Pandka ruda (Ailurus fulgens), znana również jako panda mała, panda czerwona, panda mniejsza to niewielki ssak pochodzący z wschodnich Himalajów i południowo-zachodnich Chin. Jest gatunkiem zagrożonym wyginięciem.
Taksonomia
Panda mała została po raz pierwszy opisana i nazwana w 1825 roku przez Frederica Cuviera, który nadał jej obecne naukowe imię Ailurus fulgens.
Podgatunki i gatunki
Panda ruda tradycyjnie dzieli się na dwa podgatunki: pandę małą himalajską (A. f. fulgens), która ma prostszy profil, jaśniejszy pysk i sierść z ochrowymi końcówkami na dolnej części grzbietu i zadu oraz chińską (A. f. styani) z nachyloną kufą, ciemniejszym futrem oraz większym kontrastem między prążkami ogona.
Opis
Panda mała ma charakterystyczne czerwono-brązowe futro, czarny brzuch i nogi, a także biały pysk i krawędzie uszu. Puszysty ogon odznacza się czerwonymi i żółtymi pierścieniami oraz ciemniejszym końcem. Kolor futra pomaga zakamuflować się pandce rudej w lasach, w których dominują czerwone mchy i białawe porosty. Innymi znakami szczególnymi pandy małej jest krótki pysk i trójkątne uszy.
Ich łapy są przystosowane do wspinaczki, a kość heterotopowa tworząca „szósty palec”, pomaga im chwytać pędy bambusa.
Maksymalna długość ciała pandy rudej wynosi 63,5 cm. Pandy himalajskie ważą od 3,2 do 9,4 kg, a chińskie osiągają wagę nawet do 15 kg.
Rozmieszczenie i siedlisko
Panda mała zamieszkuje lasy umiarkowane i podalpejskie w Nepalu, Indiach, Bhutanie, południowym Tybecie oraz w chińskich prowincjach Syczuan i Junnan. Preferuje lasy, w których dominuje bambus i środowiska z temperaturą wynoszącą od 10 do 25 °C.
Pandę czerwoną można spotkać w pobliżu wody i przy powalonych pniach drzew i pniakach, które ułatwiają jej dostęp do bambusa. W niektórych rezerwatach współżyje z pandą wielką.
Zachowanie i ekologia
Obserwacja pandki rudej w jej naturalnym środowisku jest utrudniona, większość badań zachowań tego ssaka przeprowadzono w niewoli.
Jest aktywna nocą i o zmierzchu, a w ciągu dnia zazwyczaj odpoczywa na drzewach lub innych podwyższonych miejscach. Rozciąga się na gałęzi, gdy jest ciepło lub zwija w kłębek w chłodne dni.
Panda ruda jest przystosowana do wspinania się na drzewa, z łatwością schodzi z nich pyskiem w dół, trzymając się pnia tylnymi łapami. Na ziemi porusza się szybko, kłusując lub skacząc.
Terytorialność
Dorosłe pandy mniejsze są zazwyczaj terytorialne i lubią samotność. Oznaczają swoje terytoria za pomocą moczu, odchodów oraz wydzielin z gruczołów okołoodbytowych. Znakowanie zapachowe najczęściej odbywa się na ziemi, przy czym samce znaczą częściej i dłużej.
Dieta i sposób odżywiania
Pandka ruda jest głównie roślinożerna i żywi się w dużej mierze bambusem. Jej dieta obejmuje również owoce, kwiaty, żołędzie, jaja, a nawet owady i małe gryzonie. Liście bambusa są dostępnym pożywieniem zazwyczaj przez cały rok, a zimą często jedynym.
Panda czerwona chwyta jedzenie jedną z przednich łap. Je siedząc lub stojąc.
Komunikacja
Pandka ruda wykorzystuje co najmniej siedem różnych rodzajów wokalizacji, takich jak warczenie, szczekanie, chrząkanie i piski które pojawiają się podczas walk i agresywnych pościgów; pohukiwanie jest kolejnym dźwiękiem, który wydaje i reakcją na zbliżenie się innego osobnika, beczenie natomiast związane jest z oznaczaniem terenu poprzez zapach.
W trakcie zabawowych, ale też agresywnych walk pandy wyginają grzbiety i ogony. Mogą również stać na tylnych łapach, podnosić przednie kończyny nad łeb i skakać.
Gdy czują się zagrożone stają na dwóch łapach, a przednie kończyny podnoszą nad głowę, by stworzyć złudzenie, że są większe i groźniejsze.
Rozmnażanie
Pandy małe rozmnażają się od okresu przesilenia zimowego, gdy dni stają się dłuższe. Okres godowy trwa od stycznia do marca, a małe pandy rodzą się od maja do sierpnia.
Podczas sezonu rozrodczego samce i samice spędzają więcej czasu razem, odpoczywając i jedząc blisko siebie. Samice w rui oznaczają swoje terytorium.
Ciąża trwa około 131 dni.
Młode rodzą się ślepe i są całkowicie zależne od matki przez pierwsze trzy do czterech miesięcy. Osiągają pełną wielkość w wieku 12 miesięcy i dojrzewają płciowo, gdy mają ponad rok.
Śmiertelność i choroby
Na wolności pandka ruda może paść ofiarą lampartów. W niewoli żyje do około 14 lat. Pandy małe często są zainfekowane przez pasożyty takie jak pierwotniaki, nicienie, przywry i tasiemce. W zoo pandy mogą cierpieć na grzybicę skóry, zapalenie płuc i na choroby związane z obecnością bakterii Escherichia coli.
Zagrożenia
Największe zagrożenia dla pandy czerwonej to zniszczenie i fragmentacja jej siedlisk, spowodowane wzrostem liczby ludności, wylesianiem, nielegalnym pozyskiwaniem materiałów leśnych oraz pasterstwem. Poważne zagrożenie stanowi również kłusownictwo. W Chinach jej populacja spadła o 40% w ciągu ostatnich 50 lat.
Ochrona
Panda ruda jest objęta ochroną w ramach CITES, a w krajach, w których występuje, polowanie na nią jest zabronione. W Nepalu i Chinach prowadzi się działania na rzecz ochrony jej siedlisk oraz programy edukacyjne.
W niewoli
Panda ruda zaczęła być hodowana w niewoli w drugiej połowie XIX wieku, z pierwszymi młodymi urodzonymi w 1908 roku.
Obecnie istnieją międzynarodowe programy hodowlane, takie jak Księga Hodowlana i Europejski Program Ochrony Zwierząt.
Znaczenie kulturowe
Jej wizerunek pojawia się na starych chińskich zwitkach, a skóra i ogon są używane w rytuałach i jako amulety w Nepalu i Bhutanie. Panda ruda przedstawiana jest także w filmach animowanych, grach wideo i w różnych produktach komercyjnych.
Źródło
1. https://en.wikipedia.org/wiki/Red_panda [dostęp: 04.09.2024].
© Źródło zdjęcia głównego: Wikimedia Commons. Autor: Mathias Appel. Licencja: CC0 1.0.
