Oczar wirginijski (Hamamelis virginiana) to gatunek krzewu lub drzewa z rodziny oczarowatych. Pochodzi ze wschodnich stanów USA i Kanady. Uprawiany jest jako roślina ozdobna, wykorzystywany jest także jako roślina lecznicza i do wyrobu kosmetyków.
Oczar wirginijski to wysoki krzew lub niewielkie drzewo osiągające do 3-4 m wysokości. Ma odwrotnie jajowate liście o długości 8-15 cm. Liście są barwy zielonej bądź zielonkawo brunatnej.
Kwitnienie rozpoczyna się, gdy roślina osiąga co najmniej sześć lat. Kwiaty są jasnożółte, przyjemnie pachną, pojawiają się w październiku i listopadzie. Oryginalne, jakby postrzępione kwiaty oczaru cieszą oko zimą, a kiedy nadchodzi wiosna, przekwitają i zawiązują owoce w postaci zdrewniałych torebek. Nasiona wytworzone w torebkach nasiennych dojrzewają dopiero po około roku od zawiązania. Przy suchej pogodzie torebki nasienne pękają z głośnym trzaskiem, wystrzeliwując nasiona w powietrze i rozrzucając je na odległość 7-9 m. W pustym lesie może to przywodzić na myśl czary… Może właśnie stąd wzięła się amerykańska nazwa krzewu ‘witch-hazel’, co oznacza ‘orzech czarownicy’.
Kwitnienie przypada na okres zimowy, co jest rzadkością w świecie roślin. Dlatego roślina ta nie jest zapylana przez pszczoły czy motyle, jak większość innych kwitnących roślin. Oczar wirginijski kwitnie w czasie, gdy motyle migrują na południe, a większość pszczół miodnych zapada w zimowy sen.
Znany przyrodnik Bernd Heinrich odkrył jednakże, że istnieje grupa motyli sówkowatych (rodzina Noctuidae) zwanych motylami zimowymi, które są aktywne w zimne noce. Motyle te mają niezwykłą zdolność do samodzielnego ogrzewania się, wykorzystując przy tym drżenie, które podnosi temperaturę ich ciała nawet o kilka stopni, co pozwala im przetrwać niskie temperatury oraz umożliwia latanie w poszukiwaniu pożywienia. To właśnie ta grupa motyli zapyla oczar wirginijski.
Kora i liście oczaru wirginijskiego zawierają wiele cennych składników, m.in. garbniki, flawonoidy, saponiny, kwas galusowy, kwas elagowy, żywicę, cholinę. Dzięki bogactwu dobroczynnych substancji oczar wirginijski wykazuje działanie antyseptyczne, antybakteryjne, przeciwzapalne, oczyszczające, dlatego na dobre zagościł w kosmetyce.
Tonik z wyciągiem z oczaru doskonale sprawdzi się w pielęgnacji skóry twarzy. Głęboko nawilży, oczyści i rozświetli cerę, pomoże uporać się z problemami trądzikowymi, zapobiega łojotokowi oraz zwęża rozszerzone pory. W przypadku cery naczynkowej pomoże w złagodzeniu zaczerwienienia.
W preparatach kosmetycznych oczar popularny jest ze względu na swoje właściwości ściągające. Podobnie jak ałun, stosowany jest do tamowania krwawienia w drobnych zacięciach i zmniejszania podrażnień po goleniu. Ponieważ oczar naturalnie używany jest w formie wywaru, stanowi popularny dodatek do wody po goleniu.
Destylat wodny z liści i młodych gałązek oczaru jest składnikiem farb do tatuażu, ponieważ zapobiega szybkiemu odbarwianiu się skóry.
Rdzenni Amerykanie gotowali łodygi oczaru wirginijskiego i stosowali powstały płyn na obolałe mięśnie, skaleczenia, ukąszenia owadów oraz stany zapalne. Ale dopiero w XIX wieku jego użycie stało się szeroko rozpowszechnione.
Źródła
- https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Oczar_wirginijski
- https://poradnikogrodniczy.pl/oczar-wirginijski.php
- https://en.m.wikipedia.org/wiki/Witch-hazel
- https://www.fs.usda.gov/wildflowers/plant-of-the-week/hamamelis_virginiana.shtml
- https://www.victoriagardens.biz/articles/2018/5/18/weird-witch-hazel-fun-facts
