Koty to obok psów najpopularniejsze zwierzęta domowe na świecie. Przedstawicieli tego gatunku cechuje na ogół niezależność i tendencja do chodzenia własnymi ścieżkami. Często oddalające się od domostwa opiekunów futrzaki narażone są jednak na szereg niebezpieczeństw. Właściciele „mruczków” winą za ich zaginięcie nierzadko obarczają grasujące po okolicy lisy. Czy jednak faktycznie wspomniane zwierzęta stanowią poważne zagrożenie dla kotów?
Typowa lisia dieta
Lisy należą do najbardziej pospolitych drapieżników w Polsce i na świecie. Większość ludzi uważa, że ulubionym przysmakiem tych ssaków, zaliczanych do rodziny psowatych, są kury. Faktycznie, przedstawiciele gatunku Vulpes vulpes chętnie porywają zarówno mieszkańców kurnika, jak i inne ptaki. Ich łupem niejednokrotnie padają także żaby, raki, ślimaki i owady (przede wszystkim mrówki). Dla lisów główne źródło pożywienia stanowią jednak norniki. Szacuje się, że w ciągu roku jeden osobnik jest w stanie zjeść około 2700 sztuk wspomnianych gryzoni. Dlatego lisy powszechnie uważa się za sprzymierzeńców człowieka w walce z tymi szkodnikami1.
W prawidłowym zlokalizowaniu gniazd norników ryżym drapieżnikom pomaga doskonale rozwinięty słuch. Naukowcy odkryli, że lis jest w stanie bez problemu usłyszeć pisk gryzonia oddalonego od niego nawet o 150 m. Równie ważną zdolnością, którą dysponują omawiane psowate, jest zdolność do szybkiego biegania. Goniące swoją ofiarę osobniki mogą poruszać się z prędkością nawet 60 km/h. Co więcej, potrafią też wykonywać skoki o długości około 4 metrów2.
Czy lisy atakują koty?
Koty zdecydowanie nie należą do przysmaków lisów. Rude drapieżniki do polowania na te zwierzęta zniechęca ich stosunkowo duży rozmiar. Ponadto odstraszająco działa na nie realna perspektywa podrapania nosa i innych newralgicznych części ciała pazurami. W zdecydowanej większości przypadków psowate wolą skupić się na mniejszych ofiarach, które są łatwiejsze do złapania. W gruncie rzeczy lisy należą bowiem do dość leniwych i ostrożnych zwierząt, które w miarę możliwości unikają walki. Zazwyczaj zadowalają się łatwiejszym do zdobycia łupem. A za taki z pewnością nie można uznać stosunkowo dużego i potencjalnie niebezpiecznego kota3.
Nie oznacza to jednak, że domowe futrzaki mogą czuć się komfortowo w towarzystwie rudych drapieżców. Przypadki ataku lisów na koty są sporadyczne, jednak się zdarzają. Do takich sytuacji dochodzi zazwyczaj podczas wspólnego żerowania przedstawicieli obu gatunków w jednym śmietniku. Walka o najsmaczniejsze resztki jedzenia może uczynić nawet z najtchórzliwszego psowatego prawdziwego pogromcę kocich konkurentów. Niekiedy agresją wobec czworonożnych pupili wykazują się bardzo głodne lisy, dla których przebywający w pobliżu kot stanowi jedyną dostępną w danym momencie opcję zdobycia posiłku. W ten sam sposób zwierzaka mogą potraktować również rodzice lisiego potomstwa, chcący wykarmić liczną gromadkę szczeniąt4.
W wyszczególnionych okolicznościach ofiarą wygłodniałych rudych mięsożerców padają zazwyczaj małe i bezbronne kocięta albo starsze bądź schorowane osobniki. To brutalna rzeczywistość świata przyrody, gdzie walka o przetrwanie nie zna sentymentów i nie kieruje się ludzkimi zasadami moralnymi.
Młode, zdrowe i silne kocury oraz kocice z reguły są w stanie efektywnie obronić się przed napaścią ze strony lisów. Mogą też z powodzeniem uciec swojemu prześladowcy5.
Choć takie prawa rządzą światem zwierząt, to nie oznacza, że Bóg pozostawił swoje stworzenia bez opieki. Przeciwnie – wyposażył je w zdolności dostosowane do warunków, w jakich przyszło im żyć. Instynkt, szybkość, umiejętność kamuflażu czy nawet zwykła czujność – to wszystko nie jest dziełem przypadku, ale elementem większego planu. Jak bowiem czytamy w Biblii: Pan jest dobry dla wszystkich i Jego miłosierdzie ogarnia wszystkie Jego dzieła (Ps 145, 9). Boże miłosierdzie nie polega na eliminacji trudności, ale na tym, że stworzenia otrzymują to, czego potrzebują, by im sprostać. Dlatego nawet w świecie, gdzie lisy polują na koty, można dostrzec harmonię. Jest czas walki i czas ucieczki, jest chwila zagrożenia i moment ocalenia. I choć z ludzkiej perspektywy może się to wydawać okrutne, w Bożym zamyśle wszystko ma swój porządek.
Warto też pamiętać o tym, że lisy są nie tylko drapieżnikami, ale też padlinożercami. Jeśli zatem natrafią na zwłoki martwego kota, z chęcią je skonsumują. Wynika to jednak nie z zamiłowania do jedzenia futrzaków, ale raczej z możliwości posilenia się bez konieczności polowania.
Lisy a zdrowie kotów
Zdarzające się incydentalnie ataki lisów na koty to nie jedyne niebezpieczeństwo czyhające na domowe futrzaki. Bliski kontakt z dzikim zwierzęciem często prowadzi do zarażenia się przysłowiowego mruczka rozmaitymi chorobami zakaźnymi. Do najpoważniejszych z nich należy wścieklizna. Lisy mogą też roznosić pchły oraz różnego rodzaju pasożyty wewnętrzne. Dlatego tak istotne jest podjęcie przez opiekunów odpowiednich działań, mających na celu zmniejszenie ryzyka wystąpienia opisanych wyżej sytuacji. Koty wychodzące na zewnątrz powinny być systematycznie poddawane szczepieniu na wściekliznę. Należy je też regularnie odrobaczać i sprawdzać ich sierść pod kątem ewentualnego występowania insektów zasiedlających skórę zwierzaków. Dobrze jest też zaopatrzyć futrzaki w specjalne obroże przeciwpchelne, zmniejszające ryzyko przeniesienia pasożytów z jednego zwierzęcia na drugie6.
Zabezpieczanie posesji przed lisami w praktyce
Wiele osób zastanawia się, jak skutecznie zadbać o bezpieczeństwo kotów domowych. Jest to niewątpliwie wyraz troski o powierzone im istoty żywe. Najlepszym rozwiązaniem jest otoczenie posesji solidnym ogrodzeniem. Musi być ono wykonane w taki sposób, aby z jednej strony uniemożliwiało dzikiej zwierzynie wejście na podwórko, a z drugiej zapobiegało wydostawaniu się pupila poza obręb ogrodu. Krążące w pobliżu domu lisy można z powodzeniem odstraszyć przy użyciu odpowiednio dobranych, ale nieszkodliwych środków chemicznych, wydzielających nieprzyjemny dla psowatych zapach. Czasem świetnym pomysłem okazuje się też korzystanie ze specjalnych odstraszaczy, emitujących przykre dla lisich uszu ultradźwięki7.
Warto też pomyśleć o odpowiednim zabezpieczeniu wyrzucanych odpadów. Znajdujące się na zewnątrz kontenery na śmieci zwykle stanowią główny powód pojawiania się lisów w pobliżu ludzkich siedzib. Brak możliwości zdobycia tam pożywienia na ogół skutecznie zniechęca rudych drapieżców do przebywania na terenach zamieszkiwanych przez ludzi8.
Jakie zwierzę zjada koty?
Kot w ekosystemie pełni taką samą funkcję jak lis. Jako drapieżca konsumuje pokarm mięsny. Z reguły domowe futrzaki polują na niewielkie gryzonie oraz ptaki. Czasem ich łupem padają też małe płazy oraz gady. W określonych sytuacjach koty z drapieżców mogą stać się jednak ofiarami. Co prawda osobniki żyjące w Polsce praktycznie nie mają żadnych naturalnych wrogów, jednak mimo wszystko i tak grozi im potencjalne niebezpieczeństwo ze strony innych mięsożerców. Dotyczy to nie tylko lisów, ale także innych przedstawicieli świata fauny. Do najbardziej niebezpiecznych dla kotów ssaków należą w szczególności kojoty, kuny, wydry oraz szopy. Niekiedy domowe mruczki stają się także łupem większych ptaków drapieżnych (np. sów albo orłów)9.
Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:
- Najszybsze zwierzę na świecie – wodne, lądowe i w powietrzu
- Czy komary lecą do światła, czy do ciepła?
- Oczy pająka, czyli jak widzi pająk i ile ma oczu?
- Czy ćmy gryzą ludzi i jak długo żyją w domu?
- Genealogie Jezusa Chrystusa w Nowym Testamencie
Przypisy
1. Lis rudy, Media Nauka, 10.01.2022, https://www.medianauka.pl/lis, dostęp: 26.02.2025.
2. Tamże.
3. Czy lis atakuje kota? Czy może go zagryźć?, Ekologia.pl, https://www.ekologia.pl/srodowisko/czy-lis-atakuje-kota-czy-moze-go-zagryzc/, dostęp: 26.02.2025.
4. N. Parchimowicz, Czy lisy stanowią zagrożenie dla kotów?, KOTY.pl, 03.07.2023, https://www.koty.pl/artykuly/ciekawostki/czy-lisy-atakuja-koty, dostęp: 26.02.2025.
5. A. Zielińska-Hosaf, Czy lis może zaatakować kota? Wyjaśniamy, Wamiz, 27.04.2024, https://wamiz.pl/kot/porady/178021/czy-lis-moze-zaatakowac-kota, dostęp: 26.02.2025.
6. N. Parchimowicz, Czy lisy stanowią…, dz. cyt.
7. A. Zielińska-Hosaf, Czy lis może…, dz. cyt.
8. Tamże.9. M. Zimmerman, Koty i dzikie zwierzęta nie mieszają się, PAWS, https://pawsbink-org.translate.goog/pet-care-library/cats-and-wildlife-dont-mix/?_x_tr_sl=en&_x_tr_tl=pl&_x_tr_hl=pl&_x_tr_pto=rq, dostęp: 26.02.2025.
© Źródło zdjęcia głównego: Canva.
