Niebieski smok (Glaucus atlanticus), znany też jako jaskółka morska, jest gatunkiem morskiego, jadowitego ślimaka zaliczanego do rodziny Glaucidae.
Organizmy te zamieszkują otwarty ocean. Zazwyczaj dryfują swobodnie w pozycji do góry nogami. Dzięki napięciu powierzchniowemu wody bez trudu utrzymują się na jej powierzchni. Zwierzęta te przemieszczają się na większe odległości dzięki wiatrowi oraz prądom oceanicznym. Ślimak znakomicie wtapia się w otoczenie. Spodnia część jego ciała wystająca z tafli wody jest niebieska. Dzięki tego doskonale zlewa się z kolorem cieczy. Skierowany w głąb wody grzbiet jest natomiast srebrno-szary. To sprawia, że zwierzę pozostaje niewidoczne także dla organizmów pływających pod wodą.
Niebieski smok zalicza się do drapieżników. Żeruje także na większych od siebie organizmach. Do jego ulubionych przysmaków należą meduzy, tratewniki jantina oraz żeglarze portugalskie. Kontakt z ostatnim z wymienionych organizmów pozwala jaskółce morskiej zebrać jad, który osadza się na odnóżach. Toksyny te pomagają ślimakowi w skutecznej obronie przed drapieżnikami. Umożliwia im także szybkie i sprawne chwytanie potencjalnych ofiar.
Opis niebieskiego smoka
Dojrzałe niebieskie smoki z reguły osiągają około 3 cm długości. Sporadycznie można spotkać również osobniki o większych rozmiarach ciała. Jaskółki morskie w sprzyjających warunkach żyją około 1 roku. Zwierzę wyróżnia srebrno-szary grzbiet oraz jasno- bądź ciemnoniebieski brzuch. Spłaszczone ciało ślimaka zwęża się w kierunku tylnym. Zwierzę ma sześć rozgałęziających się promieniście kończyn. Tworzą one tzw. cerata, niekiedy określane mianem papili. Pierwsza z par kończyn jest znacznie większa od pozostałych. Cerata wyrastają z trzech par ogonków. Wszystkie rozmieszczone są w jednej linii.
Żołądek jaskółki morskiej wypełniony jest powietrzem. To pozwala zwierzęciu na łatwe unoszenie się na wodzie. W trakcie przyjmowania pokarmu zazwyczaj dochodzi do ucieczki powietrza zgromadzonego w jamie brzusznej. Objawia się to za sprawą charakterystycznego syku. Mocne, ząbkowane zęby pozwalają na sprawne chwytanie i rozdrabnianie zdobyczy.
Występowanie i środowisko
Zasięg naturalnego występowania niebieskiego smoka rozciąga się na wody wszystkich oceanów. Organizm ten szczególnie często można spotkać w rejonach o umiarkowanym i tropikalnym klimacie. Jego liczne populacje notuje się zwłaszcza w strefach przybrzeżnych południowej Afryki. Żyje także w Europie, Australii oraz Mozambiku.
Ślimak obecny jest również na Azorach. Od połowy XIX wieku notowane są jego wystąpienia na Azorach. Zamieszkuje także ekosystem prądu Humboldta w Peru, a także Andhra Pradesh w Indiach. Można go także spotkać w Zatoce Bengalskiej oraz u wybrzeży Tamil. Niekiedy zauważa się je także w strefach przybrzeżnych Bermudów, jak również Barbadosu na Małych Antylach.
Jaskółki morskie preferują głównie wody otwartego oceanu. Niekiedy można jednak natknąć się na nie na plażach. Dzieje się tak zazwyczaj wówczas, gdy morze wyrzuci dane organizmy na brzeg. Na przykład w kwietniu 2022 roku niebieskie smoki zostały zauważone w Zatoce Meksykańskiej wzdłuż wybrzeża Teksasu. Relatywnie często stają się też bywalcami plaży Karon w Phuket, w Tajlandii.
Życie i zachowanie jaskółki morskiej
Niebieskie smoki żywią się różnymi pelagicznymi organizmami. Ich ofiary często są większe od nich. Ślimaki te są zdolne do wykonywania powolnych ruchów pływackich. W tym celu używają swoje rozgałęzione odnóża. Poruszają się w kierunku swoich potencjalnych ofiar lub przedstawicieli swoich gatunku.
Jaskółki morskie wyróżniają się odpornością na jad żeglarzy portugalskich. Po uśmierceniu i rozdrobnieniu zdobyczy przejmuje jej najbardziej trujące parzydełka. W razie konieczności może je użyć przeciwko innym ofiarom. Parzydełka te trafiają do specjalnych woreczków umieszczonych na końcu cerat. Przechowywane w tych warunkach toksyny są jeszcze bardziej niebezpieczne dla innych organizmów niż wówczas, gdy są używane przez pierwotnych właścicieli.
Jaskółki morskie są obojnakami. Ich męskie narządy rozrodcze wyróżniają się dużymi rozmiarami. Dzięki haczykowatym zakończeniom są one doskonale zabezpieczone przed przypadkowym użądleniem przez partnera. Niebieskie smoki zazwyczaj kopulują poprzez złączenie się ze sobą brzusznymi stronami. Składane przez oba osobniki jaja tworzą jeden łańcuch złożony z co najmniej 20 jaj. Jeden ślimak w ciągu godziny jest w stanie złożyć 55 takich łańcuchów. Zwykle zostają one umiejscowione na dryfujących w wodzie kawałkach drewna lub martwych ciałach innych zwierząt.
Użądlenie
Kontakt z niebieskim smokiem stanowi poważne niebezpieczeństwo zarówno dla innych zwierząt, jak i dla ludzi. Zwykle kończy się on bowiem wyjątkowo bolesnym ukąszeniem, które prowadzi do powstania analogicznych objawów, jak przy użądleniu przez żeglarza portugalskiego. Do takich symptomów zalicza się głównie nudności, ból brzucha i głowy, wymioty, ostry alergiczny kontaktowy rumień, pokrzywkę. W miejscu ukąszenia mogą powstawać także bolesne pęcherze.
Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:
- Gekon liścioogonowy
- Cyranka (zwyczajna)
- Wirus RSV – wszystko co powinniśmy o nim wiedzieć
- Grzyby, które potrafią przejąć kontrolę nad życiem całego organizmu
- O tym, jak technologia z pomocą nauki wpływa na nasz świat
Źródło
1. https://en.wikipedia.org/wiki/Glaucus_atlanticus [dostęp: 13.01.2025]
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Sylke Rohrlach. Licencja: CC BY-SA 2.0.