Gawron – gapa

Zobacz również

Gawron (Corvus frugilegus), znany też jako gapa, to gatunek dużego ptaka zaliczanego do rodziny krukowatych (Corvidae). Ptak występuje powszechnie na terenie całej Eurazji. Jego liczne populacje obserwuje się w pasie od Skandynawii aż po wschodnią Syberię. Ptaka wyróżnia czarne upierzenie. Tylko okolice oczu i dzioba pozbawione są piór. Przedstawiciele tego gatunku chętnie przebywają w pobliżu siedzib ludzkich. Zwykle budują gniazda w koronach wysokich drzew.

Taksonomia i etymologia

Pierwszy naukowy opis gawrona powstał w 1758 roku. Jego autorem był słynny szwedzki przyrodnik Karol Linneusz. W obrębie gatunku wydziela się dwa podgatunki. Jest to gawron zwyczajny (Corvus frugilegus frugilegus) i gawron syberyjski (Corvus frugilegus pastinator). Corvus frugilegus frugilegus jest podgatunkiem nominatywnym. Jego reprezentanci zasiedlają całą Europę oraz Azję Mniejszą. Liczną obecność tych ptaków odnotowuje się również w środkowych i zachodnich rejonach Azji. Gawrony syberyjskie zamieszkują natomiast tereny położone na wschód od gór Ałtaj i rzeki Jenisej aż po Daleki Wschód. Zimowiska osobników żyjących w regionach wysuniętych daleko na północ znajdują się na wschodzie Japonii, Korei i Chin.

Opis

Długość ciała przeciętnej gapy oscyluje na poziomie od 44 do 46 cm. Jej masa ciała waha się od 280 do 340 g. Cały tułów ptaka pokrywają czarne błyszczące pióra, które w słońcu mienią się na fioletowo albo niebiesko. Głowa typowego przedstawiciela gatunku wydaje się dość wypukła, a dziób relatywnie długi. Jest to spowodowane widoczną łysiną zlokalizowaną tuż pod oczami. Młode osobniki z reguły można rozpoznać po ciemnobrązowym upierzeniu oraz pokrytej piórami strefie nad dziobem. Charakterystyczna łysina w tej części ciała pojawia się dopiero po ukończeniu 6 miesiąca życia przez danego osobnika. Przebywające na wolności gawrony z reguły dożywają około 6 lat.

Występowanie i siedlisko

Gawrony żyją na terenie niemal całej Europy kontynentalnej oraz na Wyspach Brytyjskich. Ich obecności nie stwierdza się jedynie na północnych krańcach Skandynawii oraz na Islandii. Przedstawiciele tego gatunku najczęściej żerują na polach uprawnych. Rzadko można natomiast spotkać te ptaki w lasach oraz na podmokłych łąkach. Swoje gniazda zwykle budują na terenach nizinnych. Ich siedliska z reguły zlokalizowane są na wysokości nieprzekraczającej 300 m nad poziomem morza. Gapy syberyjskie odznaczają się mniejszymi rozmiarami ciała. Nad ich dziobami można też dostrzec pełniejsze upierzenie. Większość populacji przez cały rok prowadzi osiadły tryb życia. Niektóre jednak przed nastaniem zimy podejmują wędrówkę w kierunku południowym.

Zachowanie i ekologia

Gapy z reguły prowadzą stadny tryb życia. Grupy tych ptaków w większości przypadków składają się z dużej liczby osobników. Zgromadzone w koloniach ptaki często w ciągu dnia rozpraszają się na większe odległości. W razie potrzeby podejmują jednak współpracę, aby zwiększyć swoje szanse na zdobycie pożywienia. Ptaki wykazują się wzmożoną aktywnością w czasie od wschodu do zachodu słońca. Ich żerowiska znajdują się na ziemi. W zbieraniu pokarmu z gleby pomaga im mocny dziób. Ptaki latające w stadach często wykonują widowiskowe, zsynchronizowane ruchy. Wszystko dzięki zdolności do regularnego uderzania skrzydłami w powietrzu.

Dieta i żerowanie

Gawron zalicza się do zwierząt wszystkożernych. Chętnie poluje na dżdżownice i larwy owadów. Spożywa również ryby, niewielkie ssaki i ptaki oraz ich jaja. Nie gardzi także pokarmem roślinnym. Do jego ulubionych przysmaków zaliczają się zwłaszcza ziarna zbóż, a także korzonki roślin i drobne owoce. Często żeruje na ulicach i wysypiskach śmieci. Niektóre przebywające tymczasowo w niewoli osobniki przechodzą szkolenie mające na celu nauczenie ich zbierania odpadków z miejskiej przestrzeni.

Zaloty

U gawronów przedstawiciele obu płci łączą się w monogamiczne pary. Zadanie zainicjowania zachowań godowych przypada w udziale samcom gap. Podczas zalotów osobniki płci męskiej zazwyczaj kłaniają się swoim partnerkom i machają ogonem. Wydają także charakterystyczne odgłosy. O pozytywnym przyjęciu starań samca ze strony samicy świadczy delikatne wygięcie grzbietu oraz lekkie poruszanie skrzydłami. Po wspólnym posiłku dochodzi do aktu kopulacji, który zwykle ma miejsce w gnieździe. Niekiedy w pobliżu oddającej się tej czynności pary pojawiają się też inne samce. Zwykle jednak tylko główny partner samicy ma realną szansę zapłodnić jaja.

Rozmnażanie

Gapy do tworzenia gniazd używają różnego rodzaju części roślinnych. Zwykle są to gałęzie oraz łodygi i liście drzew, oraz krzewów. Samce zajmują się gromadzeniem niezbędnego materiału. Samice natomiast konstruują z nich odpowiednie siedliska. Gniazda gawronów z reguły kształtem przypominają kubek. Dna takich konstrukcji na ogół wyściełane są mchem oraz trawą.

W ciągu całego sezonu rozrodczego na świat przychodzi zazwyczaj jeden lęg. Z reguły składa się on z około 4-5 jaj. Samica wysiaduje je przez niecałe trzy tygodnie. Matka zazwyczaj pozostaje w gnieździe także po wykluciu się młodych. Pożywienia jej i potomstwu dostarcza natomiast partner. Pisklęta stają się zdolne do opuszczenia gniazda po upływie około jednego miesiąca. Rodzice karmią je jednak nieco dłużej. 

Głos

Gawrony wydają charakterystyczne odgłosy, które przypominają krakanie kruków. Dźwięki te są jednak cichsze i bardziej delikatne. W pobliżu gniazd gap można też nierzadko usłyszeć charakterystyczne skrzeczenie. Skłonności do hałaśliwych zachowań wykazują zarówno pojedyncze osobniki, jak i całe stada. Krakanie zazwyczaj odbywa się w locie. Niekiedy dochodzi do niego także wówczas, gdy dany ptak siedzi na gałęzi.

Inteligencja

Gapy uważane są za jedne z najinteligentniejszych ptaków na świecie. Na podstawie przeprowadzonych badań naukowych stwierdzono, że gawrony mogą z powodzeniem posługiwać się różnego rodzaju narzędziami (np. patykami, kamieniami) w celu zdobycia pożywienia. W razie potrzeby potrafią również unikać zastawionych na nich pułapek.

Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:


Źródło

1. https://en.wikipedia.org/wiki/Rook_(bird) [dostęp: 09.01.2025]

© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Adrian Pingstone. Licencja: Domena Publiczna.

Jeśli podzielasz naszą misję i chciałbyś wesprzeć nasze działania, możesz to zrobić:

Z góry dziękujemy za okazaną nam pomoc!

Zobacz również

Popularne artykuły

Skip to content
facebook facebook facebook
x Chcę pomócChcę pomóc