Kaktusówka, sóweczka kaktusowa (Micrathene whitneyi) to niewielka sowa o szaro-brązowym upierzeniu i wielkości wróbla. Występuje na południowym zachodzie Stanów Zjednoczonych, w centralnym Meksyku oraz na Półwyspie Kalifornijskim. Sóweczki kaktusowe często żyją w dziuplach dzięciołów w karnegii olbrzymiej (saguaro), a także w naturalnych dziuplach drzew. Są to ptaki nocne, które głównie żywią się owadami.
Taksonomia
Kaktusówka została opisana w 1861 roku przez amerykańskiego przyrodnika Jamesa Grahama Coopera. Jest jedynym gatunkiem w rodzaju Micrathene, który został wprowadzony w 1866 roku przez ornitologa Elliotta Couesa.
Nazwa rodzaju pochodzi od starogreckiego „mikros”, co oznacza „mały”.
Rozróżnia się cztery podgatunki sówki kaktusowej.
Opis
Kaktusówka to najmniejsza i najlżejsza sowa na świecie. Średnia masa ciała tego gatunku wynosi 40 g. Te małe sowy mają długość od 12,5 do 14,5 cm. Rozpiętość ich skrzydeł wynosi około 27 cm. Lotki pierwszorzędowe niemal sięgają końca ogona. Mają dość długie nogi. Ma bladożółte oczy z cienkimi białymi „brwiami” oraz szary dziób z jasną końcówką.
Sóweczki kaktusowe często żyją w chaparralu (jest to zimozielona zaroślowa formacja roślinna w zachodniej części Ameryki Północnej).
Łatwo można je zauważyć w okresie lęgowym. Najbardziej aktywne są o zmierzchu i tuż przed świtem. Wtedy też można usłyszeć, jak wzajemnie się nawołują. Wydają wysokie dźwięki, przypominające rżenie lub chichot. Ich śpiew składa się z 5–7 nut, które powtarzają się w krótkim odstępie czasu. Brzmią podobnie do dźwięku, który wydają szczeniaki. Wokalizacje kaktusówek różnią się w zależności od płci, a samce mają większy repertuar dźwięków niż samice.
Występowanie i siedlisko
Sóweczki kaktusowe migrują w dużych grupach. Wzory migracji różnią się w zależności od stada i lokalizacji. Niektóre lęgi udają się na południowy zachód USA. Wiosną i latem znaleźć je można w Kalifornii, Arizonie, Nowym Meksyku i Teksasie. Zimą natomiast spotyka się je w centralnym i południowym Meksyku. Kaktusówki, które migrują, wracają na północ w połowie kwietnia do początku maja. W centralnym Meksyku i wzdłuż Półwyspu Kalifornijskiego żyją stałe populacje.
Zachowanie i ekologia
Gdy zagraża im złapanie przez drapieżnika, kaktusówki udają martwe. Jest to sposób, by zmusić przeciwnika do poluzowania uchwytu, a dzięki temu uciec.
Te ptaki są bardzo terytorialne. Samce ustanawiają terytoria, których bronią razem z samicami, które także uznają za swoje terytorium.
W okresie lęgowym sóweczki kaktusowe są monogamiczne i tworzą pary, ale podczas migracji mogą tworzyć małe grupy. Zarówno dorosłe, jak i młode kaktusówki mogą stać się ofiarą innych drapieżników, takich jak sójki, jastrzębie lub inne sowy.
Rozmnażanie
Sóweczki kaktusowe na gniazda wybierają porzucone dziuple dzięciołów. Zazwyczaj znajdują je na północnej stronie saguaro, platanów i innych drzew. Chociaż niektóre ptaki wykorzystują roślinność do gniazdowania, kaktusówki wolą opuszcza dziuple. Czasem gniazdują też w sztucznych strukturach, takich jak słupy telefoniczne w miastach. Urbanizacja zmniejsza ich populacje, choć z drugiej strony może to sprzyjać gniazdowaniu w miastach.
Kaktusówki łączą się w pary na około trzy miesiące. W tym czasie samice wydają dźwięki lokalizacyjne. Samce odpowiadają własnymi rytuałami godowymi.
Zwykle samice składają od jednego do pięciu jaj wiosną, zazwyczaj są to trzy jaja. Jaja są białe, okrągłe lub owalne, mają rozmiar od 26,8 x 23,2 do 29,9 x 25,0 mm. Inkubacja trwa około 24 dni. Młode sóweczki kaktusowe uzyskują zdolność lotu w wieku około 10 tygodni. Zwykle wykluwają się w połowie czerwca lub na początku lipca. Pod koniec lipca są gotowe do samodzielnego życia.
Po wykluciu samica opiekuje się młodymi w gnieździe. Samiec często poluje dla młodych i samicy. Zwykle to on zajmuje się karmieniem. Okres wspólnej opieki trwa od 17 do 21 dni.
Kaktusówki żyją od 3 do 6 lat. W niewoli mogą dożyć nawet 10 lat. Najczęstszymi przyczynami śmierci są ataki drapieżników, wychłodzenie oraz rywalizacja zarówno z przedstawicielami innych gatunków, jak i w obrębie własnego gatunku.
Pożywienie
Dieta sóweczki kaktusowej składa się głównie z owadów, takich jak ćmy, świerszcze czy skorpiony. Po zabiciu skorpiona, usuwają jego żądło przed zjedzeniem. Wygląda na to, że nie przejmują się jego ukąszeniami.
Od czasu do czasu jedzą małe ssaki, takie jak szczuroskoczki, gady (jak kolcogwany i węże nitkowate) oraz inne ptaki.
Agawy i ocotillo to idealne miejsca do żerowania, ponieważ właśnie tam najłatwiej można tam znaleźć owady.
Status ochrony
Populacja kaktusówek w ostatnich latach spada. Dzieje się tak z powodu utraty ich naturalnych siedlisk, zwłaszcza w pustynnych rejonach Kalifornii. Działalność ludzka, jak pobór wody i budowa domów, niszczy te tereny. Rośnie również liczba gatunków inwazyjnych, takich jak tamaryszek. Zniszczenie siedlisk sprawia, że sóweczki kaktusowe nie mogą gniazdować ani polować.
Obecnie kaktusówki nie są uznawane za globalnie zagrożony gatunek. Jednak w Kalifornii są klasyfikowane jako „zagrożone”, z populacją poniżej 150 000 osobników. Kalifornia wprowadziła program hodowli w niewoli, aby zwiększyć ich liczebność. Wiele agencji ekologicznych pracuje nad ochroną ich siedlisk.
Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:
- Szpadelek karaibski
- Aleksandretta obrożna
- Inżynieria ekosystemów – nietrafione wyjaśnienia
- Transhumanizm – niebezpieczna idea?
- Świadomość – tajemnica dla nauki, dar dla człowieka
Źródło
1. https://en.wikipedia.org/wiki/Elf_owl [dostęp: 21.10.2024].
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Dominic Sherony. Licencja: CC BY-SA 2.0.
