Ara żółtoskrzydła, zanana także jako ara czerwona (Ara macao) to imponującej wielkości papuga neotropikalna o jaskrawo czerwonym, żółtym i niebieskim upierzeniu. Gatunek zamieszkuje wilgotne lasy wiecznie zielone Ameryki. Zasięg występowania rozciąga się od południowo-wschodniego Meksyku aż po Peru, Ekwador, Kolumbię, Boliwię, Wenezuelę, Honduras i Brazylię. Występuje także na karaibskiej wyspie Trynidad oraz pacyficznej wyspie Coiba. Naturalny obszar bytowania obejmował niegdyś niziny do 500 metrów n.p.m., a sporadycznie sięgał nawet do wysokości 1000 metrów. W niektórych miejscach ptak ten wyginął lokalnie z powodu niszczenia siedlisk oraz nielegalnego odłowu na potrzeby handlu papugami. Pomimo to, w wybranych regionach wciąż można go spotkać stosunkowo często.
Ara czerwona jest narodowym symbolem Hondurasu. Cieszy się dużą popularnością w hodowlach ze względu na swoje efektowne upierzenie. W świecie avikultury ustępuje pod względem liczebności jedynie arze zielonoskrzydłej. W ostatnich latach jej dostępność w niewoli znacząco spadła, a cena wzrosła. Wynika to z umieszczenia gatunku na liście CITES w Aneksie I, chroniącym najbardziej zagrożone zwierzęta na świecie.
Taksonomia
Ara czerwona została opisana naukowo przez szwedzkiego przyrodnika Karola Linneusza w 1758 roku w dziesiątej edycji jego dzieła Systema Naturae. Nadał on jej nazwę binominalną Psittacus macao. Obecnie gatunek klasyfikowany jest w rodzaju Ara, ustanowionym przez Bernarda Germaina de Lacépède w 1799 roku. Obejmuje on sześć rodzajów ar zamieszkujących Amerykę Środkową i Południową.
Wyróżnia się dwa podgatunki ary żółtoskrzydłej. Różnią się one wielkością oraz szczegółami kolorystycznymi piór na skrzydłach:
- Ara macao macao (Linnaeus, 1758) to nominatywny podgatunek. Występuje w Ameryce Południowej. Charakteryzuje się zielonymi zakończeniami średnich i wtórnych pokryw skrzydłowych.
- Ara macao cyanopterus Wiedenfeld, 1995 to północno-środkowoamerykański podgatunek ary czerwonej. Jest większy od podgatunku południowoamerykańskiego. Na skrzydłach posiada niebieskie, a nie zielone pióra.
Opis
Ara czerwona to jeden z najbardziej rozpoznawalnych gatunków papug. Osiąga długość około 84 cm. Ponad połowę stanowi charakterystyczny, spiczasty ogon – proporcjonalnie dłuższy niż u innych ar. Podgatunek środkowoamerykański jest większy. Przeciętnie osiąga 89 cm długości. Masa ciała dorosłego osobnika wynosi średnio 1 kg.
Upierzenie ary czerwonej to przede wszystkim intensywna czerwień, z jasnoniebieskimi piórami na kuprze i pokrywach ogona, żółtymi pokrywami skrzydłowymi oraz ciemnoniebieskimi końcówkami lotek i piór ogonowych. Spód skrzydeł i ogona zdobią ciemnoczerwone pióra z metalicznym, złotym połyskiem. U niektórych osobników mogą pojawić się zielone elementy w upierzeniu skrzydeł. Charakterystyczna dla gatunku jest biała, naga skóra wokół oczu i dzioba, na której znajdują się drobne, białe piórka. Górna część dzioba ma kolor jasnorogowy, a dolna jest czarna. Oczy młodych osobników są ciemne. U dorosłych przybierają jasnożółty odcień.
Ara czerwona bywa mylona z większą arą zielonoskrzydłą. Ta druga wyróżnia się jednak wyraźniejszymi czerwonymi liniami na twarzy i brakiem żółtego koloru w skrzydłach.
Ptaki wydają głośne, wysokie i niskie gardłowe skrzeki oraz piski, które są słyszalne na wiele kilometrów. Umożliwia im to komunikację w grupie. W warunkach hodowlanych ara czerwona żyje nawet 75–90 lat. Przeciętna długość życia wynosi od 40 do 50 lat.
Zachowanie
Ara czerwona często przemyka nad koronami drzew, zazwyczaj jako samotny ptak. W niektórych regionach można spotkać większe stada, szczególnie w charakterystycznych miejscach ekosystemu, zwanych „glinianymi lizawkami”. Papugi spożywają tam glinę bogatą w minerały, co pomaga neutralizować toksyny zawarte w ich naturalnej diecie.
Komunikacja ary żóltoskrzydłej opiera się głównie na głośnych, skrzekliwych odgłosach. Mogą one być słyszane na znaczne odległości. Repertuar wokalny tych ptaków jest niezwykle zróżnicowany. W warunkach hodowlanych papugi słyną z umiejętności naśladowania ludzkiej mowy. Czyni je to jednymi z najbardziej cenionych gatunków.
Pożywienie
Dziko żyjące ary czerwone odżywiają się owocami, orzechami, nasionami, kwiatami oraz nektarem. Ich dieta obejmuje także owady i larwy. Dostarczają one ptakom niezbędnego białka, szczególnie w okresie lęgowym. Papugi chętnie zjadają również ślimaki, błonkówki oraz liście, które stanowią istotne źródło składników odżywczych.
W regionie centralnego Pacyfiku Kostaryki ary żóltoskrzydłe zaadaptowały się do żerowania na teczynach wyniosłych (Tectona grandis) oraz migdałowcach, które zostały wprowadzone na te tereny. Lokalne organizacje non-profit posadziły setki tych drzew wzdłuż wybrzeża, od ujścia rzeki Tárcoles po plażę Esterillos. Znacząco przyczyniło się to do zwiększenia populacji ptaków. Sukces jest wynikiem połączonych działań w zakresie ochrony środowiska oraz odpowiedzialnej turystyki ekologicznej. Lokalne firmy, organizujące wycieczki wzdłuż rzeki Tárcoles i okolicznych namorzynów, dostrzegły potencjał obserwacji papug jako kluczowego elementu wspierającego wzrost ich populacji.
Rozmnażanie
Choć ara czerwona charakteryzuje się stosunkowo łagodnym usposobieniem, w okresie lęgowym może być agresywna, szczególnie w obronie gniazda. Papugi są monogamiczne. Raz dobrana para pozostaje ze sobą przez całe życie. Samica składa zwykle dwa lub trzy białe jaja w obszernej dziupli drzewa, która stanowi bezpieczne schronienie dla potomstwa.
Inkubacja trwa około pięciu tygodni. Po wykluciu pisklęta spędzają w gnieździe około 90 dni, zanim w pełni opierzone wyruszą w świat. Młode osobniki pozostają pod opieką rodziców przez rok, ucząc się samodzielności. Dojrzałość płciową osiągają dopiero w wieku pięciu lat. Jest to charakterystyczne dla gatunków o tak długiej żywotności i skomplikowanych strategiach rozrodczych.
Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:
- Antylopa indyjska
- Dzwoniec (zwyczajny)
- Prymitywne zwierzęta z nieprymitywnymi częściami ciała – czy to jest logiczne?
- Podziemne życie – ktoś zjada ropę!
- Bioróżnorodność – czego uczy nas o powstaniu życia?
Źródło
1. https://en.wikipedia.org/wiki/Scarlet_macaw [dostęp: 26.12.2-24]
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Charles J. Sharp. Licencja: CC BY-SA 4.0.
