Eurycea rathbuni jest rzadkim płazem ogoniastym należącym do rodziny bezpłucnikowatych (Plethodontidae). Występuje w wodach podziemnych San Marcos, w hrabstwie Hays w Teksasie. Zasiedla również Płaskowyż Edwardsa zlokalizowany na wysokości około 750 m n. p.m. Przedstawicieli tego gatunku można też nierzadko spotkać w tzw. studniach artezyjskich. Mianem tym określa się specjalne otwory wywiercone w celu uzyskania dostępu do wód podziemnych.
Opis
Płaz ma szeroką głowę i spłaszczony pysk. Jego charakterystyczną cechą jest brak widocznych oczu. Faktycznie posiada on wspomniane organy. Są one jednak zakryte specjalnym fałdem skórnym. Zwierzę nie ma płuc. Do wymiany gazowej służą mu zewnętrzne skrzela, dzięki którym może pobierać tlen z wody.
Dorosłe okazy zazwyczaj dorastają do około 13 cm długości. Ich przednie kończyny zakończone są czterema palcami, a tylne pięcioma. Te części ciała – podobnie jak ogon – wykazują zdolność regeneracji. W przypadku ich utraty nowe organy wyrastają po pewnym czasie.
Eurycea rathbuni żywi się głównie ślimakami, skorupiakami oraz niektórymi gatunkami krewetek. Przypuszcza się, że naturalnym wrogiem płaza jest sum jaskiniowy Satan eurystomus. Jak do tej pory, informacje te nie zostały jednak potwierdzone.
Występowanie i siedlisko
Obecność Eurycea rathbuni odkryto w siedmiu miejscach w systemie rzeki Purgatory Creek. Zauważono też, że zasiedlają one tereny wzdłuż uskoku San Marcos, w Teksasie. Miało to miejsce w 1895 roku. Okazy przekazane później do szczegółowych badań laboratoryjnych zostały schwytane w nowo wykopanej studni. Zbiornik ten czerpał wodę z głębokości około 58 m.
Dorosłe osobniki i larwy żyją głównie w podziemnych strumieniach przepływających przez jaskinie. Większość z nich zasiedla tereny niedostępne dla człowieka. Zwierzęta najprawdopodobniej preferują cieki i zbiorniki o spokojnym nurcie. Woda w takich akwenach musi mieć temperaturę około 22 stopni C.
Rozmnażanie i zaloty
Nie do końca wiadomo, jak dokładnie wygląda cykl rozmnażania u Eurycea rathbuni. W 1926 roku zauważono, że jeden z laboratoryjnych osobników złożył kilka jaj w połowie marca. Natomiast zbiornik nasienny płaza schwytanego we wczesnej jesieni był wypełniony plemnikami. Na tej podstawie wysnuto teorię, że Eurycea rathbuni składają jaja przez cały rok.
Stroną inicjującą zaloty u przedstawicieli gatunku jest samica. Rozpoczynają się one zwykle od podejścia do samca i potarcia brodą jego grzbietu. Osobniki płci żeńskiej często ocierają się także kloaką o kamienie, kołysząc się przy tym w przód i w tył. Brak reakcji ze strony samca zwykle skutkuje podgryzaniem boków jego ciała przez samicę, a nierzadko również kopaniem go. W skład zalotów wchodzi także pocieranie pyskiem podstawy ogona osobnika płci męskiej przez partnerkę. O dołączeniu partnera do aktywnego udziału w zalotach świadczy wygięcie przez niego miednicy oraz rozpoczęcie wachlowania ogonem. Po pewnym czasie samiec składa spermę na podłożu, a samica przechwytuje ją swoimi wargami kloakalnymi.
Eurycea rathbuni wyróżnia relatywnie niska płodność. Przeciętna samica w ciągu całego roku produkuje jedynie pięć niewielkich klatek jaj.
Ochrona
Na liczebność populacji zwierzęcia niekorzystnie wpływa przede wszystkim zanieczyszczenie wód gruntowych oraz wyczerpywanie ich zasobów. Także susze spowodowane zmianą klimatu w dłuższej perspektywie czasowej mogą wpłynąć negatywnie na liczbę osobników zamieszkujących naturalne siedliska.
Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:
- Drozdek samotny
- Chaetodon capistratus
- Homo erectus – małpolud czy człowiek?
- Co jest większe – Bóg czy wszechświat?
- Pokłady węgla w głębinach morskich potwierdzeniem potopu
Źródło
1. https://en.wikipedia.org/wiki/Texas_blind_salamander [dostęp: 25.11.2024]
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Ryan Hagerty/USFWS. Licencja: Domena Publiczna.
