Moloch straszliwy (Moloch horridus) jest gatunkiem niewielkiej jaszczurki z rodziny Agamidae. Jest endemiczny dla Australii. To jedyny przedstawiciel rodzaju Moloch. Jaszczurka ta może osiągnąć długość do 21 cm (8,3 cala) wraz z ogonem, a samice są zazwyczaj większe od samców.
Taksonomia
Moloch straszliwy został po raz pierwszy opisany przez biologa Johna Edwarda Graya w 1841 roku. Mimo że jest jedynym gatunkiem w rodzaju Moloch, niektórzy taksonomowie sugerują, że mogą istnieć inne, jeszcze nieopisane gatunki. Choć moloch straszliwy przypomina morfologicznie jaszczurki rogate z rodzaju Phrynosoma, które występują w Ameryce Północnej, to jest od nich daleko spokrewniony.
Nazwy nadane tej jaszczurce odnoszą się do jej niezwykłego wyglądu. Dwie duże rogate łuski na głowie przypominają smoka lub diabła. Nazwa „Moloch” wywodzi się od bóstwa starożytnego Bliskiego Wschodu, często przedstawianego jako odrażające zwierzę.
Opis
Moloch straszliwy dorasta do 21 cm długości i może żyć od 15 do 20 lat. Samice są większe od samców, co jest dość nietypowe wśród jaszczurek. Jej barwy kamuflujące w odcieniach pustynnych brązów i beżów pomagają w ukrywaniu się w naturalnym środowisku. Kolory zmieniają się w zależności od temperatury, co zwiększa skuteczność kamuflażu. Jaszczurka jest całkowicie pokryta stożkowatymi kolcami, które pełnią funkcję obronną, pomagając w odstraszaniu drapieżników oraz w maskowaniu się w pustynnym krajobrazie.
Moloch straszliwy porusza się w charakterystyczny sposób, zastygając w miejscu i kołysząc się, podczas poszukiwania pożywienia, wody i partnerów. Taki sposób poruszania się, przypominający bujanie się, pomaga uniknąć drapieżników. Jaszczurka posiada także „fałszywą głowę” na tyle szyi, którą wyciąga w kierunku potencjalnych zagrożeń, jednocześnie obniżając swoją prawdziwą głowę. Ta „fałszywa głowa” jest zbudowana z miękkich tkanek i służy jako dodatkowy mechanizm obronny.
Zbieranie wody
W warunkach pustynnych, gdzie woda jest rzadkością, moloch straszliwy ma opracowaną strategię zbierania wilgoci. Jego łuski są rowkowane, co umożliwia wchłanianie wody z otoczenia. Jaszczurka ociera swoje ciało o wilgotny piasek lub powierzchnię, co pozwala na absorpcję wody. Mikrostruktury na powierzchni łusek są hydrofilowe, co oznacza, że woda szybko rozprzestrzenia się po powierzchni ciała, a następnie jest transportowana do ust dzięki kapilarom w skórze. Woda ta pochodzi z rosy kondensującej się wczesnym rankiem po bardzo niskiej temperaturze w nocy.
Dystrybucja i środowisko
Moloch straszliwy zamieszkuje głównie suche zarośla i pustynie w centralnej Australii, takie jak piaszczyste równiny i pustynie w głębi lądu, a także region mallee. Preferuje tereny piaszczysto-gliniaste, które są typowe dla jego naturalnego środowiska.
Samoobrona
Pokrycie twardymi kolcami sprawia, że moloch straszliwy jest trudnym kąskiem dla drapieżników. Kolce te są na tyle ostre, że odstraszają potencjalne zagrożenia. Dodatkowo, „fałszywa głowa” na karku pełni funkcję obronną, odwracając uwagę zagrażających mu zwierząt od prawdziwej głowy. Wśród drapieżników, które mogą polować na molocha straszliwego, znajdują się dzikie ptaki oraz warany.
Dieta
Dieta diabła kolczastego składa się głównie z mrówek, w tym gatunków takich jak Ochetellus flavipes oraz innych przedstawicieli rodzajów Camponotus, Ectatomma, Iridomyrmex, Monomorium, Ochetellus, Pheidole i Polyrhachis. Jaszczurka jest w stanie zjadać tysiące mrówek dziennie.
Rozmnażanie
Samica diabła kolczastego składa od trzech do dziesięciu jaj w okresie od września do grudnia. Jaja są składane w norze wykopanej około 30 cm pod ziemią. Po około trzech do czterech miesiącach od złożenia jaj wykluwają się młode jaszczurki.
Źródło
1. https://en.wikipedia.org/wiki/Thorny_devil [dostęp: 08.08.2024].
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor:Bäras. Licencja: GNU Free Documentation License, version 1.2.
