Tamaryna cesarska, zwana także tamaryną wąsatą (Saguinus imperator), to gatunek ssaka naczelnego z rodziny pazurkowcowatych (Callithrichidae). Nazwa nawiązuje do charakterystycznego wyglądu tej małpy, który przypomina niemieckiego cesarza Wilhelma II. Tamaryna cesarska zamieszkuje północne regiony brazylijskich stanów Acre i Amazonas oraz południowo-zachodnią część dorzecza Amazonki. Jej zasięg występowania obejmuje wschodnie regiony Peru oraz północną część Boliwii.
Sierść tamaryny cesarskiej jest przeważnie szara, z żółtymi plamkami na piersi. Kończyny są czarne, a ogon brązowy. Najbardziej charakterystyczny pozostaje jednak jej długi, biały wąs, który sięga poza ramiona. Długość ciała dorosłego osobnika wynosi 23–26 cm. Ogon mierzy 35–41,5 cm. Małpa ta waży około 500 gramów. Czyni ją to jednym z mniejszych przedstawicieli rodziny pazurkowców.
Opis
Saguinus imperator subgrisecens to podgatunek różniący się od typowego S. imperator imperator przede wszystkim kolorem sierści i charakterystyczną białą brodą. U tej odmiany, futro na klatce piersiowej i brzuchu tworzy barwną mieszankę czerwieni, pomarańczy i bieli. Wewnętrzne strony kończyn przybierają odcień pomarańczowy. Sierść na grzbiecie ma ciemny, brązowy kolor. Pomimo różnic kolorystycznych i charakterystycznej brody, oba podgatunki są do siebie bardzo podobne zarówno pod względem budowy ciała, jak i zachowania.
Niewielkie rozmiary i pazury na palcach pozwalają tym małpom sprawnie przemieszczać się w gęstych lasach deszczowych – skaczą między gałęziami i rzadko dotykają ziemi.
Siedlisko
Tamaryna cesarska to gatunek występujący głównie w nizinnych i podgórskich lasach deszczowych Amazonii. Zamieszkuje zarówno lasy pierwotne, wtórne, jak i ich pozostałości. Nizinne regiony Amazonii, regularnie zalewane przez pobliskie rzeki i jeziora, charakteryzują się całorocznym, wilgotnym klimatem tropikalnym. Na tych terenach występują także lasy podgórskie, które są wilgotne i bujnie porośnięte, co sprzyja bogactwu flory. Szczyt kwitnienia roślin przypada na porę suchą, co znacząco wpływa na dietę tamarynów. W sezonie deszczowym kwitnienie ustępuje, ograniczając dostępność pokarmu. Wtórne lasy Amazonii, które zajmują około 40% powierzchni, szybko się regenerują, tworząc dogodne siedliska dla tamaryn.
Dieta tamarynów cesarskich jest różnorodna i obejmuje owoce, kwiaty oraz wydzieliny roślinne, takie jak żywice i soki. Zależnie od rodzaju lasu, małpy te mogą również polować na małe zwierzęta. Mowa tu o owadach i żabach. W ciągu dnia tamaryny spędzają nawet 20% czasu na wspólnym poszukiwaniu pożywienia z innymi tamarnami, tworząc mieszane grupy żerujące. Tej strukturze społecznej przewodzi dominująca samica wraz ze swoimi partnerem.
Rozmnażanie
U tamaryn cesarskich pierwszy rozród przypada na wiek 16–20 miesięcy. Ciąża trwa do 6 miesięcy. Małpy te to gatunek rozmnażający się sezonowo, co jest ściśle powiązane z dostępnością pożywienia. Większość porodów odbywa się w porze deszczowej, kiedy zasoby pokarmowe są najbardziej obfite.
Dawniej naukowcy uważali, że tamaryny wąsate tworzą stałe, monogamiczne pary. Obserwacje w ich naturalnym środowisku pokazały jednak, że gatunek ten praktykuje poligamię. Dominująca samica łączy się z kilkoma samcami, co oznacza, że każde dziecko może mieć więcej niż jednego potencjalnego ojca. W efekcie wszyscy samce są bardziej skłonni angażować się w opiekę nad potomstwem – każde z młodych może być ich biologicznym potomstwem. Takie wsparcie jest niezbędne, ponieważ tamaryny cesarskie często rodzą bliźnięta lub mają liczne potomstwo.
Wcześniejsze badania dotyczące opieki nad młodymi tamarynami cesarskimi opierały się na obserwacjach hodowlanych tamaryn białoczubych (S. oedipus). Badawcze wykazali wówczas, że przetrwanie młodych zależy od obecności pomocników – starszych samic pozostających w rodzinnej grupie lub samców często kontaktujących się z dominującą samicą. Noszenie dzieci to spory wydatek energetyczny, ze względu na ich stosunkowo dużą masę ciała. Pomocnicy odciążają dominującą samicę, przejmując część obowiązków związanych z opieką. Samce tamaryn cesarskich spędzają z młodymi bardzo dużo czasu. Samice w tym czasie poszukują pożywienia. Co więcej, okazuje się, że samce są bardziej czujne i opiekuńcze – szybciej reagują na sygnały wysyłane przez potomstwo.
Śmiertelność młodych tamaryn jest najwyższa między 5. a 15. tygodniem życia, kiedy zaczynają samodzielnie poznawać otoczenie. Jednym z największych zagrożeń jest upadek z koron drzew, który często okazuje się śmiertelny.
Zasięg występowania
Tamaryna cesarska powszechnie występuje w Brazylii oraz w niektórych obszarach Peru i Boliwii – zwłaszcza tych, które leżą na południowo-zachodnim skraju Amazonii. Małpę tę spotkać można także na wschód od górnego biegu rzeki Purus – w rejonie między rzekami Purus i Rio Acre. Zamieszkuje również tereny położone na wschód od górnego biegu rzeki Juruá – aż do rzek Tarauacá i Juruparí. W zachodnich regionach jej zasięg sięga rzek Urubamba i Inuya, a na południu rzeki Tahuamanú. Według badań Buchanana, podgatunek S. imperator rzadko jest spotykany w Los Campos i Buena Vista, które położone są blisko lewego brzegu Rio Acre oraz wzdłuż brzegów rzek Purus i Eiru. Natomiast, jak donoszą Buchanan i Bairrao, podgatunek S. i. subgrisescens zamieszkuje górne partie rzeki Juruá, a także obszary na południe od rzeki Tahuamanú oraz wzdłuż brzegów rzeki Muyumanu.
Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:
- Karolinka
- Gałęźnica szorstkołuska
- Na ratunek teorii – trzy modele ewolucyjne
- Biblijny jednorożec – fakt czy mit?
- Oko – projekt (nie)doskonały?
Źródło
1. https://en.wikipedia.org/wiki/Emperor_tamarin [dostęp: 31.10.2024].
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Brocken Inaglory. Licencja: CC BY-SA 3.0.
, to gatunek ssaka naczelnego z rodziny pazurkowcowatych.){kind=link}