Czapla złotawa – czapelka złotawa

Zobacz również

Strona głównaEncyklopedia zwierzątPtakiCzapla złotawa - czapelka złotawa

Czapla złotawa (Ardea ibis), inaczej nazywana także czapelką złotawą, to gatunek czapli z rodziny czaplowatych (Ardeidae). Występuje w tropikach, strefach subtropikalnych i ciepłych strefach umiarkowanych. Wcześniej traktowano ją jako jeden gatunek, łącząc ją ze wschodnim gatunkiem czapli, ale obecnie są one uznawane za odrębne. Jest bliżej spokrewniona z czaplami z rodzaju Ardea niż z czaplami z rodzaju Egretta.

Czapla ta występuje w Azji, Afryce i Europie. W ostatnich 100 latach szybko rozszerzyła swój zasięg. Zasiedliła wiele nowych obszarów na świecie.

Wygląd i zachowanie

Czapla złotawa jest biała, a w okresie lęgowym ma kremowe pióra. Dorosłe osobniki mają długość 46–56 cm i ważą 270–512 g. Odznaczają się krótkim karkiem, mocnym dziobem i pochyloną sylwetką. Poza okresem lęgowym ich dziób jest żółty, a nogi szarawo-żółte. W czasie godów dziób, nogi i oczy stają się jaskrawoczerwone.

Czaple te mają oczy ustawione tak, by widzieć obuocznie podczas polowania. Mogą być aktywne o zmierzchu lub w nocy. Dobrze radzą sobie na lądzie, ale nie mają zdolności korygowania załamania światła w wodzie, jak inne czaple.

Siedliska i pożywienie

Czapelka złotawa żeruje na suchych, otwartych terenach. Preferuje pastwiska, pola uprawne, łąki okresowo zalewane, mokradła i pola ryżowe. Często towarzyszy bydłu lub dużym ssakom, łapiąc owady płoszone przez te zwierzęta. Niektóre populacje tej czapli są wędrowne, inne przemieszczają się po lęgach.

Rozmnażanie czapli złotawej

Czapla gniazduje w koloniach, często z innymi ptakami brodzącymi. Buduje gniazda z gałązek na drzewach lub krzewach. Dorosłe ptaki mają mało naturalnych wrogów. Jednak gniazda ich mogą być plądrowane przez ptaki i ssaki. Pisklęta czasami giną z powodu głodu lub przez inne ptaki.

Ekspansja zasięgu

Czapla złotawa pierwotnie zamieszkiwała południową Europę, Afrykę i Azję. Pod koniec XIX wieku zaczęła rozszerzać swój zasięg. W 1908 roku pierwszy raz gniazdowała w południowej Afryce. W 1941 roku dotarła do Ameryki Północnej.

W Europie zaobserwowano ją gniazdującą pierwszy raz w południowej Francji w 1958 roku.

Rozprzestrzeniła się dzięki swojej relacji z bydłem i innymi zwierzętami hodowlanymi. Kiedy ludzie zaczęli hodować więcej bydła na nowych terenach, czaple złotawe zajęły nowe nisze.

Taksonomia

Czaplę złotawą opisał Karol Linneusz w 1758 roku jako Ardea ibis. W 1855 roku przeniesiono ją do rodzaju Bubulcus. W 2023 roku badania genetyczne przywróciły ją do rodzaju Ardea. Nazwa rodzajowa Ardea oznacza „czaplę”, a ibis pierwotnie odnosiła się do innego ptaka, ibisa świętego.

Status

Czapla złotawa ma bardzo duży zasięg – około 10 milionów km². Szybka ekspansja sprawiła, że uznawana jest za gatunek inwazyjny. Dotychczas nie odnotowano jednak istotnych negatywnych skutków.

Czapla złotawa – rozmnażanie

Czaple gniazdują w koloniach, zwykle w pobliżu zbiorników wodnych. Kolonie te znajdują się w lasach, na bagnach lub małych wyspach. Często są współdzielone z innymi ptakami, np. innymi gatunkami czaplami czy ibisami.

Sezon lęgowy w Ameryce Północnej trwa od kwietnia do października.

Samiec wykonuje rytuały, takie jak trzymanie gałązki czy unoszenie dzioba w górę. Para tworzy się w kilka dni. Co sezon czapelki złotawe dobierają sobie nowego partnera.

Gniazdo to mała platforma z patyków, budowana wspólnie przez rodziców. Samica składa 1–5 jaj, najczęściej 3–4. Jaja są bladoniebieskie i mają około 45 × 53 mm. Wysiadywanie trwa 23 dni. Rodzice opiekują się jajami na zmianę.

Pisklęta są pokryte puchem, ale początkowo nie potrafią się ogrzać. Regulację temperatury zaczynają po 9–12 dniach. Są w pełni opierzone po około 21 dniach. Po 2 tygodniach wspinają się wokół gniazda, a po 30 dniach zaczynają latać. Samodzielne stają się po 45 dniach.

Najczęstszą przyczyną śmierci młodych jest głód. Rywalizacja między rodzeństwem o pożywienie bywa intensywna.

W suchych miejscach niedobór wapnia w diecie może powodować deformacje kości.

Żerowanie

Czapla złotawa żywi się głównie owadami. Łapie koniki polne, muchy, ćmy, a także pająki, żaby i dżdżownice. Często towarzyszy bydłu i innym ssakom, łapiąc płoszone przez nie zwierzęta.

Jej sukces w polowaniu jest trzykrotnie większy, gdy żeruje w towarzystwie zwierząt. Podąża też za maszynami rolniczymi, choć wtedy musi się częściej przemieszczać.

Ptaki bronią terenu wokół swojego „gospodarza”, ale rezygnują, jeśli konkurencja jest zbyt duża. Wybierają zwierzęta poruszające się w średnim tempie, np. zebry czy bawoły.

Czaple potrafią zmieniać dietę. Na wyspach polują na jaja i pisklęta ptaków morskich. Podczas migracji mogą zjadać wyczerpane ptaki lądowe. Na Seszelach kradną pokarm młodym rybitwom.

Relacje z ludźmi

Hodowcy bydła cenią czaple za ograniczanie rozprzestrzenianie się pasożytów, takich jak kleszcze czy muchy. Badania w Australii potwierdziły, że zmniejszają liczbę owadów na skórze zwierząt.

Czaple bywają jednak problematyczne. Mogą stwarzać zagrożenie na lotniskach, żerując w ich pobliżu. Są też powiązane z rozprzestrzenianiem niektórych chorób zwierząt, takich jak rzekomy pomór drobiu.

Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:


Źródło

1. https://en.wikipedia.org/wiki/Western_cattle_egret [dostęp: 16.01.2025].

© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Manjith Kainickara. Licencja: CC BY-SA 2.0.

Jeśli podzielasz naszą misję i chciałbyś wesprzeć nasze działania, możesz to zrobić:

Z góry dziękujemy za okazaną nam pomoc!

Zobacz również

Popularne artykuły

Skip to content
facebook facebook facebook
x Chcę pomócChcę pomóc