Anthias (Anthias anthias), znany też jako papużak afrykański, jest gatunkiem ryby zaliczanej do rodziny strzępielowatych (Serranidae). Przedstawiciele tego gatunku zasiedlają przede wszystkim wody wschodniego Atlantyku. Rybę można także często spotkać w pobliżu raf zlokalizowanych w Morzu Śródziemnym. Anthiasy cieszą się również ogromną popularnością wśród prywatnych hodowców. To jeden z najpopularniejszych gatunków w handlu akwarystycznym.
Papużaki afrykańskie wykazują tendencje do grupowania się w duże ławice. Ryby zazwyczaj pływają stadnie na głębokości od 30 do 200 metrów pod poziomem morza. W większości przypadków trzymają się blisko skalistych, klifowych brzegów oraz podwodnych jaskiń. To właśnie one w razie potrzeby służą im za schronienie.
Opis
Anthiasy mają długie, owalne ciało wyraźnie spłaszczone w kierunku bocznym. Na płetwie grzbietowej można zauważyć 15 miękkich promieni oraz 10 kolców (jeden z nich jest wyraźnie dłuższy od pozostałych). Płetwę odbytową pokrywa 7 miękkich promieni. Wyrastają z niej 3 kolce. Płetwy brzuszne są wyraźnie krótsze od płetw piersiowych. Z reguły odznaczają się one jaskrawą, jasnożółtą kolorystyką. U samców w okresie godowym przybierają jednak czerwony odcień. Płetwę ogonową zdobią dwa spiczaste płaty o nierównej długości. Ten występujący na górze jest znacznie krótszy od dolnego. Po bokach ciała zlokalizowanych jest niespełna 40 dużych łusek.
Papużak afrykański w zależności od indywidualnych cech osobniczych może być różowy albo czerwony. Po bokach jego głowy biegną trzy żółte linie. Na grzbiecie niekiedy można też zaobserwować brązowe plamy. Dorosłe osobniki mierzą przeciętnie od 12 do 18 cm długości. Czasem można też spotkać znacznie większe okazy mające około 27 cm długości.
Występowanie
Zasięg naturalnego występowania anthiasa rozciąga się na rejon Morza Śródziemnego oraz Atlantyku. W Oceanie Atlantyckim zasiedla wody oblewające wybrzeże Portugalii. Jego liczne populacje notuje się też w pasie od Angoli po północną część Namibii. Ryba zamieszkuje także wody wokół Azorów, Madery, Wysp Kanaryjskich i Wysp Zielonego Przylądka. Jej obecność stwierdza się też w niedalekiej odległości od Wysp Zatoki Gwinejskiej. Papużaki afrykańskie są też typowe dla Morza Śródziemnego. Dotyczy to w szczególności wybrzeży Gallipoli oraz cieśniny Canakkale. Anthiasy nie występują natomiast w Morzu Czarnym.
Środowisko i biologia
Papużaki afrykańskie najchętniej przebywają na głębokości od 15 do 200 metrów pod poziomem morza. Zwykle można je spotkać w pobliżu skał i raf koralowych. Ryby te wykazują wzmożoną aktywność w porze nocnej. Na polowanie wyruszają po zapadnięciu zmroku. Do ich ulubionych przysmaków zalicza się niewielkie ryby i skorupiaki, a także zooplankton. Papużaki zazwyczaj polują stadnie. Poszczególne osobniki współpracują przy tym ze sobą, naganiając upatrzone ofiary (np. krewetki) prosto w kierunku drapieżników. Systematycznie następująca zmiana ról pozwala każdej rybie na zdobycie wystarczającej ilości pokarmu.
U anthiasów występuje obojnactwo polegające na przychodzeniu na świat wyłącznie młodych samic. Większość osobników przez całe życie odznacza się płcią żeńską. Niektóre okazy jednak pod wpływem zachodzących przemian wewnętrznych oraz zewnętrznych okoliczności na pewnym etapie swojego rozwoju stają się samcami. Na przeprowadzenie procesu transformacji płci papużaki potrzebują około 14 dni. W tym czasie pojawiają się gonady męskie przy jednoczesnym zaniku żeńskich narządów. Przemianie ulegają także rozmiar ciała, jego kształt oraz kolorystyka. W razie konieczności ryba może znowu powrócić do roli samicy. Tak dzieje się zazwyczaj wówczas, gdy w danym zbiorniku wodnym jest zbyt duża liczba samców.
Opis gatunku i taksonomia
Pierwszy naukowy opis anthiasa powstał w 1758 roku. Za jego stworzenie odpowiedzialny był Karol Linneusz, który nazwał rybę łacińskim terminem Labrus anthius. Przygotowana przez niego charakterystyka została umieszczona w pierwszym tomie dziesiątego wydania dzieła Systema Naturae. Badacz za typowe miejsce występowania papużaka afrykańskiego uznał południową Europę. Rodzaj Anthias został natomiast zaproponowany przez niemieckiego przyrodnika Marcusa Eliesera Blocha. Naukowiec ten zastosował inną, synonimiczną względem Labrus anthias nazwę – Anthias sacer. Jednocześnie wskazał, że jest to gatunek typowy dla swego rodzaju.
Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:
- Weta olbrzymia
- Ustniczek czarny
- Wirus RSV – wszystko co powinniśmy o nim wiedzieć
- Grzyby, które potrafią przejąć kontrolę nad życiem całego organizmu
- O tym, jak technologia z pomocą nauki wpływa na nasz świat
Źródło
1. https://en.wikipedia.org/wiki/Anthias_anthias [dostęp: 08.01.2025]
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: User:Haplochromis. Licencja: CC BY-SA 3.0.