Rehabilitacja po cesarskim cięciu

Poród przez cesarskie cięcie to duże wyzwanie dla organizmu kobiety. Rehabilitacja po takim zabiegu jest niezwykle ważna, aby jak najszybciej wrócić do pełnej sprawności i cieszyć się macierzyństwem.

Cesarskie cięcie to zabieg położniczy wykonywany coraz częściej. Chociaż operacja umożliwia bezpieczny poród, to wymaga czasu na rekonwalescencję. Rehabilitacja po cesarskim cięciu jest niezwykle ważna, ponieważ przyspiesza gojenie się ran, poprawia kondycję fizyczną i zapobiega powikłaniom.

Cesarskie cięcie

Jest to najczęściej wykonywana operacja położnicza. Statystyki dotyczące liczby tych zabiegów stale rosną. Szacuje się, że nieco ponad 40% porodów w Polsce odbywa się za pomocą cesarskiego cięcia.

Aby operacja mogła dojść do skutku, muszą zaistnieć konkretne wskazania do jej przeprowadzenia. Istnieje ogólny podział wskazań:

• planowane (elektywne),
• nagłe,
• pilne.

Wskazania do cesarskiego cięcia

Planowane cesarskie cięcia odbywają się najczęściej z poniższych powodów:

• nieprawidłowe ułożenie dziecka w łonie,
• przewidywana duża masa dziecka,
• stan po dwóch lub więcej cesarskich cięciach,
• ciąża bliźniacza kosmówkowa,
• schorzenia kardiologiczne,
• schorzenia psychiatryczne.

Nagłymi i pilnymi wskazaniami do cesarskiego cięcia są:

• nieprawidłowy zapis KTG,
• bradykardia u dziecka,
• wypadnięcie pępowiny,
• rzucawka,
• łożysko przedwczesne, oddzielające się od pępowiny,
• kilkukrotne owinięcie się pępowiny wokół szyi płodu.

Na czym polega cesarskie cięcie?

Zabieg trwa około 30-40 minut. W zależności od sytuacji podaje się znieczulenie podpajęczynówkowe lub zewnątrzoponowe. Rzadko konieczne jest zastosowanie znieczulenia ogólnego.

W przypadku znieczulenia zewnątrzoponowego lub podpajęczynówkowego kobieta nie czuje bólu, jednak może czuć szarpanie lub pociąganie podczas zabiegu. Po podaniu znieczulenia zakładany jest cewnik Foleya do pęcherza moczowego, aby kontrolować, czy w trakcie zabiegu nie doszło do uszkodzenia układu moczowego. Następnie lekarze dezynfekują skórę brzucha kobiety i rozkładają jałowe okrycie. Nacinane są kolejne warstwy brzucha, by dostać się do jamy macicy. Wyciągnięty noworodek najczęściej przekazywany jest neonatologom. Na koniec wyciąga się łożysko i tamuje krwawienie. Tkanki zszywane są najczęściej szwami rozpuszczalnymi. 

Pionizacja pacjentki ma miejsce kilka godzin po zabiegu¹.

Usprawnianie po zabiegu

Pierwsze etapy usprawniania po cesarskim cięciu obejmują przede wszystkim terapię przeciwzakrzepową, ćwiczenia oddechowe i pionizację z fazą siadu (w odciążeniu). Czas trwania ćwiczeń wynosi do 15 minut.

W pierwszych trzech dobach po cesarskim cięciu do zadań rehabilitacji należy:

• przyspieszenie usunięcia środków znieczulających z organizmu,
• zapobieganie zrostom otrzewnej,
• profilaktyka zakrzepowego zapalenia żył,
• poprawa ukrwienia w miejscu zabiegu,
• zapobieganie powikłaniom ze strony układu oddechowego,
• pionizacja,
• stymulacja laktacji.

W kolejnych trzech dobach (4-7 dni po zabiegu) należy zwiększyć intensywność dotychczasowych ćwiczeń oraz wprowadzić naukę oddychania torem piersiowo-brzusznym.

Trzeci podokres (8-14 doba) skupia się przede wszystkim na ćwiczeniach izometrycznych, ćwiczeniach czynnych kończyn i szyi oraz ćwiczeniach izometrycznych klatki piersiowej (ze względu na działanie stymulujące laktację).

Usprawnianie w warunkach domowych

Po powrocie do domu warto pracować nad prawidłową postawą ciała, starać się świadomie ją korygować. Warto dotykać okolicy rany (nie samą ranę) oraz często ją wietrzyć.

Około 4-6 doby można kłaść się na brzuchu, co powinno przynieść ulgę – przyspiesza to inwolucję macicy, poprawia pracę jelit oraz przyspiesza gojenie rany.

Po zagojeniu blizny i odpadnięciu strupków można dotykać blizny. Jeśli lekarz na to pozwoli, można ją smarować żelem na blizny 2x dziennie. Poza noszeniem dzieckiem należy unikać dźwigania.

Po zakończonym okresie połogu warto odwiedzić fizjoterapeutkę uroginekologiczną, która oceni stan mięśni dna miednicy, blizny oraz przedniej ściany brzucha. Niepokojące objawy, które kwalifikują się do terapii uroginekologicznej to:

• nietrzymanie moczu,
• obniżenie narządów rodnych,
• rozstęp mięśnia prostego brzucha,
• bolesne współżycie,
• ból w obrębie krocza, miednicy i pleców.

Wizyta przydaje się również przed rozpoczęciem aktywności fizycznej po porodzie.

Zakończenie

Powrót do pełnej sprawności po cesarskim cięciu jest możliwy. Dzięki systematycznej rehabilitacji i wsparciu bliskich można cieszyć się macierzyństwem bez ograniczeń. Pamiętajmy, że kobiece ciała mają niesamowite zdolności regeneracyjne, a odpowiednio prowadzona rehabilitacja znacząco usprawni ten proces.

Polecamy również poniższe artykuły:

• Masaż niemowlęcy
• Rola fizjoterapii w rozwoju motorycznym niemowląt i małych dzieci
• Jak radzić sobie z emocjonalnym i fizycznym cierpieniem

Przypisy

1. K. Żebrowska, Cesarskie cięcie – wszystko, co warto o nim wiedzieć, pbkm.pl, 30.04.2023, https://www.pbkm.pl/pregnancy-zone-2/choroby-w-ciazy/cesarskie-ciecie-wszystko-co-warto-wiedziec [dostęp: 18.09.2024].
2. K. Radlak, Usprawnienie po cięciu cesarskim, fizjoterapeuty.pl, 25.01.2024, https://fizjoterapeuty.pl/ginekologia/usprawnianie-po-cieciu-cesarskim.html [dostęp: 18.09.2024].
3. J. Habib, Jak zadbać o siebie po porodzie drogą cięcia cesarskiego?, MamaFizjoterapeuta.pl, https://mamafizjoterapeuta.pl/2021/05/25/ciecie-cesarskie/ [dostęp: 18.09.2024].

© Źródło zdjęcia głównego: Canva.