Siewka szara (Pluvialis dominica) to średniej wielkości sieweczka, która fascynuje zarówno biologów, jak i miłośników ptaków. Łacińska nazwa rodzaju, Pluvialis, nawiązuje do deszczu (łac. pluvia). Dawniej wierzono, że ptaki te gromadzą się w stadach przed nadchodzącymi opadami. Nazwa gatunkowa dominica odnosi się natomiast do Santo Domingo, obecnie znanego jako Hispaniola – jednej z wysp na Karaibach. Ten interesujący ptak łączy w sobie bogatą symbolikę z fascynującą historią swojego nazewnictwa.
Opis
Siewka szara to ptak o długości 24–28 cm i wadze 122–194 g. Rozpiętości skrzydeł wynosi 65–67 cm. Dorosły osobnik w szacie godowej wyróżnia się czarną twarzą, szyją, piersią i brzuchem oraz białą koroną i karkiem. Jego grzbiet pokryty jest czarno-białymi plamkami z jasnymi, złotymi cętkami. Samica w tym okresie wygląda podobna, choć jej barwa jest mniej kontrastowa z ograniczoną ilością czerni. W upierzeniu zimowym obie płcie przybierają stonowane barwy. Szaro-brązowe na grzbiecie i jasnoszare na spodzie, z delikatnym, białawym pasem nad okiem. Charakterystycznymi cechami tego gatunku są mała głowa i niewielki dziób.
Rozróżnienie siewki szarej od innych gatunków z rodzaju Pluvialis może być wyzwaniem, ale kluczowe różnice pozwalają na ich identyfikację. Siewka szara jest mniejsza od siewki złotej (Pluvialis apricaria). Ma smuklejsze ciało i dłuższe nogi. Gatunki te różnią się także kolorem piór pachowych; u siewki szarej są szare, podczas gdy u złotej – białe. Siewka złotowawa (Pluvialis fulva) jest bliższa w wyglądzie siewce szarej, lecz odznacza się bardziej żółtym kolorem grzbietu, krótszymi lotkami pierwszorzędowymi i dłuższymi nogami.
W okresie godowym różnice stają się bardziej widoczne – na przykład siewka szara ma całkowicie czarną dolną część brzucha i pokrywy podogonowe, podczas gdy u pozostałych gatunków występują białe akcenty. Czas pierzenia również różni gatunki: u siewki szarej proces ten zachodzi później (we wrześniu i październiku) niż u złotawej (Pluvialis fulva), która pierzy się w sierpniu.
Zasięg występowania
Siewka szara gniazduje na arktycznej tundrze w północnej Kanadzie. Spotkać ją można od wyspy Baffina aż po Jukon i północną Kolumbię Brytyjską. Występuje także na Alasce. Preferuje suche i otwarte tereny. Jaja składa bezpośrednio na ziemi. To ptak wędrowny, zimujący na południu Ameryki Południowej, przede wszystkim w Patagonii. Trasa jego migracji jest jedną z najdłuższych w świecie ptaków. Przemierza ponad 40 tysięcy kilometrów, z czego aż 3,9 tysiąca przebiega nad otwartym oceanem, bez możliwości odpoczynku czy zdobycia pokarmu. Energię czerpie z zapasów tłuszczu zgromadzonych przed podróżą.
Wiosną ptaki migrują na północ przez Amerykę Środkową (styczeń–kwiecień). Illinois to ich przystanek przed ostatnim etapem podróży na Arktykę. Jesienią ich trasa wiedzie bardziej na wschód – nad zachodnim Atlantykiem i Morzem Karaibskim do zimowisk w Patagonii. W Europie zachodniej Pluvialis dominica są rzadkimi gośćmi jesienią. Rocznie notuje się około 20–25 obserwacji w Wielkiej Brytanii.
Legenda głosi, że to właśnie siewki szare przyciągnęły uwagę Krzysztofa Kolumba w październiku 1492 roku, gdy po 65 dniach na morzu dostrzegł oznaki bliskości lądu, co mogło doprowadzić do odkrycia Ameryki.
Zachowanie
Siewki szare budują gniazda w ziemi w formie niewielkich zagłębień. Wyścielają je porostami, trawami i liśćmi. Na terenach lęgowych wykazuje silny terytorializm. Często agresywnie bronią swojego obszaru przed sąsiadami.
Samica składa zazwyczaj cztery jaja o kremowej lub białej barwie, pokryte licznymi czarnymi i brązowymi plamami. Jaja mierzą średnio 48 na 33 mm. Inkubacja trwa 26–27 dni. Samiec wysiaduje jaja w ciągu dnia, a samica nocą. Wyklute pisklęta są zagniazdownikami. Opuszczają gniazdo w ciągu kilku godzin od wyklucia i już w pierwszej dobie życia samodzielnie zdobywają pożywienie.
Dieta
Siewka szara żeruje na tundrze, polach, plażach oraz błotnistych równiach pływowych, poszukując pożywienia głównie wzrokiem. Jej dieta jest zróżnicowana i obejmuje dżdżownice, ślimaki lądowe, owady i ich larwy, skorupiaki, drobne ryby, a także jagody i nasiona. Taka różnorodność pokarmu pozwala dostosować się do różnych warunków środowiskowych.
Status
Pod koniec XIX wieku populacja siewki szarej znacząco ucierpiała wskutek masowych polowań. Ptaki były zabijane w dużych ilościach. Spowodowało to dramatyczny spadek ich liczebności. Mimo podjęcia działań ochronnych populacja nigdy nie zdołała w pełni się odbudować, co czyni ten gatunek symbolem wrażliwości przyrody na nadmierną eksploatację przez człowieka.
Rozród
Sezon rozrodczy siewki szarej rozpoczyna się pod koniec kwietnia, gdy ptaki wracają z zimowisk w Ameryce Południowej. Samice docierają na tereny lęgowe wcześniej niż samce. W czasie zalotów samce demonstrują swoją dominację, odcinając wybraną samicę od grupy, a następnie agresywnie odstraszają konkurentów. Samice odpowiadają na zaloty charakterystycznym lotem i pieśnią godową składającą się z czterech krótkich, klikających tonów. Siewki szare są monogamiczne. Łączą się w pary na całe życie.
Gniazdo para buduje wspólnie. Jest ono starannie wyściełane porostami, mchem i suchymi liśćmi, co doskonale maskuje je w trawiastym otoczeniu. Znajduje się w niewielkim zagłębieniu w ziemi, osłoniętym roślinnością. W czerwcu samica składa od jednego do czterech jaj w jednym lęgu. Jaja, beżowe z brązowo-czarnymi plamkami, wykluwają się po 26–27 dniach inkubacji, którą rodzice dzielą między siebie. Pisklęta są zagniazdownikami. Osiągają pełne opierzenie po około 22 dniach, a wkrótce potem stają się niezależne. Dojrzałość płciową uzyskują w wieku jednego roku. Przeciętnie ptaki te żyją od 8 do 15 lat, przy czym samce żyją dłużej od samic.
Siewki szare są wszystkożerne, choć w ich diecie dominuje pokarm zwierzęcy. Żywią się owadami, larwami i skorupiakami morskimi, ale uzupełniają jadłospis nasionami i owocami. Ich mocny, ostry dziób umożliwia skuteczne polowanie. Brak zakończeń nerwowych pozwala na energiczne uderzenia, dzięki którym łatwo zdobywają i zabijają ofiary.
Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:
- Pchła ludzka
- Opuchlak truskawkowiec
- Kim byli neandertalczycy?
- Czy dinozaury żyły na zimnej Alasce?
- Mit płaskiej Ziemi w historii chrześcijaństwa
Źródło
1. https://en.wikipedia.org/wiki/American_golden_plover [dostęp: 03.12.2024]
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Peter Wilton. Licencja: CC BY 2.0.
