Róża damasceńska (Rosa damascena Mill.) to jeden z kilku gatunków róż uprawianych w basenie Morza Śródziemnego od czasów starożytnych i rozpowszechniony w ogrodach południowej i zachodniej Europy przez Rzymian.
Jest to gatunek pochodzenia mieszańcowego, przy czym dwie wyróżniane grupy odmian mają różnych rodziców. Róże damasceńskie letnie (kwitnące raz w roku) pochodzą od róży francuskiej (R. gallica) i róży fenickiej (R. phoenicia), podczas gdy róże damasceńskie jesienne (powtarzające kwitnienie) powstały w wyniku zmieszania róży francuskiej z różą piżmową (R. moschata) i południowoazjatycką (R. fedtschenkoana).
Róża damasceńska występuje wyłącznie w uprawie. Jej walorem są intensywnie pachnące kwiaty. Z odmian ‘Versicolor’ i ‘Trigintipetala’ wyrabia się olejek różany. A Odmiany ‘Quatre Saisons’, ‘Mme Hardy’ i ‘York i Lancaster’ sadzone są jako rośliny ozdobne.
Róża damasceńska jest krzewem osiągającym do 1 m wysokości. Posiada ostre, igiełkowate kolce na pędach kwiatowych. Liście są nieparzystopierzaste (5-listkowe) o podłużnie jajowatych listkach. Kwiaty są wzniesione, pełne, o pięknym zapachu. Róża damasceńska zazwyczaj jest różowa, są jednak odmiany białe, łososiowe lub ciemnoróżowe.
Roślina znana jest przede wszystkim ze swoich właściwości leczniczych, zbawiennych dla zdrowia i urody.
Płatki róży zawierają aż 300 substancji czynnych! Przede wszystkim znajdziemy w niej witaminę C, B i K, a także karoten, flawonoidy, taninę, wapń oraz cały szereg innych składników odżywczych.
Olejek różany – olejek eteryczny otrzymywany z kwiatów róży, zwłaszcza róży damasceńskiej – wykorzystywany jest przede wszystkim w przemyśle perfumeryjnym. W Europie olejek różany produkowany jest głównie w Bułgarii i Francji. Jednak Turcja i Iran produkują obecnie więcej olejku różanego niż Europa.
Olejek różany stosuje się w kosmetykach odmładzających i przeznaczonych do cery wrażliwej. Jego zadaniem jest dodanie skórze blasku, wzmocnienie włókien kolagenowych i ujędrnianie skóry.
Do tego zarówno olejek, jak i woda różana mają właściwości lecznicze i kojące. Zmniejszają zaczerwienienia, ułatwiają i przyspieszają gojenie się ran, wygładzają blizny. Woda różana jest składnikiem toniku do cery trądzikowej i przetłuszczającej się. Udowodniono, że hamuje wydzielanie sebum, niweluje trądzik i wspiera gojenie się zmian skórnych. W starożytnym Rzymie woda różana była używana do kąpieli.
Uważa się, że róża damasceńska pochodzi z Damaszku, gdyż została przywieziona do Europy z Syrii w XIV wieku przez rycerzy powracających z wypraw krzyżowych. Nazwa róży nawiązuje do miasta Damaszek w Syrii, znanego ze stali (stal damasceńska), tkanin (damaszek) i róż.
Róża damasceńska była uprawiana i używana w starożytnym świecie greckim, rzymskim, azjatyckim, egipskim i arabskim. Avicenna, perski lekarz, jako pierwszy wyprodukował wodę różaną w I wieku n.e. W 77 roku n.e. Pliniusz Starszy odnotował 32 różne korzystne działania preparatów różanych.
W Polsce uprawia się tylko te odmiany róży damasceńskiej, które są bardziej odporne na mróz. Należy do nich ‘Kazanlik’ – odmiana, której nazwa została zaczerpnięta z nazwy miasta położonego w Bułgarii. Roślina zimuje bez okrycia i ma delikatne, biało-różowe płatki pełnych kwiatów.
Źródła
- https://kb.pl/porady/roza-damascenska-popularne-odmiany-wlasciwosci-uprawa-pielegnacja/
- https://pl.m.wikipedia.org/wiki/R%C3%B3%C5%BCa_damasce%C5%84ska
- Klaus-Jürgen Strobel (2006), Róże, Warszawa: Klub dla Ciebie, s. 18-19.
- https://en.m.wikipedia.org/wiki/Rosa_%C3%97_damascena
- https://www.herbalgram.org/resources/healthy-ingredients/damask-rose/
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Salicyna. Licencja: CC BY-SA 4.0.
