Wodno-lądowy wieloryb czy lądowy pływak?

Niedawny artykuł opublikowany przez Oliviera Lamberta i współautorów¹ donosi o znalezieniu nowego skamieniałego kręgowca na peruwiańskiej pustyni, któremu nadano nazwę Peregocetus pacificus. Skamielina została odkryta w drobnoziarnistych osadach Yumaque Member z eoceńskiej formacji Caballas we wschodnim basenie Pisco. Od samego początku artykułu autorzy opisują skamielinę jako „walenia”, „walenia protocetidae”, „czterokończynowego wieloryba” oraz „pierwszy niezaprzeczalny zapis czworonożnego wieloryba z Oceanu Spokojnego i południowej półkuli”.

Protocetidae to zróżnicowana grupa wymarłych czworonożnych kręgowców znanych z Europy, Azji, Ameryki Południowej i Północnej oraz Afryki, o długich i silnych kończynach przednich i tylnych, które podtrzymywały ich ciało na lądzie. Uważa się, że prowadziły wodno-lądowy tryb życia, ponieważ posiadają pewne cechy wskazujące na to, że były do takiego trybu życia przystosowane.

Nowo odnotowana skamielina składa się z częściowego szkieletu dorosłego protocetidae „z zachowanymi szczękami i większością pozaczaszkowego szkieletu”. Badanie części szkieletowych Peregocetus wyraźnie sugeruje, że był on zwierzęciem lądowym z pewnymi zdolnościami do pływania w wodzie lub chodzenia po obszarach płytkich wód. Kręgi i kończyny są wyraźnie zaprojektowane tak, by utrzymywać ciężar jego ciała na lądzie. Kręgi ogonowe posiadają rozwidlone płaskie wyrostki poprzeczne, które są podobne do tych obserwowanych u zwierząt lądowych zdolnych do pływania, takich jak wydry i bobry.

Posiadanie cech wskazujących na wodno-lądowy tryb życia nie oznacza, że skamielina jest formą pośrednią

Od kiedy znalezienie tej skamieliny zostało po raz pierwszy opublikowane w literaturze naukowej, w popularnych czasopismach internetowych i wiadomościach naukowych pojawiły się liczne doniesienia będące blisko stwierdzenia, że jest to idealny kopalny łącznik między lądowym parzystokopytnym o rozmiarze dużego psa i w pełni pływającymi wielorybami². Inne skamieniałe protocetidae zostały znalezione w Pakistanie, więc ten okaz z Peru jest wyjątkowy, ponieważ interpretuje się go jako świadczącego o tym, że zwierzęta lądowe przywędrowały z Azji na wybrzeże Pacyfiku w Ameryce Południowej w trakcie procesu stopniowego ewoluowania w wieloryby.

Nasze doświadczenie w badaniu skamielin podpowiada nam, by być ostrożnym, jeśli chodzi o takie stwierdzenia. Po pierwsze, skamieniały szkielet znaleziony w Peru jest, jak mówią autorzy, zwierzęciem lądowym ze zdolnościami wodno-lądowymi. Posiadanie cech wskazujących na wodno-lądowy tryb życia nie oznacza, że skamielina jest formą pośrednią. Kilka skamielin lwów morskich i fok zostało znalezionych w skałach powyżej warstw zawierających Peregocetus pacificus³. Te zwierzęta również są wodno-lądowe i wykazują kombinację przystosowań zarówno do lądowego, jak i wodnego trybu życia, tak jak Peregocetus. Istnieją jednak współczesne gatunki lwów morskich i fok, które pokazują, że reprezentują one funkcjonalny i stabilny plan budowy ciała przystosowany do konkretnego stylu życia, a nie pośrednie formy w sekwencji ewolucyjnej. Ponieważ nie mamy współczesnego zwierzęcego odpowiednika Peregocetus, niektórym wygodnie jest umieścić go w ewolucyjnej sekwencji od ssaków lądowych do wodnych, zamiast rozważać alternatywę projektowania funkcjonalnego.

Ale co z obecnością cech, które wydają się wskazywać na mieszankę cech? Wymarłe zwierzęta często wykazują cechy mozaikowe, które są połączeniem cech typowych dla różnych grup zwierząt. Ptak Archaeopteryks i płaz Tiktaalik to dwa przykłady mozaikowych skamielin. Istniejący do dziś poskoczek mułowy (ryba wodno-lądowa) również jest przykładem zwierzęcia mozaikowego. Zamiast postrzegać te mozaikowe formy jako przejściowe, należy je oceniać jako reprezentujące określone kombinacje adaptacji behawioralnych/fizjologicznych. W przypadku „przejść” z morza na ląd, określenia „wodno-lądowy” w odniesieniu do poskoczków mułowych i Peregocetus nie należy rozumieć jako zachowania lub anatomii w ewolucyjnym przejściu z jednego rodzaju środowiska do innego, lecz oznaczającego inny i określony styl życia, który jest niezależny od ewolucji.

Zmiany genetyczne związane z przejściem od zwierzęcia w pełni lądowego lub nawet wodno-lądowego do zwierzęcia w pełni wodnego (…) musiałyby być skoordynowane w stopniu przeczącym statystycznej wyobraźni

Posiadanie zdolności pływania nie czyni zwierzęcia formą przejściową z lądu do wody. Peregocetus był zwierzęciem lądowym, zdolnym do zapuszczania się do wody. Jednak ta zdolność musiała być w jakiś sposób ograniczona i bardzo różna od długotrwałego zanurzania się lub złożonych ruchów podwodnych. Co do tego drugiego, ssaki muszą mieć kręgosłup z niezrośniętymi kręgami, tak jak współczesne wieloryby. Peregocetus nie posiadał takiej cechy, ale miał zrośnięte kręgi krzyżowe. W artykule wskazano, że pierwsze trzy kręgi ogonowe „wykazują niewyrównane przednie i tylne nasady kości, co wskazuje na to, że ogon był zgięty w jamie brzusznej tuż za kością krzyżową, a w związku z tym nie był tak poziomy, jak u w pełni wodnych waleni”.

Koncepcja przejścia z lądu do środowiska w pełni wodnego pociąga za sobą ekstremalne zmiany w zachowaniu, anatomii i fizjologii zwierzęcia. Wiele układów organizmu wymagałoby znacznej przebudowy z ogromnymi zmianami. Układy oddechowy, krążeniowy, wydalniczy i rozrodczy zwierząt w pełni wodnych musiałyby bardzo różnić się od tych należących do ich przypuszczalnych przodków lądowych. Jak działałyby te rzekome formy przejściowe? Jak działałoby przejściowe serce, nerka lub oczy i uszy? Z konstrukcyjnego punktu widzenia te adaptacje są produktem inteligencji. Zmiany genetyczne związane z przejściem od zwierzęcia w pełni lądowego lub nawet wodno-lądowego do zwierzęcia w pełni wodnego, takiego jak wieloryby, musiałyby być skoordynowane w stopniu przeczącym statystycznej wyobraźni.

Kreacjonistyczna perspektywa interpretuje Peregocetus jako wymarłe zwierzę, podobnie jak wiele innych występujących w osadach basenu Pisco, które charakteryzuje unikalna kombinacja cech nieczęsto spotykanych w skamielinach. Jego domniemane wodno-lądowe zachowanie nie musi być w żadnym sensie uważane za przejściowe. W warstwach basenu Pisco znajduje się wiele skamieniałości zwierząt wodno-lądowych (leniwców, lwów morskich, fok, krokodyli) reprezentujących dobrze udokumentowane stałe plany budowy ciała oraz strategie ekologiczne. Przypuszczam, że jeśli z góry zakłada się teorię ewolucji i pogląd, że walenie wyewoluowały ze zwierząt lądowych, wówczas znalezienie skamieliny takiej jak Peregocetus z kombinacją cech lądowych i wodnych odpowiada potrzebom tej teorii. Ale co, jeśli nie zakładamy ewolucji? Wtedy Peregocetus staje się tym, czym był: zwierzęciem żyjącym na lądzie, pochodzącym od jednego z wielu rodzajów stworzonych przez Boga, które czasami zapuszczało się do wody, aby polować na ryby lub kąpać się, a w przypadku naszego okazu zostało przeniesione (żywe lub martwe) przez prąd wodny, aż w końcu opadło na dno, gdzie zostało pogrzebane w osadzie.

Przypisy

1. Lambert, O., Bianucci, G., Salas-Gismondi, R., Di Celma, C., Steurbaut, E., Urbina, M., and de Muizon, C., 2019, An Amphibious Whale from the Middle Eocene of Peru Reveals Early South Pacific Dispersal of Quadrupedal Cetaceans: Current Biology (2019), https://doi.org/10.1016/j.cub.2019.02.050.
2. Na przykład, Kimberly Hickok, Ancient Four-Legged Whale Swam Across Oceans, Walked Across Continents, LiveScience, livescience.com, accessed 4 April 2019; Michael Le Page, Amazing four-legged fossil shows how walking whales learned to swim, New Scientist, newscientist.com, accessed 4 April 2019.
3. Muizon, C.d., 1978, Arctocephalus (Hydrarctos) lomasiensis, subgen, nov. et nov. sp., un nouvel Otariidae du Mio-Pliocene de Sacaco, (Perou): Bulletin de L’Institut Francais D’Etudes Andines, Tome XV, Muizon, C.d., 1986, Un nouveau Phocoenidae (Odontoceti, Mammalia) du Miocene superior de la Formation Pisco (Perou): Comptes Rendus Academy Science Paria, v. 303, p. 1509-1512.