Legwan morski (Amblyrhynchus cristatus) to gatunek gada z rodziny legwanów. Występuje tylko na Wyspach Galapagos (Ekwador). Legwany morskie są jedynymi jaszczurkami, które spędzają część życia w środowisku morskim. Duże samce nurkują, aby zdobyć pożywienie. Samice i mniejsze samce żerują z kolei w strefie przybrzeżnej podczas odpływu. Najczęściej żyją w koloniach na skalistych brzegach, gdzie wygrzewają się po wizytach w zimnej wodzie. Można je również spotkać w mokradłach, namorzynach i na plażach. Samce bronią terytorium tylko przez krótki czas. Po kopulacji samica kopie gniazdo w ziemi, gdzie składa jaja. Pozostawia je tam do wyklucia. Pomimo ochrony gatunku i dużej liczby osobników, legwany morskie są gatunkiem zagrożonym.
Taksonomia
Legwana morskiego po raz pierwszy opisał Thomas Bell jako Amblyrhynchus cristatus. Miało to miejsce w 1825 roku. Naukowiec dostrzegł kilka charakterystycznych cech tego gatunku, jednak początkowo błędnie założył, że pochodzi on z Meksyku. Nazwa rodzajowa Amblyrhynchus wywodzi się z języka greckiego. Jest połączeniem dwóch słów: „Ambly-”, co oznacza „tępy”, oraz „rhynchus”, czyli „pysk”. Z kolei określenie gatunkowe cristatus w łacinie oznacza „grzebieniasty” i nawiązuje do niskiego grzebienia kolców biegnących wzdłuż grzbietu zwierzęcia. Warto dodać, że Amblyrhynchus to rodzaj monotypowy, czyli taki, który zawiera tylko jeden gatunek.
Opis
Pierwsi badacze Wysp Galápagos uznali legwany morskie za zwierzęta odrażające. W 1798 roku kapitan James Colnett z brytyjskiej marynarki wojennej napisał: „Legwany są małe, o sadzawoczarnym kolorze, co, jeśli to możliwe, jeszcze bardziej podkreśla ich wrodzoną brzydotę. Ich wygląd był tak odpychający, że nikt na pokładzie nie chciał ich spożywać”. Kilka lat później, w 1835 roku, Charles Darwin także opisał te gady jako odpychające: „Czarne skały lawowe na plaży zamieszkują duże, niezgrabne jaszczurki. Są czarne jak porowate skały, po których się czołgają, szukając pożywienia w morzu. Ktoś nazwał je 'diabłami ciemności’, co dobrze oddaje ich naturę”.
Ciało legwanów morskich jest masywne i krótkie, a koniczyny są niezwykle silne. Dorosłe osobniki mają rząd kolców, który rozciąga się od karku aż po ogon. Kolory samców zmieniają się w zależności od pory roku. W okresie godowym stają się intensywniejsze. Ubarwienie legwanów różni się w zależności od wyspy, na której żyją. Na przykład na wyspach Española, Floreana i Santa Fé samce są jaskrawo różowo-turkusowe, podczas gdy na wyspach północnych ich ubarwienie jest niemal całkowicie czarne. Dieta, która oparta jest głównie na algach, może wpływać na kolor poszczególnych populacji.
Rozmiar
Legwany morskie różnią się od siebie wielkością. Długość ciała, mierzona od pyska do nasady ogona, waha się od 12 do 56 cm. Ogon z kolei mierzy od 17 do 84 cm. Na większych wyspach zwierzęta te osiągają większe rozmiary, natomiast na mniejszych są zazwyczaj mniejsze. Naukowcy wykazali, że legwany z wysp Wolf i Darwin mają długość około 19 cm, podczas gdy osobniki zamieszkujące wyspę Genovesa są nieco większe. Waga dorosłych samców również różni się w zależności od wyspy. Na południu Isabeli gady te mogą ważyć nawet 12 kg, podczas gdy na Genovesie zaledwie 1 kg. Różnice te wynikają z dostępności pożywienia, które z kolei zależy od temperatury morza i wzrostu glonów. Legwany morskie są dymorficzne płciowo. Oznacza to, że samce są większe i ważą około dwa razy więcej niż samice.
Rozmnażanie
Samice legwanów morskich osiągają dojrzałość płciową w wieku 3-5 lat, podczas gdy samce potrzebują na to od 6 do 8 lat. Osiągnięcie dojrzałości płciowej jest związane z gwałtownym spadkiem grubości cykli wzrostu kości. Choć legwany morskie mogą żyć nawet do 60 lat, ich przeciętna długość życia wynosi zwykle około 12 lat lub nawet mniej. Rozród tych gadów rozpoczyna się pod koniec chłodnej i suchej pory roku. Sezon godowy przypada na grudzień-marzec, a składanie jaj na styczeń-kwiecień. Dokładne terminy mogą się jednak różnić w zależności od lokalizacji. Jest to uzależnione od wzrostu alg i prądów morskich. Samice legwanów zazwyczaj rozmnażają się co drugi rok. Przy obfitości pożywienia mogą jednak przystępować do rozrodu co roku.
Pokarm
Legwan morski żywi się niemal wyłącznie czerwonymi i zielonymi algami z rejonów pływowych i przypływowych. Regularnie spożywa przynajmniej 10 różnych rodzajów alg. Wybór rodzaju alg zależy od ich dostępności, preferencji osobniczych, pory roku oraz miejsca żerowania. Legwany omijają pewne gatunki, takiej jak np. Bifurcaria czy Laurencia ze względu na zawarte w nich chemiczne substancje odstraszające. Na wyspie Santa Cruz podstawą diety tych gadów są czerwone algi, ale w czasie odpływów często spożywają również algi zielone.
Status i zagrożenia
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje legwany morskie za gatunek wrażliwy ze względu na ograniczony zasięg ich występowania. Większość subpopulacji ma właśnie taką klasyfikację. Za zagrożone są uznawane natomiast osobniki żyjące na wyspach San Cristóbal, Santiago i Genovesa. Na niektórych wybrzeżach gady te występują bardzo licznie, osiągając gęstość nawet 8 tysięcy na kilometr. Ich biomasa, w przeliczeniu na powierzchnię, może przewyższać jakikolwiek inny znany gatunek gadów. Rozmieszczenie tych zwierząt jest jednak nierównomierne. Kolonie zazwyczaj znajdują się w odległości do 100 metrów od oceanu, co naturalnie ogranicza ich zasięg.
Szacuje się, że łączna populacja na całym archipelagu wynosi od 200 do 300 tysięcy osobników. Dane te mogą być jednak obarczone dużym błędem. Największa subpopulacja zamieszkuje wyspę Fernandina. Stanowi ona około 40% wszystkich legwanów morskich. Na mniejszych wyspach, takich jak San Cristóbal, Darwin i Pinzón, liczebność populacji wynosi zaledwie kilkaset osobników.
Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:
- Miłość Boga poddana ciężkiej próbie – cz. 2: Sodoma i Gomora
- Mikroplastik – co to jest i jak wpływa na florę i faunę
- Ruchy tektoniczne – czym są i jak kształtują nasz świat? Co czeka na nas w przyszłości?
Źródło
1. https://en.wikipedia.org/wiki/Marine_iguana [dostęp: 10.10.2024].
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Wragge. Licencja: CC BY-SA 2.5.
