Gigancik, czyli koliber wielki (Patagona gigas) to gatunek kolibra występującego w Andach. Uznawany jest za największego przedstawiciela rodziny Trochilidae. Jest to jedyny gatunek zaliczany do rodzaju Patagona.
Opis
Gigancik osiąga długość około 22 cm. Waży zaledwie 18 g. Wyróżnia się nietypowo stonowaną kolorystyką piór. Jest to rzadkość u kolibrów, które zazwyczaj zachwycają jaskrawymi barwami. Podgardle i brzuch mają różowobeżowy odcień, a grzbiet i skrzydła przybierają zielonawoszarą tonację.
Pod względem rozmiarów gigancik porównywalny jest do jerzyków czy rybitw. Podobnie jak inne gatunki z tej rodziny, potrafi zawisać w powietrzu. Jednakże jego ruchy skrzydeł są znacznie wolniejsze. Wykonuje zaledwie 8–10 uderzeń na sekundę. Przypomina to lot motyla. W spoczynku skrzydła wyraźnie wystają poza ogon i grzbiet, co również upodabnia go do jerzyków. Dziób ptaka jest długi, czarny i delikatnie wygięty w dół. Drobne nogi mają czarną barwę.
Koliber olbrzymi odżywia się nektarem kwiatów o rurkowatych koronach, takich jak Puya spp. czy Nicotiana glauca (krzewiaste Solanaceae występujące w suchych Andach Boliwii). Jego obecność jest silnie związana z okresem kwitnienia roślin, na których żeruje. Na przykład na południowych obszarach Andów w Peru (Ayacucho) pojawia się w porze deszczowej, od grudnia do lutego, gdy kwitną rośliny Puya. Z kolei w aluwialnych kanionach wokół La Paz w Boliwii można go spotkać niemal przez cały rok dzięki stałemu kwitnieniu Nicotiana glauca.
Podgatunki
Zgodnie z informacjami podanymi przez Alana P. Petersona, koliber olbrzymi dzieli się na dwa podgatunki:
- Patagona gigas gigas (Vieillot, 1824);
- Patagona gigas peruviana (Boucard, 1893).
Zasięg występowania
Zasięg występowania gigancika różni się w zależności od podgatunku:
- P. gigas peruviana, czyli gigancik północny zamieszkuje Andy od południowo-zachodniej Kolumbii (region Nariño) aż po północne Chile (Tarapacá) i północno-zachodnią Argentynę (południe do północnej Catamarci i Tucumán).
- P. gigas gigas, czyli gigancik południowy występuje w środkowym i południowym Chile (od Atakamy po Concepción i Valdivię, a sporadycznie aż do Aisén) oraz w środkowo-zachodniej Argentynie (na południe do Mendozy). Populacje południowe migrują na północ w okresie zimowym, docierając do północno-zachodniej Argentyny (Catamarca, Tucumán).
Zachowanie
Gigancik lata w sposób przypominający jaskółkę. Często wykorzystuje lot ślizgowy. Choć potrafi zawisnąć w powietrzu, w przeciwieństwie do wielu innych kolibrów, najczęściej siada podczas pobierania pokarmu. To agresywny gatunek, który często odpędza inne ptaki od kwiatów, broniąc swojego źródła nektaru.
Środowisko
Gigancik występuje na suchych, zakrzewionych płaskowyżach, typowych dla andyjskiego krajobrazu. Te surowe, półpustynne tereny stanowią idealne środowisko dla roślin, z których czerpie nektar, takich jak Nicotiana glauca czy Puya spp.
Pożywienie
Koliber olbrzymi żywi się nektarem oraz latającymi owadami. Choć jego imponujący rozmiar nie ogranicza zdolności do zawisania w powietrzu, często siada na roślinach, aby pobierać nektar z kwiatów. Wśród ulubionych kwiatów gigancika wymienia się agawy, zwłaszcza w Ekwadorze i północnym Peru, eukaliptusy, kaktusy, a także rośliny takie jak Mutesia czy Buddleia. Gatunek migruje lokalnie, dostosowując swoje występowanie do okresów kwitnienia różnych roślin.
Owady łapie w locie, podobnie jak czynią to jerzyki. Jest wszechstronnym żerowcem przystosowanym zarówno do odżywiania się nektarem, jak i polowania na owady.
Rozmnażanie
Gniazdo kolibra olbrzymiego jest zaskakująco małe w porównaniu do rozmiaru dorosłego ptaka. Ma kształt kubeczka zbudowanego z mchu i porostów, wzmocnionego pajęczyną i wyścielonego wełną lub piórami. Często znajduje się na poziomej gałęzi eukaliptusa lub na szczycie kaktusa, na wysokości od 2 do 4 metrów nad ziemią. W czasie wysiadywania jaj samica wyraźnie wystaje poza brzegi gniazda.
Samica składa zazwyczaj 2 jaja, czasem jedno. Inkubacja trwa od 12 do 13 dni. W zależności od regionu gigancik może mieć od 1 do 2 lęgów w ciągu roku.
Zagrożenia
Gatunek jest stosunkowo pospolity w swoim zasięgu występowania i uznawany za niezagrożony. Koliber olbrzymi dobrze przystosowuje się do środowisk zmodyfikowanych przez człowieka. Sprzyja to jego stabilnej populacji.
Status
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) klasyfikuje gigancika jako gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern). Liczebność populacji nie została dotychczas dokładnie oszacowana. W 1996 roku określano go jednak jako „rzadki” (uncommon). Brak dowodów na znaczące spadki liczebności oraz poważne zagrożenia sprawia, że BirdLife International uznaje populację za prawdopodobnie stabilną.
Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:
- Ustniczek czarny
- Tchórz stepowy
- Bioróżnorodność – czego uczy nas o powstaniu życia?
- Informacja – dowód na istnienie Stwórcy?
- Ławica ryb skamieniała w całości – jak to się mogło stać?
Źródło
1. https://fr.wikipedia.org/wiki/Colibri_g%C3%A9ant [dostęp: 08.01.20205]
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Arturo Nahum. Licencja: CC BY-SA 2.5.