Bąk bydlęcy (Tabanus bovinus) należy do gatunku dużych, gryzących much końskich. Jak sugeruje nazwa naukowa, jego głównym źródłem pokarmu jest krew bydła, choć nie stroni on także od innych ssaków. Owad ten jest stosunkowo duży jak na muchę końską, dorosłe osobniki osiągają zwykle 25-30 mm długości. Charakterystyczne dla tego gatunku są barwne, złożone oczy zdobione pasiastymi wzorami. Ciało i skrzydła mają zwykle kolor brązowoszary. Bąk bydlęcy wyróżnia się zwinnością i szybkością lotu, co sprawia, że łatwo unika prób odpędzenia. Mimo że rzadko atakuje ludzi, preferując bydło, jego głośne brzęczenie może być uciążliwe.
Na rynku nie znajdziemy środków odstraszających, które byłyby całkowicie skuteczne przeciwko bąkowi bydlęcemu. Mimo to, owad ten zazwyczaj unika dymu i spalin. Kluczową rolę w zachowaniu tych muchówek odgrywa pogoda – są one aktywne przede wszystkim w słoneczne i ciepłe dni.
Podobnie jak u innych gatunków much, tylko samice bąka bydlęcego potrzebują posiłków z krwi, które są kluczowe dla produkcji jaj. Samce tego gatunku nie gryzą i zamiast tego preferują zaciszne obszary leśne, gdzie wykazują zachowania terytorialne.
Opis
Dorosłe osobniki osiągają od 20 do 25 mm długości. Ich tułów pokryty jest żółtymi włoskami, nadającymi tym owadom charakterystycznego wyglądu. Oczy tego gatunku mają intensywnie zielony kolor. Boki odwłoka zdobią jasnobrązowe pasy, a środek trójkątny wzór, który jest delikatnie zaznaczony i skierowany ku przodowi.
Środowisko
Bąki bydlęce często można spotkać na pastwiskach oraz na polanach leśnych. Otwarte przestrzenie zapewniają im bowiem odpowiednie warunki do życia i polowania.
Tryb życia
Bąk bydlęcy jest gatunkiem latającym z dość głośnym brzęczeniem, co jest typowe dla wielu bąków. Samce żywią się głównie nektarem oraz pyłkiem kwiatów. Samice z kolei, które potrzebują krwi do produkcji jaj, często atakują zwierzęta, głównie bydło, choć niekiedy także ludzi. Jednorazowo są one w stanie pobrać około 0,2 ml krwi. Posiadają specjalnie przystosowane aparaty gębowe typu kłującego. Wraz ze śliną wprowadzają do rany substancje zapobiegające krzepnięciu krwi, co ułatwia żywienie.
Rozmnażanie
Bąki bydlęce rozmnażają się w ciepłych miesiącach – od czerwca do sierpnia. Samice, po pobraniu krwi, składają ciemne jaja na roślinach, najczęściej w miejscach położonych w pobliżu zbiorników wodnych. Jest to kluczowe dla rozwoju larw, które żyją na powierzchni ziemi odżywiając się głównie drobnymi zwierzętami. Do ich zabijania wykorzystują toksynę, którą produkują w swoim aparacie gębowym.
Szkodliwość
Ukłucia bąka bydlęcego mogą być bardzo bolesne i stają się problemem zwłaszcza w przypadku masowego występowania owadów. U bydła takie ataki mogą skutkować ogólnym osłabieniem, spadkiem wagi oraz produktywności mlecznej. Dla ludzi natomiast stanowią poważne zagrożenie zdrowotne. Bąki bydlęce mogą być bowiem wektorami przenoszącymi groźne choroby takie jak tularemia czy wąglik, a także różnego rodzaju pasożyty, w tym świdrowce i nicienie.
Źródło:
1. https://en.wikipedia.org/wiki/Tabanus_bovinus [dostęp: 14.08.2024].
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Rude. Licencja: CC BY-SA 3.0.
