Kalmar pospolity (Loligo vulgaris) to duży głowonóg z rodziny Loliginidae. Występuje licznie w wodach przybrzeżnych. Spotykany jest od Morza Północnego aż po zachodnie wybrzeże Afryki. Preferuje środowiska od poziomu morza do głębokości 500 metrów (1600 stóp). Płaszcz tego mięczaka osiąga długość do 40 cm (16 cali). Gatunek jest intensywnie eksploatowany przez rybołówstwo komercyjne.
Kalmar przylądkowy (Loligo reynaudii), znany również jako kałamarnica Przylądka Dobrej Nadziei, był wcześniej traktowany jako podgatunek L. vulgaris.
Opis
Kalamar pospolity charakteryzuje się wydłużonym, umiarkowanie smukłym i cylindrycznym ciałem. Płetwy w kształcie rombu zajmują dwie trzecie długości płaszcza. Tylna krawędź płaszcza jest lekko wklęsła. Głowa jest stosunkowo mała, z dużymi oczami pokrytymi przezroczystą błoną ochronną. Podobnie jak niemal wszystkie inne kalmary, również i ten gatunek ma dziesięć kończyn otaczających otwór gębowy i dziób. Osiem z nich to ramiona krótsze. Dwie kolejne koniczyny – które tworzą czułki – są dłuższe. Służą one do chwytania ofiar. U samców czwarta lewa kończyna pełni rolę hektokotylusa, narządu służącego do przenoszenia spermy.
Długość płaszcza kalmara pospolitego wynosi zazwyczaj od 15 do 25 cm. Niektóre osobniki osiągają nawet 30–40 cm. Samce są zazwyczaj większe od samic. Cechuje je szybsze tempo wzrostu.
Kolor ciała kalmara jest szarawo-przezroczysty lub czerwonawy, w zależności od rozciągnięcia chromatoforów w skórze. U samców chromatofory są drobniejsze i rozmieszczone na płaszczu.
Zasięg występowania kalamara pospolitego
Kalamar pospolity jest gatunkiem nerytycznym i przydenny. Podejmuje wyraźne migracje horyzontalne i pionowe, w zależności od warunków środowiskowych. W Adriatyku występuje na dnach różnego typu – od piaszczystych po muliste. Preferuje temperatury w zakresie 13°C–20°C, z optymalną wartością wynoszącą około 18°C.
Loligo vulgaris występuje na całym obszarze Morza Śródziemnego oraz we wschodniej części Oceanu Atlantyckiego. Spotykany jest od Morza Północnego aż po Zatokę Gwinejską. W wodach brytyjskich zasiedla głównie tereny Morza Irlandzkiego. Jego zasięg rozciąga się wzdłuż południowego wybrzeża Anglii oraz u wybrzeży północnej Szkocji.
Biologia
Kalamar pospolity występuje na głębokościach od powierzchni morza do około 500 metrów. Najliczniej spotykany jest na głębokościach od 20 do 250 metrów. Populacje z północno-wschodniego Atlantyku zimują w głębszych wodach u wybrzeży Portugalii. Wiosną migrują w kierunku wybrzeży Francji, by w maju i czerwcu dotrzeć do Morza Północnego. Tam rozmnażają się na głębokościach od 20 do 80 metrów. Jesienią podejmują migrację na południe. Populacje występujące u wybrzeży Maroka i Sahary Zachodniej zimuje w głębszych wodach, a wiosną i jesienią przemieszczają się na płytsze obszary w celu rozmnażania. Najintensywniejszy przyrost młodych kalmarów następuje w lutym i marcu oraz między lipcem a wrześniem. W zachodniej części Morza Śródziemnego mięczaki te migrują na większe głębokości. Ma to miejsce późną jesienią. Największe osobniki rozpoczynają migrację w kierunku brzegu już w styczniu i lutym, a mniejsze pozostają w głębszych wodach do lata.
Okres rozrodczy trwa przez większą część roku. Jego szczyt przypada na wczesne lato i wczesną jesień. Samice składają do 20 tysięcy drobnych jaj w galaretowatych rurkach. Każda z nich zawiera kilkadziesiąt jaj. Rurki przytwierdzane są do osadów i innych twardych obiektów na piaszczysto-mulistym dnie. Inkubacja zależy od temperatury. Trwa od 25 (przy 22°C) do 45 dni (przy 12–14°C). Na liczbę spermatoforów wpływa wielkość samców. Osobniki rozmnażające się po raz drugi mają ich więcej niż te, które do rozrodu przystępują po raz pierwszy. Od temperatury zależne jest także tempo wzrostu obu płci. Dlatego też latem jest szybsze niż zimą. Samce rosną szybciej niż samice. W Atlantyku młode kalmary, które wykluwają się w czerwcu, osiągają długość płaszcza około 12 cm do grudnia. Rosną do 13–14 cm do kwietnia następnego roku. W sierpniu samce osiągają 17,5 cm, a jeśli dożyją kolejnego kwietnia, mogą dorastać do 21 cm. Samice osiągają w tym czasie 17 cm. Samice żyją około 2 lat, a samce około 3 lat.
Kalmary pospolite są drapieżnikami. Polują na ryby i skorupiaki. Kanibalizm jest u nich powszechny.
Kalamar pospolity – drapieżniki
Naturalnymi drapieżnikami kalmara pospolitego są płaszczki, takie jak Dasyatis brevicaudata i Natal butterfly ray. Polują na nie także rekiny piaskowe, uchatki karłowate z południowej Afryki, rekiny koleniowate oraz wiele innych gatunków ryb. Na wybrzeżu południowej Afryki głównym drapieżnikiem jest płaszczka Dasyatis brevicaudata, która poluje zarówno na dorosłe osobniki, jak i na skupiska jaj.
Podgatunki
Takson obejmuje dwa podgatunki:
- Loligo vulgaris reynaudi
- Loligo vulgaris vulgaris
Dieta
Kalmar pospolity jest drapieżnikiem. Głównym źródłem jego pożywienia są ryby, skorupiaki oraz inne głowonogi. Aktywnie poluje nocą, wykorzystując swoje doskonale rozwinięte zmysły, takie jak wzrok i zdolność szybkiego reagowania na ruch ofiary.
Rozmnażanie
Kalamar pospolity rozmnaża się przez cały rok. Szczyt aktywności rozrodczej przypada jednak na wiosnę i jesień. Samice składają jaja w dużych skupiskach na dnie morskim, umieszczając je w galaretowatych rurkach przytwierdzanych do podłoża. W przeciwieństwie do wielu innych gatunków, u kalmarów pospolitych samce nie pilnują złożonych jaj. Pozostają one bez ochrony, aż do wyklucia larw.
Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:
- Homar amerykański
- Orzesznica leszczynowa – orzesznica
- Chrześcijaństwo a tolerancja – na czym ona polega?
- Przykazania Boże – zmienne czy niezmienne?
- Paradoks młodego, słabego Słońca
Źródło
1. https://en.wikipedia.org/wiki/European_squid [dostęp: 25.01.2025]
© Źródło zdjęcia głównego: Wikipedia Commons. Autor: Hans Hillewaert. Licencja: CC BY-SA 4.0.