Komorów na zachodzie po Morze Czerwone, Zatokę Adeńską i Zatokę Perską na północy. Pojedyncze osobniki spotykano również w Indiach. Ryba ta najliczniej występuje w wodach od Zatoki Tajlandzkiej aż po Okinawę w Japonii. Na południu można ją spotkać także w rejonie Indonezji, Filipin i Nowej Brytanii. W 2005 roku pojawiły się informacje o złowieniu pomarańczowo-plamistego Carangoides bajad w Morzu Śródziemnym. Sugerowałoby to, że gatunek ten przemieszcza się przez Kanał Sueski jako migrant lessepsjański, rozszerzając swój zasięg występowania. Doniesienie to wzbudziło jednak wątpliwości, ponieważ na zdjęciu widniały także inne gatunki, które nie występują w Morzu Śródziemnym, co podważyło wiarygodność źródła.
Carangoides bajad to gatunek przybrzeżny, najczęściej występujący w wodach wokół skalistych i koralowych raf. Spotyka się go zarówno pojedynczo, jak i w ławicach, na głębokościach od 2 do 50 metrów. Często można obserwować, jak patroluje krawędzie raf graniczących z otwartymi wodami.
Biologia
Carangoides bajad to drapieżnik, który żeruje na wielu ofiarach; w tym rybach, skorupiakach i nektoniach. Ryba ta osiąga dojrzałość płciową między pierwszym a trzecim rokiem życia, kiedy długość jej ciała wynosi około 15–30 cm. Okres tarła w Zatoce Perskiej przypada na miesiące od czerwca do września. Nie wiadomo jednak, czy termin ten różni się na innych obszarach występowania gatunku. Sezonowe wahania tempa wzrostu wykazują najwyższą dynamikę między listopadem a kwietniem, zwalniając natomiast od maja do września.
Carangoides bajad jest okazjonalnie poławiany w całym swoim zasięgu występowania. Najczęściej jednak stanowi przyłów, nie odgrywając dużej roli w lokalnych rybołówstwach. Wyjątek stanowi południowa część Zatoki Perskiej, gdzie ryba ta jest jednym z najczęściej spotykanych gatunków występujących tuż nad dnem morskim. W tych okolicach łapana ona jest w pułapki druciane i sprzedawana na lokalnych targach. Roczny połów Carangoides bajad i Gnathanodon speciosus łącznie wynosi tam około 1100 ton. Choć rozwój floty rybackiej w Zjednoczonych Emiratach Arabskich doprowadził do przełowienia wielu gatunków, połowy Carangoides bajad pozostają na poziomie zrównoważonym.
Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:
- Gaur indyjski
- Cierniczek – cierniczek północny
- Hybryda, która nigdy nie miała powstać
- Połowa ludzkości wierzy w kosmitów – czy słusznie?
- Wyjątkowa symbioza, czyli jak stworzenia morskie zjadają gaz ziemny
Źródło
1. https://en.wikipedia.org/wiki/Orange-spotted_trevally [4.11.2024]
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Derek Keats. Licencja: CC BY-SA 2.0.
