Gekon lamparci znany także jako eublefar tygrysi, gekon tygrysi lub eublefar lamparci (Eublepharis macularius) to naziemny gatunek jaszczurki z rodziny eublefarów (Eublepharidae). Naturalnie występuje na suchych terenach trawiastych i pustynnych w Afganistanie, Iranie, Pakistanie, Indiach i Nepalu.
Taksonomia
Zoolog Edward Blyth po raz pierwszy opisał gatunek gekona lamparciego w 1854 roku. Nadał mu wówczas nazwę Eublepharis macularius. Nazwa rodzajowa Eublepharis pochodzi od greckich słów „eu” (dobry) i „blepharos” (powieka). Powieki, a w zasadzie fakt ich posiadania to główna cecha, która odróżnia członków tej podrodziny od innych gekonów. Z kolei nazwa gatunkowa macularius wywodzi się od łacińskiego słowa „macula”, które oznacza „plamę” lub „niedoskonałość”. Odnosi się to do naturalnych, plamistych wzorów, które występują na ciele tego zwierzęcia.
Gatunek Eublepharis macularius dzieli się na pięć podgatunków:
- Eublepharis macularius afghanicus
- Eublepharis macularius fasciolatus
- Eublepharis macularius macularius
- Eublepharis macularius montanus
- Eublepharis macularius smithi
Siedlisko
Naturalnym środowiskiem gekona lamparciego są skaliste, suche tereny trawiaste oraz pustynne obszary Azji Południowej – Afganistanu, Pakistanu, północno-zachodnich Indii, zachodniego Nepalu oraz niektórych regionów Iranu. Gekony zamieszkują suche i półsuche obszary, gdzie roślinność jest rzadka, a gleby są gliniaste lub piaszczyste. Schronienia szukają w naturalnych szczelinach występujących w skałach. Co ciekawe, unikają miejsc, gdzie dominującym podłożem jest piasek. Eublefary tygrysie spotyka się także w suchych lasach Nepalu i Pakistanu. Za schronienie służy im tam luźna kora drzew. W okresie zimowym, gdy temperatury w ich naturalnym miejscu występowania spadają poniżej 10°C, zwierzęta te zapadają w stan półhibernacji, zwany brumacją.
Zachowanie
Powszechnie uważa się, że dziko żyjące gekony lamparcie to zwierzęta nocne. Eublefary tygrysie w ciągu dnia ukrywają się w norach lub innych osłoniętych miejscach. Aktywne stają się dopiero o zmierzchu. Naturalista David Attenborough w serii dokumentalnej „Życie w zimnej krwi” zauważył: „Gekon lamparci – jak większość gekonów – jest zwierzęciem nocnym, które pozyskuje całe ciepło z nagrzanych kamieni, które utrzymują temperaturę jeszcze kilka godzin po zachodzie słońca”. Biolog nepalski Yam Rawat napisał z kolei: „Gekony lamparcie pozostały niewykryte w Nepalu aż do 2016 roku, co można przypisać ich nocnemu, tajemniczemu trybowi życia”.
Z drugiej strony, niektóre publikacje dotyczące hodowli gekonów lamparcich sugerują, że zwierzęta te są aktywne głównie o zmierzchu, a czasami również w nieregularnych porach dnia i nocy. Zdaniem ekspertów, ich zdolność do syntezy witaminy D3 pod wpływem światła UVB uzasadnia zalecenie stosowania takiego oświetlenia w hodowlach. John Courtney Smith, menadżer marki Arcadia Reptile, produkującej oświetlenie UVB, w książce „Bio-activity and the Theory of Wild Re-Creation” stwierdził: „Gekon lamparci jest zwierzęciem aktywnym głównie o zmierzchu w swoim naturalnym środowisku… Istnieje jednak wiele relacji, które opisują obserwacje tych gekonów w ciągu dnia, gdy wygrzewają się na pustynnym słońcu”.
Podzielone są również opinie na temat interakcji gekonów lamparcich z innymi osobnikami tego samego gatunku w naturalnym środowisku. Źródła akademickie sugerują, że eublefary tygrysie żyją w luźnych koloniach. W poradnikach dla hodowców zwierząt domowych często można natomiast spotkać się ze stwierdzeniem, że są to gady samotnicze, które na ogół nie żyją w towarzystwie innych zwierząt.
Dieta
Gekony lamparcie to drapieżniki oportunistyczne. Polują na różnorodne ofiary. W naturalnym środowisku ich dieta składa się głównie z bezkręgowców. Nie gardzą jednak także mniejszymi kręgowcami — jeśli tylko nadarzy się taka okazja. Zjadają m.in. nowo narodzone myszy, mniejsze gady, a nawet młode osobniki swojego gatunku. Hodowcy gekonów lamparcich zauważają, że dobrze odżywione osobniki nie wykazują skłonności do kanibalizmu.
Opis
Gekony lamparcie to jaszczurki niezwykle małe. Swoją nazwę zawdzięczają charakterystycznym, cętkowanym wzorom na skórze. Młode osobniki mają zazwyczaj od 7 do 10 cm długości i ważą około 2 do 5 gramów. Dorosłe samice osiągają długość od 18 do 20 cm i ważą od 50 do 70 gramów. Samce natomiast są nieco większe – mierzą od 20 do 28 cm i ważą od 60 do 80 gramów.
W przeciwieństwie do wielu innych gatunków gekonów eublefary tygrysie nie posiadają przylg na palcach. Sprawia to, że nie są w stanie wspinać się po gładkich, pionowych powierzchniach. Na wolności zwierzęta te żyją średnio 4,9 roku. W warunkach hodowlanych, przy odpowiedniej opiece, mogą dożyć nawet ponad 20 lat.
Rozmnażanie
Gekony lamparcie rozmnażają się zazwyczaj latem. Samice mogą przechowywać nasienie przez cały sezon lęgowy. Pozwala im to na złożenie do trzech miotów po zaledwie jednej lub dwóch kopulacjach. W jednym sezonie samica może złożyć od sześciu do ośmiu miotów, w każdym po dwa jaja. Jaja składane są od 21 do 28 dni po zapłodnieniu. Młode wykluwają się średnio po 35 do 89 dniach. Nowo narodzone gekony mają tzw. ząb jajowy – wapienny wyrostek na końcu pyska, który ułatwia im przebicie skorupy jaja. Ząb ten odpada po jednym lub dwóch dniach. Skóra młodych gekonów zwykle złuszcza się w ciągu 24 godzin po wykluciu.
Płeć leopardów lamparcich zależy od temperatury, w jakiej rozwijają się zarodki. Zarodki inkubowane w niższych temperaturach (około 26–29°C) lub bardzo wysokich (około 34–35°C) rozwijają się jako samice. Te inkubowane w średnich temperaturach (około 31–33°C) rozwijają się z kolei jako samce. Płeć zostaje ustalona w ciągu pierwszych dwóch tygodni inkubacji.
Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:
- Miłość Boga poddana ciężkiej próbie – cz. 2: Sodoma i Gomora
- Czym są zmiany klimatyczne na Ziemi? Jaki jest w nich udział człowieka i jak możemy temu zaradzić?
- Czy Biblia wyjaśnia epokę lodowcową?
Źródło
1. https://en.wikipedia.org/wiki/Leopard_gecko [dostęp: 3.10.2024].
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Eduardo Santos. Licencja: CC BY 2.0.