Płomyczka galaretowata, płomykowiec galaretowaty (Guepinia helvelloides (DC.) Fr.) to gatunek grzybów należący do rzędu uszakowców (Auriculariales).
Nazewnictwo
Płomyczka galaretowata po raz pierwszy została opisana w 1805 r. przez Augustina Pyramusa de Candolle, który nadał jej nazwę Tremella helvelloides. Obecną nazwę, uznaną przez Index Fungorum, nadał jej w 1828 r. Elias Fries, przenosząc grzyba do rodzaju Guepinia. Nazwę polską podał Władysław Wojewoda w 1987 r.
W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też jako płomyk galaretowaty lub płomykówka galaretowata. Nazwę „płomyczka” dla rodzaju Guepinia i konsekwentnie „płomyczka galaretowata” dla gatunku zarekomendowała Komisja ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego w 2021 r.
Morfologia
Owocnik osiąga wysokość 5-12 cm i 3-7 cm szerokości, kształt ma łopatkowaty, językowaty, lejkowaty, często ukształtowany w postaci rożka, dołem zwężony, często ze szczeliną. Jest półprzezroczysty. Powierzchnia jest naga, u młodych owocników o barwie od pomarańczowej do łososiowoczerwonej, u starszych koralowoczerwona do czerwonobrązowej. Hymenium występuje na wewnętrznej stronie. Początkowo jest gładkie, później pomarszczone lub żyłkowane i często białawe od zarodników.
Trzon ma krótki, walcowaty lub zwężony ku dołowi, pusty, górą rozdarty. Miąższ ma grubość 2-5 mm, początkowo jest sprężysty i chrząstkowaty, potem galaretowaty, u starszych owocników rozpływa się. Początkowo ma barwę pomarańczową, z czasem blednie i staje się żółtawy. Jest bez smaku, ma przyjemny zapach. Zarodniki mają 9-12 × 4-8 μm średnicy i są eliptyczne, gładkie.
Występowanie
Płomyczka galaretowata występuje w Ameryce Północnej i Środkowej oraz w Europie. Na południu Niemiec i w krajach alpejskich jest dość częsta, a poza tymi regionami w Europie raczej rzadka.
W Polsce występuje rzadko. W Tatrach stanowiska stwierdzono m.in. w dolinach: Kościeliskiej, Strążyskiej i Małej Łąki. Do roku 2020 podano 81 stanowisk. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status R – potencjalnie zagrożony z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych. W latach 1995-2004 grzyb był objęty ochroną częściową, w latach 2004-2014 ochroną ścisłą, a od 2014 roku ponownie ochroną częściową.
Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Belgii, Niemczech, Danii, Estonii, Anglii, Norwegii, Finlandii, Litwie.
Płomyczka galaretowata rozwija się w miejscach wilgotnych, zacienionych, na resztkach drewna, głównie na kłodach świerkowych lub jodłowych (rzadziej innych gatunków), często zagrzebanych w ziemi, przez co wydaje się, że rośnie na ziemi. Czasem pojawia się wprost u nasady pni. Spotykana jest w górach, na glebach wapiennych. Owocniki wytwarza od lipca do października.
Znaczenie
Płomyczka galaretowata to grzyb jadalny, chociaż bez smaku. Może być spożywany na surowo lub używany do marynat. Wykorzystywany jest do ozdoby sałatek (po wcześniejszym sparzeniu ze względów sanitarnych). Dzięki swojemu charakterystycznemu wyglądowi płomyczka nie może być pomylona z jakimkolwiek innym grzybem.
Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:
- Rozszczepka pospolita
- Klejówka plamista
- Co Biblia mówi na temat zdrowej diety i odżywiania?
- Praktyczne porady, jak pokonać uzależnienie od słodyczy
- Obrzydliwa tajemnica Darwina… jeszcze bardziej obrzydliwa!
- Pangea – superkontynent, który uległ rozpadowi
Źródła
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Płomyczka_galaretowata
- https://nagrzyby.pl/atlas?id=366
- https://grzyby.pl/gatunki/Tremiscus_helvelloides.htm
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Gerizo, Ak ccm. Licencja: CC BY-SA 3.0 DE.
