Owczarek niemiecki (owczarek alzacki, wilczur) to rasa psa pracującego średniej lub dużej wielkości, wyhodowana w Niemczech przez Maxa von Stephanitza, który w 1899 roku użył różnych niemieckich psów pasterskich do jej rozwoju. Pierwotnym przeznaczeniem tej rasy była praca jako pies pasterski.
Według danych Międzynarodowej Federacji Kynologicznej, w 2013 roku owczarki niemieckie miały drugą najwyższą liczbę rejestracji rocznych.
Historia
W latach 90. XIX wieku podjęto próby standaryzacji ras psów, aby zachować cechy, które pomagały im w wypasaniu i ochronie owiec. Max von Stephanitz, student weterynarii, w 1899 roku zobaczył psa o imieniu Hektor Linksrhein, który pasował do jego wizji doskonałego psa pracującego. Pod wrażeniem siły, inteligencji i lojalności Hektora, zakupił go, a następnie założył Towarzystwo Owczarka Niemieckiego. Hektor został zarejestrowany jako pierwszy tej rasy. Wszystkie współczesne wilczury wywodzą się z tej linii hodowlanej.
W pierwszej połowie XX wieku owczarek był silnie kojarzony z nazizmem, głównie ze względu na jego pracę w wojsku i wykorzystanie wilczurów do stróżowania w obozach koncentracyjnych.
Wkrótce po wprowadzeniu owczarków do USA, zaczęto kojarzyć tę rasę z gangsterami i przemytnikami, co sprawiło, że w 1929 roku w Australii tymczasowo zakazano ich importu.
Nazwa
Rasa została nazwana przez jej twórcę. Po I wojnie światowej z powodu antyniemieckiego nastawienia, zmieniono nazwę na owczarek alzacki, od francuskiego regionu Alzacja, który graniczy z Niemcami.
Opis
Owczarki niemieckie to psy średniej lub dużej wielkości o wysokość w kłębie 60–65 cm (psy) i 55–60 cm (suki) i są raczej dłuższe niż wyższe. Mogą rozwinąć prędkość do 48 km/h.
Owczarki alzackie mają wypukłe czoło, długi, kwadratowy pysk z mocnymi szczękami i czarny nos. Oczy brązowe o średniej wielkości i duże, stojące prosto uszy. Długa szyja unosi się, gdy pies jest podekscytowany, i obniża podczas szybkiego biegu oraz polowania. Ogon jest bujny i sięga stawu skokowego.
Szata składa się z gęstej i przylegającej sierści z grubym podszerstkiem, która występuje w wariancie krótkim i długim. Najczęstsze umaszczenie to czarne podpalane lub czarne z rudym, brązowym, płowym lub jasnoszarym podpalaniem.
Inteligencja
Dzięki swojej sile, inteligencji i zdolności szybkiego uczenia się, owczarki niemieckie są bardzo cenione w policji i służbach ratowniczych, ponieważ lepiej rozumieją polecenia niż inne rasy.
Temperament
Owczarki niemieckie to psy o umiarkowanej aktywności, pewne siebie i zdecydowane. Charakteryzują się potrzebą posiadania celu. Mogą stać się nadmiernie opiekuńcze wobec rodziny, wobec której są bardzo posłuszne i lojalne, jeśli nie zostaną odpowiednio socjalizowane. Zwykle nie są skłonne do szybkiego nawiązywania relacji z obcymi osobami.
Agresja
W latach 1971–2018 w USA owczarki alzackie były odpowiedzialne za najwięcej poważnych ugryzień wymagających hospitalizacji spośród wszystkich ras psów.
Kontrowersje
Niektóre linie hodowlane mają ekstremalnie wygięty grzbiet, co wpływa negatywnie na sposób poruszania się tylnych nóg. Kennel Club utrzymuje, że „kwestia zdrowia to nie tylko różnica opinii, lecz fundamentalny problem dotyczący podstawowej budowy i ruchu rasy”. Postanowiono przeszkolić sędziów, aby karali psy z tymi problemami.
Współcześnie specjaliści krytykują owczarki za odchylenie od pierwotnej wizji twórcy tej rasy, który zakładał ścisłą kontrolę hodowli w celu niwelowania wad rozwojowych.
Warianty
Owczarek Wschodnioeuropejski
Odmiana owczarka hodowana w byłym ZSRR, mająca na celu stworzenie większej, bardziej odpornej na zimno wersji tej rasy. Nie ma ona fizycznych deformacji, które występują w zachodnich liniach wystawowych.
Owczarek Królewski
Hodowcy tej odmiany z USA dążyli do naprawienia fizycznych deformacji obecnych w oryginalnej rasie.
Owczarek Shiloh
Wariant owczarka niemieckiego rozwijany w USA w latach 70. i 80. XX wieku, mający na celu poprawę problemów behawioralnych i fizycznych tej rasy.
Owczarek Biały
Odmiana hodowana, która zdobyła popularność w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie.
Pies roboczy
Owczarki niemieckie są często wybierane do pracy jako psy robocze, szczególnie do pracy w policji, gdzie są wykorzystywane np. do tropienia przestępców czy patrolowania niebezpiecznych obszarów. Wiele wilczurów pracuje również w wojsku, pełniąc tam funkcje zwiadowcze.
Są też jedną z najczęściej wykorzystywanych ras w rolach związanych z pracą węchową, takich jak poszukiwanie zaginionych osób, wykrywanie narkotyków czy materiałów wybuchowych.
Nadal wykorzystuje się je także jako psy pasterskie.
Liczebność
W 1919 roku zarejestrowano 54 owczarki niemieckie. W 2020 roku były trzecią najczęściej rejestrowaną rasą według AKC.
Zdrowie
Wiele powszechnych problemów zdrowotnych owczarka niemieckiego jest skutkiem chowu wsobnego (krewniaczego).
Długość życia owczarka niemieckiego jest krótsza (11,3 lata) niż średnia długość życia innych psów: do 12 lat (mieszańce) i 12,7 lat (psy rasowe).
Zaburzenie rdzenia kręgowego częściej dotyka owczarki alzackie niż inne rasy.
Częściej cierpią też na dziedziczną chorobę krwotoczną oraz zewnątrzwydzielniczą niewydolność trzustki (EPI), ma też skłonność do zaburzeń szkieletowych, w tym dysplazji stawów biodrowych, zespołu ogona końskiego i osteoartrozy. U owczarków występuje też częściej karłowatość przysadkowa, powodująca opóźnienie wzrostu, utrzymanie sierści szczenięcej w wieku dorosłym, a w końcu utraty sierści.
Źródło
1. https://en.wikipedia.org/wiki/German_Shepherd [dostęp: 06.09.2024].
© Źródło zdjęcia głównego: Canva.
