Drętwa europejska znana także jako drętwa śródziemnomorska, drętwa pstra lub drętwa plamista (Torpedo marmorata) to przedstawiciel rodziny Torpedinidae. Zamieszkuje wschodni Atlantyk. Spotkać ją można od Morza Północnego po wybrzeża Południowej Afryki. Preferuje płytkie i umiarkowanie głębokie środowiska. Ten bentosowy gatunek potrafi przetrwać w wodach o bardzo niskiej zawartości tlenu. Ogon jest muskularny z dwiema równymi płetwami grzbietowymi oraz dużą płetwą ogonową. Ciemnobrązowy, marmurkowy wzór ułatwia identyfikację gatunku. Samce dorastają zwykle do 36–38 cm długości. Samice osiągają 55–61 cm.
Ten samotnik o nocnym trybie życia zazwyczaj ukrywa się na dnie. Często zakopany jest w piasku, wystawiając z niego jedynie oczy i otwory oddechowe. Jako powolny drapieżnik poluje głównie na niewielkie ryby kostnoszkieletowe. Atakuje z ukrycia. Ofiary obezwładnia impulsami elektrycznymi. W obliczu zagrożenia broni się, ruszając w kierunku napastnika, pływając w pętli lub obracając się brzuchem na zewnątrz i jednocześnie emitując silne wyładowania. Parzyste narządy elektryczne tej ryby mogą generować napięcie rzędu 70–80 woltów. Drętwy europejskie są żyworodne. Zarodki odżywiają się żółtkiem oraz specjalną substancją odżywczą wytwarzaną przez samicę. Ciąża trwa od 9 do 12 miesięcy. Co dwa lata samice rodzą od 3 do 32 młodych. Od razu potrafią one generować impulsy elektryczne.
Wyładowania elektryczne tego gatunku, choć bolesne, nie zagrażają bezpośrednio życiu człowieka. Już w starożytności doceniano ich niezwykłe właściwości, wykorzystując je do łagodzenia przewlekłych bólów głowy. Obecnie drętwy śródziemnomorskie służą jako organizmy modelowe w badaniach biomedycznych. Choć często łapane są jako przyłów w przybrzeżnych połowach dennych, nie mają dużej wartości handlowej i zazwyczaj są wyrzucane. Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) sklasyfikowała ten gatunek jako narażony na wyginięcie.
Taksonomia
Drętwa europejska została opisana w 1810 roku przez francuskiego przyrodnika Antoine’a Risso w jego dziele Ichtyologie de Nice, ou histoire naturelle des poissons du département des Alpes maritimes. Nazwa gatunkowa marmorata, pochodzi z łaciny. Oznacza „marmurkowana” i nawiązuje do charakterystycznego wzoru barwnego tej ryby. Ponieważ nie zachowały się typowe okazy tego gatunku, w 1999 roku Ronald Fricke wyznaczył oryginalną ilustrację Risso jako lektotyp.
W obrębie rodzaju Torpedo drętwa śródziemnomorska należy do podrodzaju Torpedo. Różni się on od podrodzaju Tetronarce obecnością frędzlowatych krawędzi otworów oddechowych oraz bogatym, ozdobnym ubarwieniem grzbietu. W literaturze anglojęzycznej gatunek ten bywa określany jako „common crampfish”, „marbled torpedo”, „numbfish” czy „spotted torpedo”. Nazwy te odzwierciedlają zarówno wygląd ryby, jak i jej zdolności do generowania wyładowań elektrycznych.
Zasięg występowania
Drętwa europejska zasiedla rozległe obszary wschodniego Oceanu Atlantyckiego. Spotkać ją można od Szkocji i południowej części Morza Północnego aż po Przylądek Dobrej Nadziei. Występuje również w Morzu Śródziemnym. Największe zagęszczenie gatunku odnotowane zostało w jego zachodnich rejonach. Preferuje wody o temperaturze poniżej 20°C.
Ryba zazwyczaj spotykana jest na głębokościach od 10 do 30 metrów w rejonie Wielkiej Brytanii i Irlandii, od 20 do 100 metrów u wybrzeży Włoch oraz do 200 metrów u wybrzeży Tunezji. Znane są przypadki obserwacji gatunku nawet na głębokości 370 metrów. W południowych częściach swojego zasięgu zwykle występuje na głębszych wodach niż pokrewna drętwa pawik (Torpedo torpedo).
Jako gatunek denny, drętwa śródziemnomorska preferuje skaliste rafy i łąki trawy morskiej. Bywa również spotykana na piaszczystych i mulistych dnach w ich pobliżu. W ciepłych letnich miesiącach ciężarne samice migrują do Zatoki Arcachon w północno-zachodniej Francji. Często występują tam w bardzo płytkich, błotnistych kałużach w pobliżu obszaru hodowli ostryg. Prawdopodobnie latem i jesienią ryba odbywa również migracje na północ, w okolice Wysp Brytyjskich.
Opis
Ciało drętwy europejskiej ma miękką, wiotką strukturę i jest pozbawione skórnych ząbków. Jej gruby dysk płetw piersiowych ma niemal okrągły kształt i stanowi 59–67% całkowitej długości ciała. Pod skórą, w pobliżu niewielkich oczu, widoczne są parzyste, nerkowate narządy elektryczne. Tuż za każdym okiem znajduje się duży, owalny otwór oddechowy z 6–8 długimi, palcowatymi wyrostkami na krawędzi. Niemal stykają się one w centrum. Na karku, za otworami oddechowymi, widoczne jest 5–7 wyraźnych porów śluzowych. Między nozdrzami ryba posiada czworokątną fałdę skórną. Jest ona znacznie szersza niż dłuższa. Sięga niemal do niewielkiego, łukowatego otworu gębowego. Zęby są drobne, z pojedynczym ostrym wierzchołkiem, ułożone w układzie pięciokątnym. Pięć par szczelin skrzelowych znajduje się na spodzie dysku. Są one niewielkie i wąskie.
Dwie płetwy grzbietowe, o zaokrąglonych wierzchołkach, są położone blisko siebie. Ich nasady mają długość około dwóch trzecich wysokości płetwy. Nasada pierwszej płetwy grzbietowej znajduje się za nasadą płetw brzusznych. Druga płetwa grzbietowa jest tylko nieco mniejsza od pierwszej. Krótki, masywny ogon posiada fałdy skórne biegnące po obu bokach. Kończy się dużą trójkątną płetwą ogonową z zaokrąglonymi krawędziami.
Grzbiet drętwy pstrej ma ciemny, marmurkowy wzór na jasnobrązowym lub ciemnobrązowym tle. Niektóre osobniki mogą być jednolicie brązowe. Spód jest biały z ciemniejszymi krawędziami płetw. Ryba może dorastać do 1 metra długości. Samce zazwyczaj osiągają 36–38 cm, a samice 55–61 cm. Maksymalna odnotowana waga wynosi 3 kg. Co ciekawe, nie zaobserwowano znaczących różnic w maksymalnych rozmiarach drętw w różnych obszarach geograficznych.
Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:
- Chaetodon austriacus
- Banteng azjatycki – banteng
- Nietoperze, pszczoły, motyle – złożona inżynieria
- Czy Księżyc jest dziełem przypadku?
- Zagadka Whopper Sand
Źródło
1. https://en.wikipedia.org/wiki/Marbled_electric_ray [dostęp: 16.12.2024]
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Philippe Guillaume . Licencja: CC BY 2.0.
