Barrakuda wielka (Sphyraena barracuda) to gatunek dużej, drapieżnej ryby promieniopłetwej, zaliczanej do rodziny Sphyraenidae. Jest to gatunek szczytowy. Zamieszkuje wody subtropikalne oceanów na całym świecie. Rodzina Sphyraena obejmuje 27 różnych gatunków. Barrakuda wielka jest jednym z najważniejszych ich przedstawicieli.
Zasięg występowania
Barrakuda wielka występuje w tropikalnych i ciepłych wodach umiarkowanych, obejmujących subtropikalne rejony Oceanu Indyjskiego, Spokojnego i Atlantyckiego. Najczęściej spotykana jest w pobliżu równika. Schronienie znajduje w różnych środowiskach, takich jak namorzyny, głębokie rafy koralowe czy łąki trawy morskiej. Spotkać ją można na głębokościach sięgających do 110 metrów. Młode osobniki zazwyczaj zamieszkują przybrzeżne rejony, takie jak obszary namorzynowe i łąki morskie. Dorosłe barrakudy częściej obserwowane są na otwartym morzu w pobliżu sztucznych konstrukcji, raf oraz skalistych występów.
Badania przeprowadzone na Bahamach, polegające na znakowaniu i monitorowaniu tych ryb, wykazały, że większość populacji pozostaje przez dłuższy czas w swoich miejscach zamieszkania. Jedynie niewielka część migruje na większe odległości.
Opis
Barrakuda wielka należy do największych przedstawicieli rodziny barrakud. Dorosłe osobniki osiągają długość od 60 do 100 cm i ważą od 2,5 do 9,0 kg. Wyjątkowo duże okazy mogą przekraczać 1,5 m długości i ważyć ponad 23 kg. Rekordowa barrakuda złowiona na wędkę ważyła 46,72 kg i miała długość 1,7 m. Najdłuższy udokumentowany okaz mierzył 2 m. W relacjach pojawiają się doniesienia o osobniku, który miał osiągnąć aż 3 m długości.
Barrakudy wielkie charakteryzują się niebieskoszarym grzbietem, który stopniowo przechodzi w srebrzysty i kredowobiały odcień na brzuchu. Czasami na ich górnej części ciała występuje rząd ciemniejszych poprzecznych pręg, a na bokach można dostrzec czarne plamy. Druga płetwa grzbietowa, płetwy odbytowe i ogonowe są ciemnofioletowe lub czarne z białymi końcówkami.
Ogólnie barrakudy mają wydłużony kształt ciała oraz potężne szczęki. Dolna szczęka wyraźnie wystaje poza górną. Charakterystyczne są także silne, przypominające kły zęby, które różnią się wielkością i są osadzone zarówno w szczękach, jak i na podniebieniu. Głowa barrakudy jest duża, wydłużona i ostro zakończona.
Zachowanie i biologia
Barrakudy występują na otwartych wodach morskich, gdzie pełnią rolę drapieżników szczytowych. Są niezwykle żarłoczne. Polują z zasadzki, wykorzystując element zaskoczenia oraz krótkie zrywy prędkości, osiągające nawet 57,9 km/h. Taka strategia ogranicza co prawda zdolność manewrowania, ale pozwala skutecznie przechwycić ofiarę. Specyficzne umiejscowienie płetw grzbietowej i odbytowej, które znajdują się w tylnej części ciała to cecha, wspierająca atak z zasadzki.
Barrakudy mają pokrywy skrzelowe bez kolców, pokryte drobnymi łuskami. Ich dwie płetwy grzbietowe są wyraźnie oddzielone. Pierwsza posiada pięć kolców, a druga – jeden kolec i dziewięć miękkich promieni. Druga płetwa grzbietowa jest tej samej wielkości co płetwa odbytowa – umiejscowiona niemal bezpośrednio nad nią. Boczna linia jest wyraźna i biegnie od głowy do ogona. Płetwa ogonowa jest widlasto zakończona i osadzona na masywnym trzonie. Nisko po bokach ciała znajdują się płetwy piersiowe. Barrakudy mają również duży pęcherz pławny.
Ryby te są samotnikami, choć młode i niedojrzałe osobniki często tworzą ławice. Barrakuda wielka wykorzystuje metodę „ram capture” do polowania na małe ofiary – jednym szybkim ruchem otwiera paszczę i połyka zdobycz. Większe ofiary są rozrywane na mniejsze kawałki za pomocą kilku ugryzień i energicznych ruchów głowy, co ułatwia ich połknięcie.
Barrakudy żyją około 14 lat. Sezon tarła trwa od kwietnia do października, z kulminacją w lipcu, sierpniu i wrześniu. Samice mogą uwalniać od 5 000 do 30 000 jaj. Badania w rejonie Florydy wykazały, że samice osiągają dojrzałość płciową w wieku 1-2 lat. Samce natomiast dojrzewają nieco później, w wieku 3-4 lat.
Dieta tych rafowych drapieżników składa się niemal wyłącznie z ryb, głowonogów i sporadycznie krewetek. W ich jadłospisie znajdują się m.in. kiełbiki, śledzie, sardynki, babki oraz anchois. Dorosłe osobniki, po obfitym posiłku, potrafią zaganiać ławice ryb w płytkie wody, strzegąc ich do czasu kolejnego polowania.
Relacje z ludźmi
Barrakudy są padlinożercami. Mogą błędnie brać nurków za dużych drapieżników, podążając za nimi w nadziei na zdobycie resztek pokarmowych. Ataki tych ryb na ludzi są niezwykle rzadkie, choć ugryzienia mogą prowadzić do poważnych ran ciętych. Gatunek cieszy się dużą popularnością wśród wędkarzy rekreacyjnych, głównie ze względu na to, że po złowieniu ryby intensywnie walczą o wolność. Należy pamiętać, że barrakudy wydzielają intensywny zapach. Ich mięso nie nadaje się do konsumpcji. Istnieje bowiem ryzyko zatrucia toksyną Ciguatera.
Zagrożenie
Populacja barrakud wielkich na Florydzie wykazuje tendencję spadkową. Skłoniło to Komisję ds. Ochrony Rybołówstwa i Dzikiej Przyrody do rozważenia wprowadzenia limitów połowowych. Badania wskazują, że stres związany z połowami może znacząco osłabiać zdolność ryb do ucieczki. Pogorszenie sprawności fizycznej oraz ograniczenia w funkcjach poznawczych lub wzrokowych zmniejszają zdolność barakud do lokalizowania bezpiecznych kryjówek.
W ostatnich latach obserwowano barrakudy wielkie w rejonach poza ich typowymi subtropikalnymi i tropikalnymi siedliskami. Możliwe, że zjawisko to jest związane z globalnym ociepleniem, niszczeniem naturalnych siedlisk oraz innymi czynnikami, które zmuszają ryby do opuszczania dotychczasowych obszarów. W poszukiwaniu nowych schronień lub źródeł pożywienia mogą migrować na głębsze i chłodniejsze wody.
Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:
- Wzdręga
- Żuraw stepowy
- Homo erectus – małpolud czy człowiek?
- Co jest większe – Bóg czy wszechświat?
- Pokłady węgla w głębinach morskich potwierdzeniem potopu
Źródło
1. https://en.wikipedia.org/wiki/Great_barracuda [dostęp: 12.11.2024]
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Larry Basch. Licencja: Domena Publiczna.
