Wrona brodata (Corvus moneduloides) to średniej wielkości ptak z rodziny krukowatych, który występuje wyłącznie w Nowej Kaledonii. Ze względu na charakterystyczny głos nazywana jest lokalnie „qua-qua”. Jej dieta jest bardzo zróżnicowana – od owadów i ślimaków po jaja, pisklęta, drobne ssaki, orzechy i nasiona. Jednym z jej niezwykłych zachowań jest używanie patyków jako narzędzi do wyciągania larw z zakamarków – ptak drażni larwę, aż ta się przyczepi do patyka, który następnie wyciąga. Takie umiejętności pokazują, że wrona potrafi nie tylko korzystać z narzędzi, ale także je wytwarzać, co świadczy o wysokim poziomie inteligencji.
Wygląd
Wrona brodata osiąga około 40 cm długości i przypomina wielkością wronę orientalną, choć jest bardziej masywna. Całe jej ciało pokryte jest czarnym upierzeniem z połyskiem fioletowym, granatowym i zielonkawym w odpowiednim świetle. Cechą wyróżniającą jest nietypowy dziób – dolna część lekko unosi się ku górze, co przypomina dłuto i może ułatwiać trzymanie narzędzi.
Wrona brodata – głos i nazwa
Odgłosy tego ptaka to miękkie „waa-waa” lub „wak-wak”, czasem chrapliwe „qua-qua” – i to właśnie od tego dźwięku pochodzi jego lokalna nazwa.
Gdzie występuje wrona brodata?
Wrona brodata żyje tylko w Nowej Kaledonii – na głównej wyspie Grande-Terre oraz na wyspie Maré. Zamieszkuje głównie naturalne lasy.
Zwyczaje żywieniowe
To ptak wszystkożerny. Poluje na owady (także te latające o zmierzchu), wyjada jaja i młode z gniazd, zjada ślimaki (czasem rozbija je, upuszczając na kamienie), a także korzysta z zasobów roślinnych. Co ciekawe, z braku dzięciołów w Nowej Kaledonii wrona przejęła ich rolę – wyszukuje larwy pod korą, używając do tego różnego rodzaju prymitywnych narzędzi.
Gniazdowanie
Gniazdo buduje wysoko na drzewie. W sezonie lęgowym, przypadającym na okres od września do listopada, samica składa zwykle 2–3 jaja.
Narzędzia – użycie i tworzenie
Wrony nie tylko używają gałązek do wyciągania pokarmu, ale potrafią je celowo modyfikować – np. przycinać lub tworzyć haki. Narzędzia robią też z liści pochutnika, wykorzystując ich kolczaste brzegi jako haczyki. Tworzą także bardziej złożone haki z drewna lub paproci, kształtując je tak, by działały efektywnie – przypomina to rzeźbienie.
Wyróżnia się trzy typy narzędzi stworzonych z liści: wąskie, szerokie i tzw. stopniowane – zaczynające się szeroko, a kończące wąsko. Co ciekawe, te bardziej zaawansowane formy są przekazywane wronom z pokolenia na pokolenie, co jest przykładem kulturowej ewolucji – zjawiska rzadko spotykanego poza światem naczelnych.
W laboratoriach wrony pokazały jeszcze więcej – jedna z nich, Betty, potrafiła spontanicznie wygiąć prosty drut w haczyk, gdy zabrakło gotowego narzędzia. To dowód na zdolność do myślenia przyczynowo-skutkowego i kreatywnego rozwiązywania problemów.
Narzędzia złożone wykorzystywane przez wronę brodatą
Wrona brodata potrafi też korzystać z narzędzi do zdobywania innych narzędzi. W jednym z eksperymentów, by sięgnąć po jedzenie, musiała najpierw użyć krótszego patyka, by zdobyć dłuższy – i dopiero ten sięgał do pożywienia. To zachowanie, wcześniej znane tylko u naczelnych, wymagało planowania i powstrzymania się od natychmiastowej reakcji.
W innym badaniu wrony potrafiły łączyć kilka gałązek w jedno złożone narzędzie – co pokazuje jeszcze wyższy poziom zdolności poznawczych.
Lustra
Wrony brodate potrafią wykorzystywać lustra do lokalizowania ukrytych przedmiotów. Choć nie rozpoznają w nich samych siebie, to sama umiejętność korzystania z odbicia świadczy o zaawansowanej percepcji.
Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:
- Nurnik zwyczajny – nurnik białoskrzydły
- Kropiatka – kureczka nakrapiana
- Dinozaury z długą szyją – diplodok i brachiozaur
- Czy lis zje kota? Odpowiedź może Cię zdziwić!
- Homo aquaticus, czyli hipoteza małpy wodnej
Źródło
1. https://en.wikipedia.org/wiki/New_Caledonian_crow (dostęp: 30.04.2025).
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Yi-Kai Tea. Licencja: CC BY-SA 4.0.
