Biegacz skórzasty (Carabus (Procrustes) coriaceus) to drugi co do wielkości przedstawiciel biegaczowatych. Gatunek jest wyraźnie większy i szerszy od biegacza fioletowego (Carabus violaceus). Osiąga długość od 26 do 42 mm. Charakteryzuje się szorstkimi pokrywami skrzydłowymi, które nadają mu unikalnego wyglądu. Jak większość biegaczowatych, również i on preferuje ciemne miejsca. Można go znaleźć pod liśćmi, kamieniami czy w próchniejących pniach drzew. Jest aktywny nocą. Wychodzi wówczas na polowania. Jego dieta obejmuje przede wszystkim larwy owadów, ślimaki, dżdżownice i inne drobne organizmy.
Podobnie jak większość krewniaków nie potrafi latać. Jest jednak doskonale przystosowany do biegania dzięki krótkim i silnym nogom. Samca można odróżnić od samicy po szerokości członów przednich odnóży. U samców są bardziej rozbudowane.
Taksonomia
Biegacz skórzasty został opisany w 1758 roku przez Karola Linneusza, jednego z najwybitniejszych biologów w historii. Obecnie gatunek klasyfikowany jest w podrodzaju Procrustes, który należy do poddziału (subdivisio) Procrustomorphi w dziale (divisio) Multistriati. Taka systematyka odzwierciedla szczegółowe badania nad morfologią biegaczowatych, do których biegacz skórzasty jest zaliczany.
Biegacz skórzasty – opis
Biegacz skórzasty jest drugim co do wielkości biegaczem Europy (największym przedstawicielem grupy jest biegacz olbrzymi). Osiąga długość od 26 do 30 mm do 40–42 mm. Charakteryzuje się matowoczarnym ubarwieniem oraz pomarszczonymi pokrywami, które przypominają grubo wyprawioną skórę. Warto zauważyć, że boczna krawędź przedplecza jest pozbawiona szczecinek. Wyróżnia go to spośród innych biegaczowatych.
Biologia i ekologia
Biegacz skórzasty to żwawy i nocny drapieżnik, którego aktywność szczególnie nasila się po deszczu. W miesiącach letnich, takich jak czerwiec i lipiec, ma przerwę w aktywności. Najczęściej spotykany jest w sierpniu i wrześniu. Ten niezdolny do lotu chrząszcz poluje, biegając. Swoje ofiary oblewa sokami trawiennymi, które rozkładają tkanki, pozwalając mu je następnie wysysać. Ciecz trawienna pełni również funkcję obronną. Zaniepokojone zwierzę potrafi wystrzelić ją na odległość nawet 1 metra.
Samice składają jaja pojedynczo w niewielkich dołkach w ziemi. Używają do tego teleskopowo wydłużających się odwłoków. Drapieżne larwy rozwijają się w wierzchniej warstwie gleby, gdzie kontynuują żerowanie, podobnie jak dorosłe osobniki.
Siedlisko
Biegacz skórzasty staje się coraz rzadszym gatunkiem. W wielu regionach już całkowicie wyginął. Spotykany jest głównie w lasach liściastych i mieszanych, a także na nieużytkach. W ogrodach pojawia się sporadycznie. Preferuje suche lasy, które oferują mu odpowiednie warunki do życia i polowania. Spadek liczebności gatunku może być wynikiem zmian środowiskowych i utraty naturalnych siedlisk.
Rozprzestrzenienie biegacza skórzastego
Biegacz skórzasty to gatunek palearktyczny. Jego zasięg obejmuje znaczną część Europy. Występuje m.in. w Albanii, Austrii, Belgii, Bośni i Hercegowinie, Bułgarii, Białorusi, Czechach, Chorwacji, Danii, Estonii, Francji, Grecji, Holandii, Niemczech, Polsce, Rumunii, Szwecji, Szwajcarii, Ukrainie i Włoszech. Obecność tego chrząszcza odnotowano również na wyspach, takich jak Sardynia, Sycylia i Cyklady. Zasięg obejmuje także europejską część Turcji oraz obwód królewiecki. Natomiast rekordy z Wielkiej Brytanii i Hiszpanii są uznawane za wątpliwe.
Poza Europą chrząszcz występuje we wschodniej Palearktyce oraz na Bliskim Wschodzie. Świadczy to o szerokim zasięgu geograficznym. W wielu regionach liczebność owada w ostatnich latach znacząco spadła.
Systematyka
Biegacz skórzasty dzieli się na 10 podgatunków, które różnią się między sobą zasięgiem występowania i cechami morfologicznymi. Są to:
- Carabus coriaceus banaticus Redtenbacher, 1849
- Carabus coriaceus cerisyi Dejean, 1826
- Carabus coriaceus coriaceus Linne, 1758
- Carabus coriaceus dalmaticus Gehin, 1885
- Carabus coriaceus hopffgarteni Kraatz, 1878
- Carabus coriaceus kindermanni Waltl, 1838
- Carabus coriaceus mediterraneus Born, 1906
- Carabus coriaceus mopsucrenae Peyron, 1858
- Carabus coriaceus ressli Mandl, 1961
- Carabus coriaceus rugifer Kraatz, 1877
W Polsce występują dwa podgatunki: C. c. coriaceus oraz C. c. rugifer. Ich obecność na terenie kraju potwierdzają liczne obserwacje i badania terenowe, które dokumentują różnorodność fauny biegaczowatych.
Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:
- Bernikla kanadyjska
- Belona – belona pospolita
- Wirus RSV – wszystko co powinniśmy o nim wiedzieć
- Grzyby, które potrafią przejąć kontrolę nad życiem całego organizmu
- O tym, jak technologia z pomocą nauki wpływa na nasz świat
Źródło
1. https://fr.wikipedia.org/wiki/Carabus_coriaceus [dostęp: 10.01.2024]
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Holger Gröschl. Licencja: CC BY-SA 2.0 by.
