Drzewo oliwne (Olea europaea), znane również jako oliwka europejska, oliwnik europejski lub oliwka uprawna, to gatunek drzewa z rodziny oliwkowatych. Rośnie w niemal całej Afryce, na Półwyspie Arabskim, w Azji Zachodniej oraz w Europie Południowej. Jest też uprawiane w wielu krajach świata, szczególnie w krajach Azji Południowej, Ameryki Północnej, Środkowej i Południowej, w Europie, Australii, na wyspach Oceanu Indyjskiego i innych.
Drzewo oliwne to wiecznie zielone drzewo osiągające wysokość do 12 metrów, jednak w uprawach często jest cięte i kształtowane w formie niskiego krzewu, co ułatwia zbieranie owoców. Ma często krzywy i sękowaty pień, który może osiągać średnicę nawet do 50 centymetrów. Kora drzewa jest gładka i jasna u młodszych okazów, natomiast u starszych jest spękana i pokryta guzami.
Liście drzewa oliwnego są małe, całobrzegie, szerokolancetowate do podłużnie owalnych, krótkoogonkowe. Z wierzchu ciemnozielone, od spodu srebrzysto-popielate, pokryte podobnie jak gałązki włoskami. Drzewo oliwne kwitnie w okresie od kwietnia do maja. Kwiaty są pachnące, małe, o czteroząbkowym kielichu, krótkorurkowej, białawej koronie o czterech łatkach. Kwiat posiada jeden słupek i dwa pręciki.
Najbardziej charakterystyczną cechą drzewa oliwnego są jednak jego owoce. Podobny do śliwki pestkowiec o długości do 3,5 cm ma barwę szarozieloną przed dojrzeniem, a po dojrzeniu zmienia kolor na niebieskawoczarny. Pestka jest brązowa, bruzdkowana, a zarówno mezokarp, jak i pestka zawierają tłuszcz. Oliwki są niezwykle cenne ze względu na swoje właściwości smakowe i zdrowotne, a oliwa z oliwek jest jednym z najzdrowszych tłuszczów roślinnych na świecie.
Drzewo oliwne to także roślina długowieczna, która może żyć nawet 1000 lat. Jest niewymagająca i rośnie nawet na jałowych, kamienistych glebach na stokach wzgórz i gór. Możliwość przetrwania w klimacie ciepłym, na terenach o małych opadach, często w warunkach półpustynnych, zawdzięcza bardzo silnie rozbudowanemu systemowi korzeniowemu.
Co ciekawe, po ścięciu z pnia drzewa oliwkowego łatwo tworzą się odrosty powstające z pąków śpiących. Z czasem odrosty te przejmują funkcję pnia i drzewo rośnie dalej. To sprawia, że drzewa oliwne są często hodowane w formie wielopniowej, co nie tylko ułatwia zbieranie owoców, ale także pozwala na odrobinę różnorodności w kształcie drzew.
Drzewo oliwne jest uważane za jedno z najstarszych drzew uprawnych na świecie. Jego historia sięga 5000 lat p.n.e. Wówczas to w rejonie Morza Śródziemnego zaczęto uprawiać oliwki, a produkowany z nich olej używany był nie tylko do celów kulinarnych, ale także jako kosmetyk i lekarstwo.
Oliwka europejska posiada wiele cennych właściwości leczniczych, przede wszystkim dzięki obecności w liściach związków fenolowych, triterpenów, steroli, kwasów i flawonoidów. Badania laboratoryjne wykazały, że oleuropeina i hydroksytyrozol wykazują silne działanie przeciwbakteryjne wobec bakterii Gram-ujemnych i Gram-dodatnich. Oliwka może być wykorzystywana w leczeniu infekcji układu jelitowego i oddechowego, a także chorób, takich jak przeziębienie, grypa, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, opryszczka, półpasiec, malaria, cukrzyca i wiele innych. Ze względu na zawartość związków fenolowych, oliwka europejska wykazuje także działanie przeciwutleniające, co może mieć korzystny wpływ na układ krążenia.
Oliwka europejska jest także popularnym składnikiem kosmetyków ze względu na swoje właściwości nawilżające, przeciwzapalne i przeciwstarzeniowe. Może być stosowana w pielęgnacji skóry, włosów i paznokci, a także w preparatach do masażu. Dzięki zawartości cennych substancji odżywczych, oliwka pomaga w regeneracji skóry, łagodzi podrażnienia i działa kojąco.
Oliwka europejska ma bardzo ważne znaczenie w kulturze i religii. W Biblii jest wymieniana aż 138 razy, co świadczy o jej ogromnym znaczeniu w czasach biblijnych. Jest jedną z kilku roślin obiecanych Żydom w Ziemi Obiecanej. Symbolizuje pokój w postaci gałązki oliwnej trzymanej w dziobie przez gołębicę, co zostało zaczerpnięte z biblijnej historii o potopie i arce Noego. Oliwą z oliwek namaszczano biblijnych proroków, królów i kapłanów, a także chorych. Gałązki oliwne zdobiły również głowy zwycięzców olimpiad w Starożytnej Grecji. Oliwka europejska jest też obecna w herbach i godłach różnych państw, a łatwość tworzenia odrostów przez drzewo oliwkowe uznawana jest w chrześcijaństwie za symbol zmartwychwstania.
Źródła
1. https://pl.wikipedia.org/wiki/Oliwka_europejska
2. https://www.medicover.pl/o-zdrowiu/oliwka-europejska-srodziemnomorska-sila-zdrowia,5020,n,2669
