Brzuchorzęski (Gastrotricha) to niewielkie, cylindryczne organizmy bezkręgowe, osiągające rozmiary od 0,06 do 3 mm. Podzielono je na dwa rzędy: Macrodasyida, który można spotkać w środowisku morskim i Chaetonotida, który zamieszkuje zarówno środowiska morskie, jak i słodkowodne.
Występowanie
Brzuchorzęski występują na całym świecie. Większość z nich zamieszkuje strefę przydenną, żyjąc w perifytonie, czyli warstwie drobnych organizmów i materiału organicznego osiadającego na dnie zbiorników wodnych. Zasiedlają przestrzenie w środowiskach morskich i słodkowodnych, powierzchnie roślin wodnych oraz zanurzonych obiektów, a także cienką warstwę wody otaczającą cząstki gleby na lądzie. Można je znaleźć również w stojących zbiornikach wodnych oraz w beztlenowych osadach, gdzie potrafią przetrwać nawet w obecności siarkowodoru. Kiedy zbiorniki wodne wysychają, umieją przetrwać okresy suszy w postaci jaj. Niektóre gatunki w niesprzyjających warunkach potrafią tworzyć cysty.
Morfologia
Ciało gastrotrichów jest stosunkowo proste w budowie, składa się z regionu głowowego, zawierającego mózg i narządy zmysłów oraz tułowia, w którym znajduje się prosty układ pokarmowy i narządy rozrodcze. Górna część ciała jest wypukła, natomiast dolna spłaszczona. Posiadają system złożony z dwóch gruczołów: jeden wydziela substancję klejącą, a drugi substancję umożliwiającą odczepienie. Rzęski, które odpowiadają za ruch tych niewielkich organizmów, znajdują się wokół otworu gębowego oraz na dolnej części głowy i tułowia. Sposoby poruszania się różnią się w zależności od gatunku. Mogą przypominać pełzanie lub skakanie.
Brzuchorzęski nie posiadają układu oddechowego ani krwionośnego. Ich podstawowe narządy zmysłów to szczecinki oraz kępki rzęsek na powierzchni ciała, które pełnią funkcję mechanoreceptorów, odpowiadających za odczuwanie nacisku. Dodatkowo na ich głowie występują dołki rzęskowe, proste fotoreceptory oraz mięsiste wyrostki działające jako chemoreceptory.
Odżywianie
Brzuchorzęski żywią się detrytusem (drobnymi szczątkami materii organicznej), zasysając cząsteczki za pomocą umięśnionej gardzieli. Same także stanowią pożywienie dla innych zwierząt zamieszkujących faunę wodną.
Rozmnażanie
Rozmnażanie i zachowania reprodukcyjne brzuchorzęsek są słabo rozpoznane. Wiadomo jednak, że należą do grupy hermafrodytów. Gatunki morskie składają jaja, z których rozwijają się od razu miniaturowe dorosłe osobniki. Gatunki słodkowodne rozmnażają się partenogenetycznie, produkując jaja niezapłodnione.
Niektóre gatunki potrafią składać jaja, które pozostają w stanie uśpienia podczas suszy lub niskich temperatur. Te same gatunki są także w stanie produkować normalne jaja, które wykluwają się w ciągu jednego do czterech dni, gdy warunki są bardziej sprzyjające.
Brzuchorzęski dojrzewają niezwykle szybko, a ich cykl życia trwa zaledwie kilka dni. Każda dorosła forma tego niewielkiego organizmu ma stałą liczbę komórek, która jest genetycznie ustalona. Po zakończeniu rozwoju embrionalnego podziały komórkowe ustają, a dalszy wzrost wynika tylko z powiększania się komórek.
Źródła
1. https://en.wikipedia.org/wiki/Gastrotrich [dostęp: 01.09.2024].
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Jasper Nance. Licencja: CC BY-SA 3.0.
