Ateiści lubią wyśmiewać Biblię, ponieważ obok innych zwierząt opisuje ona jednorożce. Zobaczmy więc, czym naprawdę mógł być biblijny jednorożec.
Jednorożce uważa się dziś za zwierzęta czysto baśniowe, które tak jak smoki miały nigdy nie istnieć. Przedstawiane są najczęściej w postaci konia z pojedynczym, długim rogiem w kształcie świdra, wystającym z czoła zwierzęcia. O jednorożcach mówią nam różne starożytne mity. Po raz pierwszy pojawiają się w mitach i sztuce wczesnej Mezopotamii. Są również obecne w mitach starożytnych Indii i Chin. Ponadto opisał je Ktezjasz (440-380 p.n.e.), grecki historyk i lekarz1.
Co najbardziej zdumiewające, wydawałoby się, że o jednorożcach pisze również Biblia. Wzięło się to stąd, że grecka Septuaginta przetłumaczyła hebrajskie słowo re’em jako monokeros, które oznacza dosłownie jednorożec. Wśród polskich tłumaczeń o jednorożcach mówią Biblia Gdańska i Biblia Jakuba Wujka, natomiast z angielskich wersji Biblia Króla Jakuba (King James Version) i Biblia Webstera. Dawniej były to bardzo popularne tłumaczenia biblijne, dlatego przyjęło się powszechnie, że w Piśmie Świętym jest coś o jednorożcach. Ten fakt stał się podstawą do wyśmiewania Biblii przez wojowniczych ateistów2. Czy słusznie?
Tłumaczenia współczesne
Dzisiaj zdecydowana większość przekładów tłumaczy to słowo najczęściej jako bawół lub żubr, a nawet nosorożec. Skąd ta zmiana? Okazuje się, że hebrajskie słowo re’em nie jest nam tak dobrze znane. Na temat jego znaczenia istnieją nawet spory wśród uczonych żydowskich. We współczesnym hebrajskim oznacza ono dzikiego bawoła i tak mogło być też dawniej. Niemniej uważa się, że tłumacze wiedzieli, co robili, gdy tłumaczyli re’em na terminy monokeros itd., które oznaczają zwierzę o jednym rogu3.
Z tego powodu do Biblii przylgnęła łatka, że uczy ona o istnieniu mitycznych jednorożców. Dlatego warto przyjrzeć się, co na ten temat mówi współczesna zoologia i paleontologia.
Prawdziwe jednorożce
Zacznijmy od tego, że nie mamy wcale do czynienia z cudownym białym koniem ze świdrowatym rogiem wyrastającym z jego czoła. O takim zwierzęciu możemy zapomnieć. Jednak w świecie przyrody istnieją gatunki zwierząt, które posiadają pojedynczy róg. Wśród ssaków jedynym współczesnym rodzajem są wspomniane nosorożce (niektóre gatunki posiadają dwa rogi, gdzie mniejszy z nich wystaje wyżej). To czyni je ewenementem w świecie współczesnej fauny. Co ciekawe, zdarzają się również inne zwierzęta, którym nagle wyrósł róg pośrodku głowy. Zdarza się to owcom4, a nawet jeleniom5.
To jednak nie wszystko. W przeszłości istniało kilka gatunków nosorożcowatych, które posiadały ogromny róg. Jednym z nich był Elasmotherium sibiricum, zwany również… jednorożcem syberyjskim6. Był to wielki nosorożec, sięgający 5 metrów, pokryty futrem, a jego róg mógł mieć nawet 2 metry długości. E. sibiricum żył na obszarze eurazjatyckiego Wielkiego Stepu. Dawniej ewolucjoniści sądzili, że wymarł między 200 000 a 100 000 lat temu. Jednak dziś uważają, że wymarł rzekomo ok. 37 000 lat temu, co sugeruje nawet im, że prehistoryczni ludzie mogli znać to zwierzę7.
Czyżby to właśnie E. sibiricum był tym biblijnym re’em? Pismo Święte zasadniczo przedstawia re’em jako bardzo silną i porywczą bestię, o wiele potężniejszą od człowieka, którą tylko Bóg może ujarzmić8. Do niego i do jego wielkiego rogu porównany jest sam Bóg, który silną ręką wyprowadził Izraelitów z Egiptu9. To zupełnie nie pasuje do łagodnego charakteru baśniowych jednorożców z greckich mitów.
Inne możliwe wyjaśnienie słowa re’em
Okazuje się jednak, że za hebrajskim słowem re’em może równie dobrze stać zupełnie inne wymarłe zwierzę. W języku aramejskim słowo rimu oznacza bowiem tura leśnego, silnego woła władającego dwoma dużymi rogami. Język aramejski i hebrajski należą do grupy języków semickich, dlatego jest możliwe, że podobne do aramejskiego rimu hebrajskie re’em również oznaczało to zwierzę10.
Podsumowanie
Niezależnie od tego, czy pod hebrajskim re’em kryje się wielki nosorożec z jednym ogromnym rogiem, czy tur leśny, możemy być pewni jednego: Pismo Święte opisuje nie wymyślone, a rzeczywiste zwierzę, które istniało dawno temu, a obecnie jest wymarłe11. To oznacza, że jednorożec istniał naprawdę, ale nie w postaci konia, jak go przedstawiają baśnie i mity. Podobnie jest ze smokami, pod którymi kryją się prawdziwe wymarłe zwierzęta. Tym samym zarzut ateistów, że Biblia mówi o mitycznych, baśniowych jednorożcach jest całkowicie pozbawiony fundamentów.
Przypisy
- Unicorn, Encyclopaedia Brittanica, https://www.britannica.com/topic/unicorn
- Zob. np. https://www.vice.com/pl/article/dp44dq/holy-unicorns-0000191-v19n6
- Mitchell E., Will the Real Unicorn Please Stand Up?, Answers in Genesis, 15 czerwca 2011, https://answersingenesis.org/extinct-animals/will-the-real-unicorn-please-stand-up/
- Farmers find ‘unicorn’ among their sheep in Iceland, BBC News, 25 kwietnia 2017, https://www.bbc.com/news/blogs-news-from-elsewhere-39704683
- Kington T., ‘Unicorn’ found in Tuscany wildlife park, The Guardian, 11 czerwca 2008, https://www.theguardian.com/world/2008/jun/11/italy1
- Ham K., Unicorns – “More Legit Than You Think”?, Answers in Genesis, 10 lutego 2022, https://answersingenesis.org/extinct-animals/unicorns-more-legit-than-you-think/
- Jednorożec syberyjski żył wśród ludzi, Ekologia.pl, 26 marca 2020, https://www.ekologia.pl/ciekawostki/jednorozec-syberyjski-zyl-wsrod-ludzi,24708.html
- Hi 39,9-10.
- Lb 23,22; 24,8.
- Mitchell E., op. cit.
- Mitchell E., Unicorns in the Bible?, Answers in Genesis, 18 sierpnia 2008, https://answersingenesis.org/extinct-animals/unicorns-in-the-bible/
