Anoplopoma, znana także jako dorszyk czarny lub karbonela (Anoplopoma fimbria) to wyjątkowy przedstawiciel rodziny Anoplopomatidae i jedyny gatunek z rodzaju Anoplopoma. W języku angielskim funkcjonuje pod wieloma nazwami, takimi jak butterfish, blue cod, coal cod czy snowfish. Warto jednak zaznaczyć, że wiele z tych nazw odnosi się również do innych, niespokrewnionych gatunków. W Stanach Zjednoczonych jedyną akceptowaną przez FDA nazwą rynkową jest „sablefish„. „Black cod” z kolei uznawane jest za określenie regionalne i nie powinno być stosowane jako oficjalne oznaczenie.
Dorszyk czarny zamieszkuje muliste dna morskie w północnym Pacyfiku. Żyje na głębokościach od 300 do nawet 2 700 metrów. Jest gatunkiem o dużym znaczeniu handlowym. Szczególnie w Japonii ceniony jest za delikatne mięso i charakterystyczny smak.
Opis
Anoplopoma to gatunek ryby głębinowej powszechnie występujący w północnym Pacyfiku. Dorosłe osobniki są oportunistycznymi drapieżnikami. Żywią się głównie rybami, takimi jak mintaj alaskański, olakon, kartacz, śledź, piaskowiec i dorsz pacyficzny. Ich dieta obejmuje również kałamarnice, kryle i meduzy. Karbonela jest długowieczna. Najstarszy zarejestrowany osobnik miał aż 94 lata. Większość przedstawicieli gatunku odławianych komercyjnie ma jednak mniej niż 20 lat.
Wielkość dorszyka czarnego różni się w zależności od regionu. Największe osobniki odnotowano w wodach Alaski, gdzie ryby mierzyły ok. 114 cm, a ich waga oscylowała w okolicach 25 kg. Zazwyczaj anoplopomy są jednak znacznie mniejsze. Ich średnia długość wynosi poniżej 70 cm.
Badania z użyciem oznakowania ujawniły, że karbonele potrafią przemierzać imponujące odległości. Przemieszczają się nawet na odległość 2 000 km. Średni dystans między miejscem wypuszczenia a ponownego złowienia wynosił 602 km. Roczna migracja z kolei wynosiła mniej więcej 191 km.
Zasięg występowania
Anoplopoma występuje na szelfach i stokach północnego Pacyfiku. Żyje na głębokościach od 50 do 2700 metrów. Największe zagęszczenie populacji obserwuje się na głębokościach 100–300 metrów. Ryba ta osiąga przeciętnie długość od 40 do 70 cm i masę od 2 do 10 kg. Największe osobniki mogą dorastać do ponad 100 cm długości i ważyć nawet 45 kg.
Ekologia
Anoplopoma to ryba przydenna. Zamieszkuje słone wody oceaniczne. Młodsze osobniki preferują płytsze rejony. Spotykane są bliżej lądu oraz wokół wysp. Jako drapieżnik dorszyk czarny żywi się bezkręgowcami dennymi, takimi jak skorupiaki i głowonogi, oraz drobnymi rybami.
Do rozrodu przystępuje zimą. Rozwój trwa około dwóch tygodni. Larwy mają charakter pelagiczny. Unoszą się w toni wodnej. Dojrzałość płciową ryba osiąga między czwartym a szóstym rokiem życia.
Anoplopoma jest wysoko ceniona w kuchni za swoje delikatne mięso i wyjątkowe walory smakowe.
Rybołówstwo
Anoplopomy są zwykle poławiane za pomocą włoków dennych, krążków linowych oraz specjalnych pułapek. Rybołówstwo w północno-wschodnim Pacyfiku jest zarządzane niezależnie w trzech głównych regionach: na wodach Alaski, w rejonie kanadyjskiej Kolumbii Brytyjskiej oraz wzdłuż zachodniego wybrzeża Stanów Zjednoczonych, obejmującego stany Waszyngton, Oregon i Kalifornię. W tych obszarach połowy osiągnęły szczyt w latach 70. i 80. XX wieku. Następnie spadły z powodu zmniejszenia populacji oraz wprowadzenia restrykcji zarządzania.
Połowy dorszyka czarnego na Alasce, prowadzone za pomocą krążków linowych, zostały certyfikowane jako zrównoważone przez organizację Marine Stewardship Council. Podobny certyfikat posiada ograniczone rybołówstwo denne na zachodnim wybrzeżu USA, które obejmuje również połowy karboneli.
Na Alasce połowy linowe często są zakłócane przez kaszaloty i orki, które zjadają anoplopomy bezpośrednio z haczyków podczas wyciągania sprzętu. Problem ten stanowi wyzwanie dla rybaków, utrudniając odłów i zmniejszając efektywność połowów.
Hodowla dorszyków czarnych w akwakulturze stanowi obszar intensywnych badań. Rozwój tej technologii może w przyszłości odciążyć naturalne populacje i wesprzeć ich zrównoważone wykorzystanie.
Zastosowanie kulinarne
Mięso anoplopomy jest niezwykle delikatne i łagodne w smaku. Po przygotowaniu zyskuje łuskowatą konsystencję, przypominającą antara patagońskiego, znanego jako chilijski okoń morski. Dorszyka czarnego można przygotowywać na wiele sposobów – grillować, wędzić, smażyć, a także serwować na surowo w formie sushi. Co istotne, karbonela jest źródłem kwasów omega-3, takich jak EPA i DHA, zawierając ich ilości porównywalne do dzikiego łososia.
Anoplopoma w tradycjach kulinarnych
W kuchni amerykańskiej wędzoną anoplopomę często nazywa się „sable„. Od lat jest niezwykle popularnym produktem w nowojorskich delikatesach specjalizujących się w wędzonych rybach. Szczególnie powszechna jest w kuchni żydowskiej, gdzie podaje się ją na śniadanie, zazwyczaj w połączeniu z bajglami.
W kuchni japońskiej dorszyk czarny, znany jako gindara, często przygotowywany jest w stylu saikyo yaki. Kucharze marynują rybę przez kilka dni w słodkiej białej paście miso, lub w osadach sake (kasuzuke), a następnie ją pieką. Ten sposób przyrządzania spopularyzował Nobu Matsuhisa – japońsko-peruwiański szef kuchni, który wprowadził danie „Black Cod with Miso” do restauracji w Los Angeles. W 1994 roku przeniósł je do swojej nowojorskiej restauracji Nobu, gdzie stało się jej znakiem rozpoznawczym.
Zawartość rtęci
Badania dotyczące akumulacji rtęci w mięsie anoplopomy wykazują średnie stężenia wynoszące od 0,1 ppm do 0,4 ppm. Amerykańska Agencja Żywności i Leków (FDA) klasyfikuje dorszyka czarnego w kategorii „Dobry wybór” – w przewodniku dla kobiet w ciąży i rodziców, zalecając spożywanie jednej porcji o wadze 4 uncji (ok. 113 g, w stanie surowym) tygodniowo dla dorosłych.
Sekcja epidemiologii Alaski uznaje natomiast karbonelę z tego regionu za „produkt o niskiej zawartości rtęci” i nie wprowadza żadnych ograniczeń dotyczących jej spożycia przez osoby ze wszystkich grup demograficznych.
Przy okazji polecamy zapoznać się z artykułami:
- Żuraw stepowy
- Łabędź trąbiący
- Skąd się bierze godność człowieka?
- Czy grozi nam III wojna światowa? Cz. 1: Historia, teraźniejszość i prognozy
- Ubóstwo – pytania i odpowiedzi z Pisma Świętego
Źródło
1. https://en.wikipedia.org/wiki/Sablefish [dostęp: 11.12.2024]
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Rick Starr. Licencja: Domena Publiczna.
