Czerniec grubopędowy (Actaea pachypoda), znany również jako świecznica grubopędowa, to gatunek rośliny należącej do rodziny jaskrowatych (Ranunculaceae). Pochodzi z lasów Ameryki Północnej i jest popularnym gatunkiem wśród miłośników ogrodnictwa ze względu na swoje piękne, białe owoce, zwane jagodami. Rośnie w lasach liściastych. Występuje na wysokości do 1200 m n.p.m. Najlepiej rośnie w cieniu. Preferuje żyzne, próchniczne podłoże. Kwitnie od maja do czerwca, natomiast owoce dojrzewają od lipca do października.
Czerniec grubopędowy to wieloletnia, bardzo odporna na mróz bylina, która może osiągnąć wysokość od 50 do 60 cm. Liście tej rośliny są złożone z trzech listków o kształcie od owalnego do elipsoidalnego. Pojedyncze listki są proste lub trójdzielne, od spodu owłosione. Blaszka liściowa jest ząbkowana na brzegu, a ogonek liściowy jest mniej lub bardziej owłosiony.
Kwiaty czernca grubopędowego zebrane są w wyprostowane grona, które dorastają do 2-17 cm długości i rozwijają się na szczytach pędów. Kwiaty są białe i osadzone na długich szypułkach, które również są owłosione.
Owoce czernca grubopędowego to jagody o kształcie od elipsoidalnego do kulistego, osiągające 6-9 mm średnicy. Mają białą (czasami czerwoną) barwę, a czarna część znajduje się przy wierzchołku. Owoce te są osadzone na grubych szypułkach o czerwonej barwie.
Świecznica grubopędowa jest łatwa w uprawie i wymaga niewielkiej pielęgnacji, co czyni ją idealnym wyborem dla początkujących ogrodników. Roślina ta może być rozmnażana przez nasiona lub przez podział kłącza wiosną lub jesienią. Wymaga wilgotnej gleby i umiarkowanego zacienienia, co czyni ją idealnym wyborem do sadzenia wzdłuż ogrodowych ścieżek, pod drzewami lub w miejscach, gdzie jest mniej intensywne nasłonecznienie.
Actaea pachypoda jest rośliną o wielu właściwościach leczniczych. Cała roślina, a zwłaszcza jej korzeń, wykazuje działanie przeciwdrgawkowe, przeciwreumatyczne, emmenagogiczne, oksytotyczne i pobudzające. Zawarte w niej substancje czynne wpływają na układ nerwowy, a także na regulację hormonalną i układ krążenia.
W medycynie ludowej korzeń tej rośliny był stosowany w leczeniu kaszlu, przeziębień, reumatyzmu i kiły. W małych dawkach używano go również jako środek łagodzący ból porodowy. Napar z korzeni stosowany był zewnętrznie do leczenia swędzącej skóry i jako płukanka na ból gardła.
Liście tej rośliny są również stosowane w niektórych kulturach ludowych. Napar z liści piły kobiety niektórych plemion indiańskich w celu pobudzenia wypływu mleka.
Jednak należy pamiętać, że czerniec grubopędowy jest rośliną trującą i spożycie jej może prowadzić do poważnych chorób. Wszystkie części rośliny są trujące, lecz najwięcej toksyn znajduje się w owocach i korzeniach. Zawiera między innymi glikozydy i protoanemoninę. W przypadku spożycia w dużych ilościach pojawić mogą się objawy, takie jak pieczenie w ustach i gardle, ślinotok, ostre bóle brzucha, bóle głowy, biegunka, zawroty głowy czy halucynacje. Przed zażyciem rośliny należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.
Źródła
1. https://pl.wikipedia.org/wiki/Czerniec_grubopędowy
2. https://www.futuregardens.pl/czerniec-czerwony-actaea-rubra-c2.html
3. https://atlas-roslin.pl/gatunki/Actaea_pachypoda.htm
4. https://pfaf.org/user/Plant.aspx?LatinName=Actaea+pachypoda
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Meneerke bloem. Licencja: CC BY-SA 3.0.
